Morgunblaðið - 12.10.2002, Blaðsíða 25

ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 12. OKTÓBER 2002 25
Stærsti vinnustaður
heims er orðinn hljóðlaus
héð.gag
g
Ra
uð
ar
ár
st
íg
ur
Þv
er
ho
lt
lt St
Stan
Skipholt
Brautarholt
at
ún
Laugave
Hát
M
Sa
B
H
öf
ða
tú
n
Sæt
únSkúlatún
Skúlagata
eintún
HLEMMUR
M
jö
ln
is
h.
Sýning
um helgina
á milli
kl. 10-16
Invita sýnir nú um helgina nýja skúffu-
hemlunarbúnaðinn - „Ljúfskúffulokun-
ina“ - sem lokar skúffunum þínum leik-
andi létt og ljúft. Reyndu og hlustaðu -
upplifðu kyrrðina í eldhúsinu.
Tökum ennþá gömlu eldhúsinnrétting-
una upp í nýja.
Ýmis tilboð einungis um þessa helgi.
- persónulega eldhúsið
ELDASKÁLINN
Brautarholti 3 • 105 Reykjavík
Sími: 562 1420 • Fax: 562 1375
Netfang: eldask@itn.is
www.invita.com
Hér erum við:
MICHELLE Hartman segir ekki
vinsælt að menn fjalli um málstað
Palestínumanna þegar um átökin
fyrir botni Miðjarðarhafs er rætt í
Bandaríkjunum. Þessa sjáist
merki í bandarískum fjölmiðlum en
einnig í háskólasamfélaginu, þar
sem þeir séu stundum litnir horn-
auga sem ekki taka sjálfkrafa und-
ir þá heimssýn, sem ráðandi er.
Hartman er lektor í íslömskum
fræðum við McGill-háskóla í Mont-
real í Kanada. Hún er hér á landi til
að kenna á námskeiði við endur-
menntunarstofnun Háskóla Ís-
lands sem ber heitið: Palestína,
saga lands og þjóðar. Hún mun
jafnframt flytja fyrirlestur á morg-
un, sunnudag, um orðræðuhefðina
vestanhafs um málefni Mið-Aust-
urlanda. Fyrirlesturinn er öllum
opinn og hefst kl. 15 í Kornhlöð-
unni/Lækjarbrekku.
Hartman segir að það hafi vakið
athygli hennar þegar hún hóf
kennslu við endurmenntunarstofn-
un að engin mótmæli voru skipu-
lögð, enginn nemenda krafðist
þess að skipt væri um nafn á áfang-
anum eða lestrarefninu yrði
breytt. Það væri hins vegar al-
gengt í háskólasamfélaginu vestra
að allt færi upp í loft þegar sett
væru á dagskrá námskeið eða fyr-
irlestrar á þessum nótum.
„Í Bandaríkjunum vilja menn
ekki að horfið sé frá viðurkenndri
orðræðuhefð um deilu Ísraela og
Palestínumanna. Ísrael sé vinaríki
Bandaríkjanna og að Bandaríkin
séu alltaf góð, þar af leiðandi séu
Ísraelar það einnig. Palestínu-
menn hljóti því að vera illir,“ segir
hún.
Ástandið hafi versnað eftir
hryðjuverkaárásirnar á Bandarík-
in í fyrra að því leyti til að nú beri
nokkuð á almennu vantrausti í
garð Palestínumanna og annarra
múslima.
Hartman, sem stundaði nám í
arabísku í Sýrlandi, segir þessa
þróun vissulega áhyggjuefni. Það
vanti stórlega á að umræður séu
opnar og frjálsar og núverandi
andrúmsloft, þar sem menn eru
taldir annaðhvort til vina eða
óvina, hafi áhrif. „Andrúmsloftið
gerir það að verkum að erfitt verð-
ur fyrir stjórnmálamenn og aðra
að gagnrýna þá stefnu sem tekin
hefur verið,“ segir hún.
„En hvernig eiga menn eigin-
lega að geta öðlast skilning á hlut-
unum ef þeir kynna sér þá ekki,
lesa sér til og ræða þá? Ef þú reyn-
ir ekki að skilja hvað olli hlutunum
muntu aldrei geta komið í veg fyrir
þá og því síður áttað þig á því
hvernig má breyta þeim. Það er
ekki nóg að segja bara að þetta séu
illvirki sem verði að stöðva,“ segir
Hartman.
Umræða fjölmiðla einhliða
Hartman segir svipaða stöðu
uppi í fjölmiðlum vestra. Umræðan
sé fremur einhliða. Hún tekur
reyndar fram að hér sé hún að tala
um vinsælustu sjónvarps- og út-
varpsstöðvarnar, t.d. CNN,
MSNBC og ABC. Auðvitað séu til
staðar óháðar stöðvar sem taka
öðruvísi á málunum.
Hitt gerist iðulega, þegar vin-
sælustu stöðvarnar hyggjast efna
til umræðna um málefnin, að þær
fái einfaldlega til sín fulltrúa and-
stæðra sjónarmiða. Umræðan sé
þá látin henta sjónvarpi, þurfi að
vera stutt og fjörug, eiginlega sam-
blanda af skemmtiefni og fréttum.
Slíkt stuðli ekki að auknum skiln-
ingi.
Jafnvel dagblöð eins og The
New York Times og The Wash-
ington Post gerast sek um mis-
jafna umfjöllun, að mati Hartmans,
þó að beinar fréttaskýringar séu
vel unnar.„Svo dæmi sé tekið eru
gjarnan birtar [í blöðum sem þess-
um] myndir af útförum í Ísrael. En
við sjáum ekki margar myndir af
útförum Palestínumanna sem dóu
[í hernaðaraðgerðum].“
Hallar á málstað
Palestínumanna
Umræður á opinberum vettvangi
eru ekki fyllilega opnar eða frjálsar
í Bandaríkjunum, að mati háskóla-
lektorsins dr. Michelle Hartman
Morgunblaðið/Sverrir
Dr. Michelle Hartman
Í umræðum í öldungadeildinni
sagði Byrd að samþykkt þingsins
væri atlaga að stjórnarskrá Banda-
ríkjanna. „Þessi [samþykkt] er
hættulegt skref í átt til stjórnarfyr-
irkomulags þar sem forsetinn hefur
vald til að beita öflugasta her heims-
ins hvar og hvenær sem honum sýn-
ist. Vald til að taka þá ákvörðun á að
vera á hendi þingsins!“ þrumaði
Byrd.
Pútín hlynntur nýrri ályktun
Vladímír Pútín, forseti Rússlands,
sagði eftir fund með Tony Blair, for-
sætisráðherra Bretlands, í Moskvu í
gær að hann væri sammála því að ör-
yggisráð Sameinuðu þjóðanna þyrfti
að setja ný og hert skilyrði varðandi
vopnaeftirlit í Írak. Rússar eru þó
enn mótfallnir því að beitt verði her-
valdi í Írak.
Pútín sagði að Rússar hefðu eins
og aðrir „áhyggjur“ af kjarnorku-
vopna-, eiturefna- og sýklavopna-
áætlunum sem Írakar eru sagðir hafa
sett á koppinn. „Við erum tilbúnir til
að vinna með bandamönnum okkar
að því að finna nýjar leiðir til að
tryggja starfsemi vopnaeftirlits-
manna í Írak,“ sagði Pútín. „Í sam-
ræmi við þetta þá útiloka ég ekki að
við náum samkomulagi um sameig-
inlega afstöðu, m.a. hugsanlega að ör-
yggisráðið samþykki nýja ályktun.“
Júrí Fedotov, aðstoðarutanríkis-
ráðherra Rússlands, tók hins vegar
fram að stjórnvöld í Moskvu myndu
ekki samþykkja drög Breta og
Bandaríkjamanna að ályktun, þar
sem Írökum er hótað hernaðarárás
hlýti þeir ekki skilyrðum SÞ.
BANDARÍSKA þingið samþykkti í
fyrrinótt að heimila George W. Bush
forseta að hefja herför gegn Írak á
þeim forsendum að meint vopnaupp-
bygging stjórnvalda í Írak væri „við-
varandi ógn“. Atkvæðagreiðsla um
heimildina fór fram í öldungadeild-
inni, þar sem demókratar eru í meiri-
hluta, skömmu eftir miðnætti í fyrri-
nótt að staðartíma og var heimildin
samþykkt. Fulltrúadeildin veitti sam-
þykki sitt við henni á fimmtudaginn.
Öldungadeildarþingmaðurinn Ro-
bert Byrd, sem iðrast þess að hafa
veitt samþykki sitt við Tonkinflóa-
ályktuninni umdeildu 1964, er heim-
ilaði að bandarískir hermenn yrðu
sendir til Víetnam, beitti sér gegn
því, í umræðum í öldungadeildinni í
fyrradag, að Bush fengi heimild til
herfarar gegn Írak. Byrd, sem verð-
ur 85 ára í næsta mánuði, telur að
með heimildinni verði valdajafnvæg-
inu í Bandaríkjunum raskað, ef for-
setinn fái heimild til að hefja stríð.
Samkvæmt stjórnarskrá Bandaríkj-
anna má einungis þingið lýsa yfir
styrjöld.
„Erum við of veikgeðja til að
standa gegn kröfum forseta sem er
staðráðinn í að beygja allsherjarvilja
þingsins undir sinn eigin vilja – for-
seta sem leitast við að breyta hinum
hefðbundna skilningi á hugtakinu
sjálfsvörn?“ spurði Byrd í harðorðri
grein í blaðinu The New York Times
á fimmtudaginn.
Sagt stangast á við
stjórnarskrána
AP
Robert Byrd, öldungadeildarþingmaður demókrata frá Vestur-Virg-
iníuríki, í ræðustóli í fyrrakvöld.
Washington, Zavidovo. AFP.
Bandaríkjaþing veitir forsetanum heimild til herfarar
STJÓRN George W. Bush Banda-
ríkjaforseta er að leggja drög að
áætlun um bráðabirgðastjórn í Írak
verði Saddam Hussein steypt af stóli
og meðal annars er rætt um að hún
verði undir forystu erlendra hers-
höfðingja, að sögn bandarískra emb-
ættismanna í gær.
Heimildarmenn AP-fréttastof-
unnar í Bandaríkjaher segja að
bandarísk stjórnvöld séu meðal ann-
ars að íhuga tillögur um að bráða-
birgðastjórnin verði undir forystu
hershöfðingja frá Bandaríkjunum
eða öðrum löndum í óákveðinn tíma,
jafnvel nokkur ár. Hún eigi að
tryggja frið og stöðugleika og
stjórna ráðstöfunum til að koma á
lýðræði í landinu.
Bush segist ekki hafa ákveðið að
fyrirskipa innrás í Írak til að ná því
markmiði sínu að koma Saddam frá
völdum. Að sögn heimildarmann-
anna eru þó nokkrar bandarískar
stofnanir að fjalla um ýmsar tillögur
um að hernámsliði verði haldið í Írak
eftir hugsanlega innrás, annaðhvort
bandarísku eða fjölþjóðlegu undir
stjórn þeirra ríkja sem kunna að
taka þátt í innrásinni, eða á vegum
Sameinuðu þjóðanna.
Gæti valdið ólgu í
löndum múslíma
Embættismenn í Hvíta húsinu
íhuga meðal annars tillögu þar sem
gert er ráð fyrir því að Írak verði
undir stjórn bandarísks hershöfð-
ingja líkt og Japan eftir síðari heims-
styrjöldina. Verði tillagan samþykkt
er líklegt að bandaríski hershöfðing-
inn Tommy Franks gegni svipuðu
hlutverki í bráðabirgðastjórn Íraks
og Douglas MacArthur hershöfðingi
í Japan eftir uppgjöf Japana 1945, að
sögn The New York Times.
Heimildarmenn AP sögðu þó að
þessi hugmynd væri á meðal þeirra
tillagna sem ólíklegast væri að yrðu
samþykktar. Varað hefur verið við
því að hernemi Bandaríkin Írak geti
það valdið mikilli ólgu meðal músl-
íma í öðrum löndum.
Aðrir hafa leitt getum að því að
með því að ræða þessa hugmynd op-
inberlega séu bandarískir embætt-
ismenn að herða „sálfræðilegu her-
ferðina“ gegn íröskum hershöfð-
ingjum. Markmiðið sé að fá þá til að
steypa Saddam og koma þannig í veg
fyrir að þeir þurfi að lúta valdi er-
lends hernámsliðs og verði jafnvel
sóttir til saka fyrir stríðsglæpi.
AP
Victoria Clarke, talsmaður
bandaríska varnarmálaráðu-
neytisins, ásamt flotaforingjan-
um David Gove á blaðamanna-
fundi um áformin í gær.
Bandaríkjamenn
íhuga áætlun um
að hernema Írak
Washington. AP.