Morgunblaðið - 03.11.2002, Qupperneq 48

48 SUNNUDAGUR 3. NÓVEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
BRÉF
TIL BLAÐSINS
Kringlunni 1 103 Reykjavík  Sími 569 1100
 Símbréf 569 1329  Netfang bref@mbl.is
Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók er varðveitt í upplýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt t i l að ráðstafa efninu þaðan, hvort
sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu efni
ti l birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.
ÞEIR sem saka Bandaríkin um af-
leiðingar viðskiptabannsins á Írak,
en þau áttu stærstan þátt í að koma
banninu á, grípa ekki málstað sinn úr
lausu lofti. Denis Halliday, fyrrum
aðstoðarframkvæmdastjóri Samein-
uðu þjóðanna, sem stjórnaði „olíu
fyrir mat“-verkefninu í Írak, lét af
störfum árið 1998. Hann sagði
ástæðuna m.a. vera að viðskipta-
bannið væri stríð gegn smábörnum.
Vitnisburður Halliday er studdur af
fleiri fyrrverandi starfsmönnum SÞ,
sem einnig hafa látið af störfum í
mótmælaskyni við bannið.
Viðskiptabannið var sett á Írak ár-
ið 1990 til að koma í veg fyrir vopna-
framleiðslu Husseins. Með því tók
gildi bann við innflutningi á svo til
öllum nauðsynjavörum, þar á meðal
lyfjum og bóluefni sem bannaður var
undir því yfirskini að Hussein gæti
notað efnin í framleiðslu á gjöreyð-
ingarvopnum (hvernig sem það er nú
gert!). Hrikalegt mannfall óbreyttra
borgara í Írak fylgdi í kjölfarið, sér-
staklega meðal yngstu kynslóðarinn-
ar, eins og við má búast, þegar mat-
ur, lyf og bóluefni eru af skornum
skammti.
Það var ekki fyrr en í desember
1996, að komið var á áætlun undir
nafninu „olía fyrir mat“ í Írak.
Ástandið var verst fyrir þann tíma.
„Olía fyrir mat“-áætlunin byggist á
því að Írökum er leyft að selja ákveð-
ið magn af olíu til kaupa á mat og
lyfjum. Tekjur af olíusölunni eru í
umsjón öryggisráðs Sameinuðu
þjóðanna. Allt sem flutt er til Íraks
þarf að vera samþykkt af sérstakri
nefnd innan SÞ. Einnig eiga SÞ að
hafa umsjón með innkaupum og
dreifingu varningsins, en þessari til-
högun er ætlað að koma í veg fyrir að
Íraksstjórn noti olíutekjur í vopn.
Verkefnið er að hluta til unnið af
Írökum. Stríðsáróðursmenn halda
því fram að Íraksstjórn hafi selt olíu
ólöglega, þá líklega eftir árið 1996,
sbr. Madeline Albright sem sagði í
maí 1996 að bannið hefði komið í veg
fyrir vopnauppbyggingu Íraka. Sé
þetta rétt, er grundvöllurinn fyrir
viðskiptabanninu brostinn. Bannið
kemur ekki í veg fyrir hernaðarupp-
byggingu Íraksstjórnar en heldur
áfram að bitna á írösku þjóðinni. Sé
stríðsvopni, sem viðskiptabannið er,
beint að óbreyttum borgurum, er
það stríðsglæpur.
Ásælni Íraksforseta í gjöreyðing-
arvopn hefur lengi verið kunn, þar á
meðal innan ríkisstjórna Bretlands
og Bandaríkjanna. Þegar Saddam
Hussein „drap sitt eigið fólk“ árið
1988 þótti áðurnefndum ríkisstjórn-
um það ekki tiltökumál, en þá var
forsetinn mikill vinur Bretlands- og
Bandaríkjastjórnar. Engan veginn
er réttlætanlegt, að ráðast á fátæka
þriðja heims þjóð á þeim forsendum
að leiðtogi þeirra búi kannski yfir
gjöreyðingarvopnum. Nú þegar hef-
ur verið varpað hundruðum þúsunda
tonna af sprengjum á Írak. Nýleg
mótmæli í Bandaríkjunum sem voru
þau fjölmennustu síðan í Víetnam-
stríðinu sýna að Bandaríkjaforseta
gengur ekki einu sinni vel að sann-
færa eigin þjóð um olíustríðið sitt.
ÞÓRDÍS BJÖRK
SIGURÞÓRSDÓTTIR,
Dofrabergi 9, Hf.
Viðskipta-
bannið á Írak
Frá Þórdísi Björk
Sigurþórsdóttur:
MIKIÐ hefur verið fjallað um hug-
myndir um stofnun þjóðgarðs norð-
an Vatnajökuls undanfarið og nú er í
burðarliðnum
þingsályktun
Samfylkingarinn-
ar um þetta efni.
Í þessari um-
ræðu allri verður
að hafa í huga, að
samkvæmt nú-
gildandi lögum
um náttúruvernd
þarf landsvæði
þjóðgarða að vera
í ríkiseign, nema sérstakar ástæður
mæli með öðru og um það náist sam-
komulag milli umhverfisráðherra og
landeigenda.
Norðan Vatnajökuls hagar þannig
til að heimamenn líta á öll lönd sem
eignarlönd og innan landamerkja
jarða. Í þjóðlendumáli í Austur-
Skaftafellssýslu, sem nú bíður úr-
skurðar, gera eigendur Stafafells til-
kall til beins eignarréttar að öllum
Lónsöræfum og hluta Vatnajökuls.
Hvað varðar landsvæðið frá Lónsör-
æfum að Jökulsár á Brú er ljóst af
landamerkjalýsingum og úthlutun
hreindýraarðs að landeigendur telja
þessi öræfi hluta af eignarjörðum
sínum. Vestan Jökulsár taka við
Brúaröræfi. Þar hefur Landsvirkjun
greitt eigendum Laugarvalla eignar-
námsbætur vegna jarðrasks við
Kárahnjúka.
Í þjóðlendumálum í Árnessýslu
úrskurðaði óbyggðanefnd á þessu
ári, að þjóðlendukröfulína ríkisins
skyldi ekki ganga inn í landamerkja-
lýsingar fjalljarða og úrskurðaði Út-
hlíðartorfunni t.d. eignarland allt til
Langjökuls. Verði úrskurðir nefnd-
arinnar um þjóðlendumörk norðan
Vatnajökuls á sama veg fæ ég ekki
séð hvernig að óbreyttum lögum
verður hægt að stofna þjóðgarð. Það
munu landeigendur örugglega aldrei
samþykkja.
ÓLAFUR SIGURGEIRSSON,
hrl.,
Austurströnd 3, Seltjarnarnesi.
Þjóðgarður norðan
Vatnajökuls
Frá Ólafi Sigurgeirssyni:
Ólafur
Sigurgeirsson