Morgunblaðið - 13.09.2002, Blaðsíða 10

FRÉTTIR
10 FÖSTUDAGUR 13. SEPTEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
„VIÐ teljum okkur hafa sýnt fram á
að skipulagt smygl sé á fólki um land-
ið og vestur um haf og í einhverjum
tilfellum er lokaáfangastaðurinn Ís-
land,“ segir Jóhann R. Benediktsson,
sýslumaður á Keflavíkurflugvelli, en
um umdæmi hans fara 98% af far-
þegum sem koma til landsins.
Í maí sl. var Albani handtekinn á
Keflavíkurflugvelli með tvö fölsuð
vegabréf meðferðis. Hann var
ákærður fyrir smygl á fólki og sak-
aður um að hafa ætlað að láta alb-
anska fjölskyldu fá vegabréfin og
þannig aðstoða hana við að komast til
Minneapolis í Bandaríkjunum. Jó-
hann segir að embættið hafi ekki tal-
ið nokkurn vafa leika á því að mað-
urinn hafi tekið að sér að aðstoða við
smygl á fólki.
Albaninn hafi hins vegar verið
sýknaður af ákærunni vegna ófull-
komleika núgildandi útlendingalaga.
Þegar ný útlendingalög gangi í gildi
um næstu áramót muni verða tekið á
þeim vanda. Aðspurður segir hann að
grunur um skipulagt smygl hafi
vaknað í fleiri tilfellum.
Ekkert hægt að fullyrða
Sá grunur hefur vaknað að aðilar á
Íslandi hjálpi til við smyglið en Jó-
hann segir að ekkert sé hægt að full-
yrða í þeim efnum. „Ég held þó að
það sé nokkuð augljóst að eftir því
sem útlendingum fjölgar í landinu er
líklegra að Íslendingar eða útlend-
ingar búsettir hér á landi, aðstoði við
smygl á fólki til landsins,“ segir
hann. Hann segir að það sé reynslan í
nágrannalöndum okkar og engin
ástæða til að ætla að raunin verði
önnur hér á landi.
Í Bandaríkjunum og í Evrópu sé
einnig alþekkt að samlandar ólög-
legra innflytjenda skjóti yfir þá
skjólshúsi og reyna að koma í veg
fyrir að yfirvöld nái til þeirra. „Oft
líta menn á þetta sem skyldu sína –
að vernda landa sína í framandi
landi,“ segir Jóhann.
Á þessu ári hafa 87 útlendingar
sótt um hæli sem pólitískir flótta-
menn á Íslandi og eru þegar orðnir
35 fleiri en sóttu um hæli allt árið í
fyrra. Jóhann segir að þessi aukning
þurfi ekki að koma á óvart, lengi hafi
verið bent á að fjölgun hælisleitenda
væri óhjákvæmileg. „Þetta er sú þró-
un sem hefur átt sér stað allt í kring-
um okkur. En þrátt fyrir aukninguna
sem verið hefur á þessu ári og í fyrra
þá verðum við að hafa í huga að Ís-
land er tiltölulega laust við þetta
vandamáli í samanburði við ná-
grannaríkin,“ segir hann. Jóhann
segir að lega landsins og sú stað-
reynd að áætlunarflug til Íslands er
frá löndum sem talin eru tiltölulega
örugg í þessu samhengi, valdi því að
hlutfallslega færri sæki um hæli hér
á landi. „Ástandið myndi breytast á
einni nóttu ef áætlunarflug myndi
hefjast til Mexíkó eða Rússlands. Við
það myndi hælisleitendum og ólög-
legum innflytjendum fjölga marg-
falt.“
Aðspurður segir Jóhann að ekki sé
hægt að útskýra aukinn fjölda hæl-
isleitenda með því að vísa til þess að
dregið hafi úr landamæraeftirliti
með þátttöku Íslands í Schengen-
samstarfinu. „Það er mikil mikil ein-
földun að halda því fram að aðild að
Schengen hafi orðið til þess að hæl-
isleitendum hafi fjölgað. Schengen
hefur bæði haft kosti og ókosti í för
með sér, hvað þennan þátt varðar,“
segir hann. Að sumu leyti sé erfiðara
að fylgjast með för fólks innan
Schengen-svæðisins en á hinn bóginn
séu nú skýrari reglur um hvernig eigi
að meðhöndla beiðnir um hæli og í
hvaða tilfellum öðrum ríkjum beri að
taka aftur við þeim sem sækja um
hæli á Íslandi.
„Svo er líka eitt sem er mikilvægt
að menn átti sig á. Hvort sem Íslend-
ingar væru aðilar að Schengen eða
ekki, þá ber þeim skv. Genfarsátt-
málanum, að taka við þeim sem biðja
um pólitískt hæli og rannsaka þeirra
mál,“ segir hann. Engu skipti hvort
fólkið gefi sig fram á landamærunum
eða innan þeirra. Skv. núgildandi út-
lendingalögum sé reyndar hægt að
snúa hælisleitendum við á landa-
mærunum teljist frásögn þeirra
ótrúverðug en sú heimild fellur niður
um áramótin þegar ný lög um mál-
efni útlendinga taka gildi. „Það er
ósanngjarnt að segja að hælisleitend-
um hafi fjölgað vegna þess að við er-
um í Schengen. Það er í raun ekkert
samhengi þarna á milli,“ segir Jó-
hann. Öðru máli gegni um ólöglega
innflytjendur. Eftir að Schengen tók
gildi sé erfiðara að fylgjast með ferð-
um fólks til og frá landinu og þeim
geti því hugsanlega fjölgað af þeim
sökum. „En ólöglegir innflytjendur
eru ekki hælisleitendur. Hins vegar
er hægt að herða eftirlit með ólögleg-
um innflytjendum með ýmsum hætti,
til dæmis að ganga ákveðnara eftir
því hjá fyrirtækjum að starfsmenn
hafi atvinnu- og dvalarleyfi,“ segir
hann.
Kostnaður Rauða krossins vegna
hælisleitenda hefur aukist í hlutfalli
við fjölgun þeirra á síðustu árum.
Gert er ráð fyrir að kostnaðurinn
verði 25 milljónir á þessu ári en hann
var 18 milljónir árið 2001 og 15 millj-
ónir árið 2000. Hluti af þessari upp-
hæð er endurgreiddur af ríkinu og
má gera ráð fyrir að Rauði krossinn
fái 6–7 milljónir frá ríkinu á þessu
ári.
Samkvæmt samningi frá árinu
1999 hýsir Rauði kross Íslands alla
þá sem leita hælis á Íslandi meðan
mál þeirra eru í rannsókn hjá lög-
reglu og útlendingaeftirlitinu. Dvelji
fólkið lengur en þrjá mánuði á land-
inu fellur kostnaðurinn á ríkissjóð.
Sigrún Árnadóttir, framkvæmda-
stjóri Rauða krossins, segir að þegar
samningurinn var gerður árið 1999
hafi að meðaltali sjö manns leitað
hælis á Íslandi á ári og samningurinn
verið gerður með það í huga. „Núna
er staðan sú að hælisleitendum hefur
fjölgað mjög mikið og vinnsla mála
hefur styst verulega þannig að flestir
eru hér á landi innan við þrjá mán-
uði,“ segir hún. Þá sé samsetning
hópsins allt önnur en þegar samning-
urinn var undirritaður. Nú sé mun
meira um fjölskyldufólk en hælisleit-
endur voru áður aðallega einhleypir
karlmenn. Allt valdi þetta auknum
kostnaði. Samningur Rauða krossins
við ríkið rennur út í árslok árið 2003
en stjórn Rauða krossins hefur óskað
eftir því við dómsmálaráðuneytið að
samningurinn verði endurskoðaður.
Þarf að huga að
menntun og húsnæði
Rauði krossinn sér um að útvega
hælisleitendum húsnæði, fatnað og
aðra framfærslu og veitir þeim lág-
markslæknisaðstoð. Ennfremur er
fylgst með að fólkið fái eðlilega og
rétta málsmeðferð. Fólkið gistir í
leiguhúsnæði á ýmsum stöðum í
Reykjavík og nágrenni og deildir
Rauða krossins á Akureyri, Ísafirði,
Seyðisfirði og á Suðurnesjum hafa
einnig tekið að sér að sjá um fram-
færslu þeirra.
Sigrún segir að með breyttum að-
stæðum þurfi að endurskoða hvernig
tekið sé á móti hælisleitendum, m.a.
með tillit til húsnæðis og skólagöngu
barna sem koma hingað með foreldr-
um sínum. Þegar fjölskyldufólk sæki
um hæli geti málsmeðferð tekið
lengri tíma en ella og á meðan séu
börnin án nokkurrar formlegrar
menntunar.
Um 98% farþega til landsins fara um Keflavíkurflugvöll
Telja sig hafa sýnt
fram á skipulagt
smygl á fólki
KVIKMYNDIN Hafið var forsýnd
í Neskaupstað í gær, en hún var
að mestu tekin á staðnum. Fjöl-
menni var á forsýningunni og
voru norðfirskir aukaleikarar í
Hafinu í miklum meirihluta. Höf-
undar myndarinnar, þeir Baltasar
Kormákur og Ólafur Haukur Sím-
onarson, voru viðstaddir sýn-
inguna. Forsýningargestir virtust
almennt vera ánægðir með mynd-
ina.
Að forsýningu lokinni var frum-
sýning myndarinnar á Íslandi.
Það verður að teljast fréttnæmt
í ljósi sögunnar að eldur varð
ekki laus í Neskaupstað meðan á
forsýningu stóð.
Norðfirskar blómarósir sem léku í myndinni á leið á forsýningu.
Stefán Þorleifsson sem leikur í Hafinu ásamt eiginkonu sinni Guðrúnu
Sigurjónsdóttur og aðstandendum myndarinnar á leið á sýninguna.
Forsýning á Hafinu
Neskaupstað. Morgunblaðið.
Morgunblaðið/Ágúst Blöndal
DV Magasín kom út í fyrsta sinn í
gær en það mun hér eftir koma út á
fimmtudögum. Útgefandi er Útgáfu-
félagið DV ehf. og er blaðið undir
stjórn ritstjórnar DV. Magasín er
gefið út í 80 þúsund eintökum og
dreift ókeypis í öll hús á höfuðborg-
arsvæðinu og til allra áskrifenda DV
á landsbyggðinni. Meginefni Magas-
íns er ýmiss konar mannlífsefni þar
sem áhersla er lögð á samspil texta
og ljósmynda, auk þess sem birtar
eru helstu upplýsingar um hvaða
dægradvöl sé í boði og einnig hvað sé
á dagskrá útvarps- og sjónvarps-
stöðva, segir í fréttatilkynningu.
Stefán Kristjánsson hefur yfirum-
sjón með útgáfunni, jafnt efni sem
hönnun, en honum til aðstoðar er
Sigurður Bogi Sævarsson blaðamað-
ur. Auk þeirra koma flestir starfs-
menn ritstjórnar DV að útgáfunni.
Nýtt fylgi-
rit DV
MIKIÐ verður um að vera hjá Kór
Félags eldri borgara í Reykjavík á
komandi starfsári því stefnt er að
því að fara í kórferðalag til Finn-
lands, Rússlands og Eistlands
næsta sumar. Karlmenn, sextugir
og eldri, eru sérlega velkomnir í
kórinn til að styrkja karlaraddirn-
ar fyrir ferðina.
Að sögn Kristínar Pétursdóttur
söngstjóra eru um 45 manns í kórn-
um en hann er félagsskapur fyrir
fólk frá sextugu. Hún segir mikinn
kraft í kórfélögum sem sést einna
best á því að þeir hika ekki við að
takast á hendur langferðir. Þannig
verður ferðin næsta sumar ekki
einstök því fyrir fimm árum dreif
hópurinn sig til Gimli í Kanada, þar
sem hann skemmti „landsmönn-
um“ sínum með söng á Íslendinga-
deginum þar. Þá hefur kórinn farið
til Færeyja og í fjölda ferðalaga
innanlands. „Þannig að það er mik-
ið ferðast og sungið,“ segir Kristín.
Hún segir skort á karlsöngvur-
um helst hamla kórnum um þessar
mundir og því auglýsti kórinn ný-
lega eftir bössum og tenórum til að
ganga til liðs við sig. Þá segir Krist-
ín mikið félagslíf fylgja kórstarfinu
en æft er einu sinni til tvisvar í
viku.
„Ég myndi segja að þetta væri
mjög gaman enda er þetta er
hresst og mjög duglegt fólk. Við er-
um með bæði innlend og erlend
sönglög á efnisskránni og hún er
mjög fjölbreytt. Það er sungið fjór-
raddað og stundum erum við með
kvennakór innan hópsins. Eins hef-
ur verið karlakór hjá okkur líka og
okkur langar mikið til að koma upp
karlakór. Það er svona minn
draumur,“ segir hún að lokum.
Kór Félags eldri borgara í Reykjavík hyggur á langferð
Langar mikið til að
koma upp karlakór ENDURSKOÐUÐ fjárhagsáætlun
Akureyrarbæjar fyrir árið 2002 var
samþykkt í bæjarráði Akureyrar í
gær. Áætlað er að heildartekjur
Akureyrarbæjar verði tæpir 7,4
milljarðar króna á árinu en heildar-
gjöld rétt tæpir 7,3 milljarðar.
Af heildartekjum má nefna að
skatttekjur eru áætlaðar um 3,3
milljarðar. Framkvæmdir á vegum
bæjarins hækka um 211 milljónir, úr
rúmum 1,3 milljörðum í rúma 1,5
milljarða króna. Munar þar mest um
nýframkvæmdir á vegum Norður-
orku sem munu kosta tæpar 311
milljónir en í fyrri áætlun var
gert ráð fyrir framkvæmdum upp
á 133 milljónir króna.
Heildartekjur
um 7,4
milljarðar
Akureyrarbær