Morgunblaðið - 01.11.2002, Blaðsíða 59
KVIKMYNDIR
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 1. NÓVEMBER 2002 59
Laugardaginn 2. nóvember
með hljómsveitinni Þúsöld.
Kiddi K., Pétur og Simmi.
Vestfirðingadansleikur
í Ásgarði, Glæsibæ
Húsið opnað kl. 22 • Miðaverð kr. 1.000.
Dansleikur í kvöld
frá kl. 22-02 í ÁSGARÐI, Glæsibæ, við Álfheima.
Félagar í Harmonikufélagi Reykjavíkur leika fyrir dansi.
Marserað kl. 11:30 undir stjórn Önnu og Bjarna.
HARMONIKUBALLHAR O L
Gömlu og nýju dansarnir • Dansleikur fyrir alla • Miðaverð kr. 1.200.
KRINGLAN - SMÁRINN - AKUREYRI
Nýkomin sending
Verð frá
Kr. 14.995
Efnið í stígvélunum er
vatnsfráhrindandi og
þolir regn, snjó, salt og
kulda.
Þægilegt að þrífa, ein
stroka með rökum klút
og stígvélin verða
gljáandi falleg.
MARGIR þekkja aðdragandann
að frumsýningu Í skóm drekans,
heimildarmyndar Hrannar Sveins-
dóttur og Árna bróður hennar sem
fjallar um þátttöku Hrannar sjálfr-
ar í fegurðarsamkeppninni Ungfrú
Ísland.is árið 2000. Þegar nálgaðist
frumsýningu myndarinnar síðastlið-
ið vor var lögbann sett á myndina
að beiðni aðstandenda keppninnar
og keppenda, en því var aflétt nú í
október þegar dómssátt náðist milli
málsaðila um að framleiðendur út-
máðu á stöku stað andlit og hár
nokkurra þeirra keppenda, sem og
ofurfyrirsætunnar Claudiu Schiffer,
sem ekki vissu að myndatökur
Hrannar á vettvangi myndu leiða til
heimildarmyndar.
Það er fagnaðarefni að þessi
heimildarmynd skuli nú vera komin
í örugga höfn opinberra kvikmynda-
sýninga, og tekist hafi að koma til
móts við umkvartanir keppenda um
að hafa ratað í heimildarmynd án
þess að vita það. Sú heild sem kvik-
myndin er hefur ekki verið skert, þó
svo að hin óskýru andlit gefi henni
vissulega dramatískt yfirbragð.
Hér hefur Hrönn Sveinsdóttir
nefnilega ráðist í heimildarmynda-
gerð sem lýsa mætti sem harðri og
djarfri. Sá veruleiki sem er framan
við tærnar á kvikmyndagerðar-
manninum verður listrænn efnivið-
ur og vindur „sögunni“ fram í
óvæntum útspilum veruleikans.
Markmiðið með kvikmyndagerðinni,
sem í þessu tilfelli mætti lýsa sem
kvikmyndagjörningi, er að búa til
sögu einnar manneskju sem tekur
þátt í fegurðarsamkeppni og veita í
gegnum söguna innsýn í veruleika
tískuiðnaðarins, forsendur og innra
eðli fegurðarsamkeppni og afhjúpa
þær útlitskröfur sem gerðar eru til
kvenna í samtímanum. Hrönn legg-
ur í verkefnið á gagnrýnum for-
sendum og spyr spurninga eins og
þeirrar sem fram kemur í samræðu
Hrannar við móður sína um fyr-
irhugað verkefni í upphafi myndar:
„Hvernig er hægt að keppa í því að
vera sætastur?“
Nálægðin við viðfangsefnið er
mikil í þessu verkefni og fyrir vikið
verða kröfurnar um hlutlæga og
sanngjarna nálgun enn meiri. Þetta
tekst kvikmyndgerðarmönnunum
að gera, en kvikmyndin vegur salt á
hárfínum mörkum hispurslausrar
gagnrýni og manneskjulegrar nær-
gætni. Þannig er Hrönn og daglegt
amstur hennar í gegnum þátttöku-
ferlið gert að miðpunkti athyglinn-
ar, en listrænar og hugmyndalegar
skírskotanir skila sér í gegnum það
ferli, í uppákomum, samtölum, við-
talsbrotum. Veigamikill þáttur í
myndinni er síðan hvernig Hrönn
og hennar nánustu lifa sig inn í ferl-
ið og ná þegar á hólminn er komið
ekki að hefja sig yfir útlitskröfur
keppninnar, og fylgjumst við með
áhugaverðri innri baráttu Hrannar
við löngunina eftir því að vinna og
verða viðurkennd í heimi fegurð-
arinnar.
Samskipti Hrannar og foreldra
hennar, einkum móðurinnar, er
þáttur sem gerir myndina alveg ein-
staka. Móðirin gerist hluti af kvik-
myndaverkefninu með dótturinni,
hún tekur að sér kvikmyndatöku að
eigin frumkvæði, hún lærir á vélina
í „beinni“ og rökræðir við dóttur
sína um það sem þær eru að upplifa
út í gegnum myndina. Móðirin
kynnir okkur líka nánar fyrir aðal-
persónunni Hrönn Sveinsdóttur,
persónu sem er nægilega kraftmikil
og áhugaverð til að bera uppi heila
kvikmynd.
Húmor er í ríkum mæli það stíl-
bragð sem notað er til að nálgast
viðfangsefnið og sú nálgun gerir Í
skóm drekans að bráðskemmtilegri
upplifun. Hrönn er allt að því
skoplega mikil andstæða hinnar
dæmigerðu „pæju“, hún klæðist
sérlega ólánlegum fötum, eins og
t.d. stillong-buxum með typpagati,
reykir eins og strompur og hefur
ekki stigið á háhælaða skó svo lengi
sem hún hefur lifað. Þegar fyrstu
sporin eru tekin á hælum líkir móð-
irin henni við dragdrottningu, og
amman hefur fyrirfram dæmt
Hrönn úr leik sem mögulega feg-
urðardís, með þeirri yfirlýsingu að
„Hrönn geti ekki verið kvenleg“.
Þessi samlíking er reyndar
skemmtileg í ljósi hugmyndafræði-
legra greininga á fyrirbærunum
„kvenleiki“ og „karlmennska“, en
kvikmyndin varpar að miklu leyti
ljósi á hvernig ímynd „kvenleikans“
(og þá líka andstæðu hennar „karl-
mennsku“) er menningarlega mót-
uð, hvernig sú kona sem menningin
hampar er búin til með því að móta
líkamann, setja honum mörk, og
fyrirmæli um „rétta“ kvenlega
hegðun. Fegurðarsamkeppnin sem
menningarlegt fyrirbrigði er síðan
opinber og endanleg mælistika á
það hversu vel tiltekinni konu eða
manneskju hefur tekist að vera
kvenleg. Forsendur þær sem hin
„nútímalega“ fegurðarsamkeppni
gefur sér, um að leggja áherslu á
„innri“ fegurð og persónuleika ekki
síður en „ytri“ gefur, eru síðan próf-
aðar í myndinni, og þær að mörgu
leyti afhjúpaðar.
Sjálf tilheyrir Hrönn vinahópi
sem er gagnrýninn á glansmenn-
ingu og útlitsdýrkun, þó svo að auð-
vitað fylgi sá hópur líka ákveðnum
forskriftum hvað útlit varðar. En í
myndinni verður til skemmtilegt
samspil milli ólíkra hópa eða menn-
ingarkima í íslenskum samtíma,
reykjandi kaffibarsrottnanna og
ljósabrúna líkamsræktarfólksins.
Samspil hversdagsveraldar og fjöl-
skyldulífs Hrannar við hinn harða
og opinbera heim fegurðarsam-
keppninnar gefur myndinni líka
skemmtilega byggingu.
Klipping myndarinnar, samsetn-
ing og hljóðsetning er hið mesta
þrekvirki. Í gegnum þessa vinnu er
myndinni gefinn strúktúr og sam-
hengi, listræn og félagsleg rödd
hennar er áréttuð. Myndin er
römmuð inn af endurliti Hrannar
sjálfrar þar sem hún leggur mat á
þann verknað sem hún hefur þarna
framið undir fölsku flaggi, og sá
þráður verður reyndar áberandi og
mikilvægur þáttur í dramatískum
sveiflum myndarinnar. Vísunin í Ís-
land sem land fegurðardrottning-
anna í upphafi myndarinnar er for-
máli sem gefur sögunni sem á eftir
fer aukna vídd. Myndin þræðir sig
síðan eftir markvissri byggingu, þar
sem innbyggðri spennu er viðhaldið,
og ákveðið ferli á sér stað og þar
eru til staðar upphaf, óvæntir snún-
ingar, ris og fall, efnisþættir sem
myndu sóma sér vel í hvaða leikna
handriti sem er, en verða auðvitað
mun áhugaverðari vegna þess að
þeir gerast óvænt og í alvöru.
Í skóm drekans er frábær heim-
ildarmynd, djörf og merkileg til-
raun, tvímælalaust í hópi þess
áhugaverðasta sem gert hefur verið
á þessu sviði á Íslandi.
Er hægt að keppa í því að vera sætastur? er meðal spurninga sem eru
spurðar í heimildarmyndinni Í skóm drekans.
Gengið inn í
kvenleikann
KVIKMYNDIR
Háskólabíó, Sambíóin Akureyri
Í SKÓM DREKANS Leikstjórn: Hrönn Sveinsdóttir og Árni
Sveinsson. Klipping: Árni Sveinsson og
Steinþór Birgisson. Kvikmyndataka: Sig-
rún Hermannsdóttir, Árni Sveinsson,
Hrönn Sveinsdóttir, Haukur Karlsson, Rún-
ar E. Rúnarsson og Böðvar Bjarki Pét-
ursson. Hljóðupptaka: Einar Hjartarson.
Hljóðsetning: Gunnar Árnason. Íslensk
heimildarmynd. Tuttugu geitur, 2002.
Heiða Jóhannsdóttir
FRÉTTIR
mbl.is