Morgunblaðið - 13.09.2002, Blaðsíða 48

48 FÖSTUDAGUR 13. SEPTEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
BRÉF
TIL BLAÐSINS
Kringlunni 1 103 Reykjavík  Sími 569 1100
 Símbréf 569 1329  Netfang bref@mbl.is
Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók er varðveitt í upplýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt t i l að ráðstafa efninu þaðan, hvort
sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu efni
ti l birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.
Á KOMANDI rjúpnaveiðitímabili
eru um 30 ár síðan ég undirritaður
fór fyrst til rjúpna og tel ég mig því
hafa nokkurt vit á málinu.
Menn eru oft að velta fyrir sér,
þegar þeir í birtingu sjá fullt af för-
um eftir rjúpu en enga rjúpu, hvert
hún fari þegar bjart er? Við því er
einfalt svar. Við veðraskipti á
morgnana og á kvöldin flytur rjúpan
sig nánast undantekningarlaust hlé-
megin í hæðir og dali. Hún getur far-
ið tugi eða hundruð kílómetra á ör-
skömmum tíma, á milli landshluta og
m.a.s. á milli landa og get ég nefnt
eitt dæmi því til stuðnings.
Um miðjan áttunda áratuginn
hafði verið dræm veiði miðað við árs-
tíma. Ég átti ágæta Zetor-dráttarvél
sem ég notaði til rjúpnaferða með
ágætisárangri. Síðustu vikuna í nóv-
ember gerði norðaustan stórhríð
sem stóð hátt í í viku með miklum
snjóum. Þegar svona byljir ganga
niður snýr vindurinn sér undantekn-
ingarlaust í vestur, oft á tíðum með
talsverðu frosti. En viti menn. Dag-
inn áður en hann sneri úr norðanátt í
vestanátt fékk ég eftirfarandi
kennslu: Eftir hádegi fer ég á mínum
Zetor fram allan Staðardalinn í norð-
austan leiðindaveðri til að kanna
jarðveginn fyrir næsta dag. Enginn
fugl er sjáanlegur enda leiðindaveð-
ur, þannig að ég sný við og ákveð að
bíða næsta dags. En þegar ég er
komin til baka neðarlega í dalinn um
þrjúleytið sé ég rjúpur í hundraðavís
og á nokkrum mínútum skaut ég öll-
um mínum skotum þannig að byssan
var rauðglóandi. Í túnfætinum hjá
formanni Skotvís fékk ég 127 rjúpur
og á sama degi fékk Skjaldfannar-
bóndinn í Djúpi 201 rjúpu. Og næsta
dag í vestanátt fékk ég 72 og í all-
mörg skipti um 50 rjúpur á dag.
Þetta rjúpnaveiðitímabil gaf mér
1.176 rjúpur.
Hvaðan kemur rjúpan?
Svona rjúpnagusur hafa bara
komið upp eftir nokkurra daga norð-
austanstórhríð. Spurningin er hvað-
an rjúpan komi. Þegar norðaustan
bylir eru á norðurslóðum sópast hún
yfir óbyggðir Grænlands og út á haf-
ið. Allmargar drepast þar en sumar
eru heppnar og geta sest á skip og
hvílt lúin bein. Megnið af þeim nær
þó landi á Vestfjörðum og væntan-
lega víðar. Ég er því fullviss um að
rjúpan fari á milli Íslands og Græn-
lands, enda hef ég heimildir fyrir því.
Fyrir nokkrum árum var Sigurður
G. Tómasson með útvarpsþátt sem
hét Þjóðarsálin. Í hann hringdi mað-
ur frá Húsavík sem var að lesa bók
eftir sjómann frá Færeyjum sem
hafði sem ungur maður verið vertíð á
bát frá Patreksfirði. Hann sagði frá
því að eftir 10 daga norðaustanstór-
hríð hefðu þeir komist á sjó í vestan
golu með frosti og förinni verið heitið
um miðja vegu á milli Íslands og
Grænlands. Þegar þeir voru komnir
á þessar slóðir taldi áhöfnin sig sjá ís
á sjónum, en í ljós kom að þetta var
dauð rjúpa sem hrakist hafði frá
Grænlandi.
Talning og veiðitímabil
Það er tómt bull að ætla sér að
telja rjúpu. Samkvæmt framansögðu
segir slík talning ekki neitt. Þá finnst
mér rjúpnaveiðitímabilið byrja mán-
uði of snemma. Frá 15. október og
fram í byrjun nóvember er jörðin að
mestu auð þannig að það er leikur
einn fyrir vanan rjúpnaveiðimann að
ganga beint á hvíta rjúpuna og salla
hana niður með þeim tækjum og tól-
um sem eru í boði í dag. Því væri rök-
rétt að taka einn mánuð framan af,
þannig að rjúpnaveiðitímabilið byrj-
aði ekki fyrr en 15 nóvember ár
hvert.
Það er alrangt að halda því fram
að veiði á rjúpu skipti ekki neinu
máli í sambandi við stofnstærð. Það
liggur í augum uppi að ef ég mundi fá
kúlu í hausinn þá mundi ég ekki
barna framar, það er alveg ljóst.
Heyrst hefur að til standi að nota
þyrlu við það að hafa eftirlit með
rjúpnaveiðimönnum. Hver á eigin-
lega að borga þessa vitleysu? Þá er
það einnig algjört bull að ætla að
banna sölu á rjúpu í verslunum, þá
fyrst mun braskið með rjúpuna
byrja. Maður ætlast til að fagmenn
séu við störf hjá veiðistjóraembætt-
inu, en svo virðist ekki vera.
Niðurstaða
Ekki er hægt að segja til um stofn-
stærð meðan ekki hefur verið kann-
að hvað kemur mikið af farfuglum til
Íslands ár hvert, en munurinn á milli
ára er oft á mikill. Í sumar kom t.d.
miklu meira af farfuglum til Íslands
en undanfarin ár.
Við þá sem ráða ferðinni vil ég
segja þetta: Gerið enga vitleysu. Tal-
ið fyrr við þá sem hafa alist upp í
hringiðu lífríkisins en við hina mis-
vitru stjórnmálaspekúlanta.
JÓN HALLDÓRSSON,
landpóstur,
Miðtúni 1, Hólmavík.
Nokkrar stað-
reyndir um rjúpuna
Frá Jóni Halldórssyni:
Morgunblaðið/Sverrir
Greinarhöfundur segir að rjúpan sé farfugl og flykkist hingað frá
Grænlandi, sérstaklega eftir að hér hefur geisað norðaustanstórhríð.