Morgunblaðið - 05.12.2002, Blaðsíða 6

FRÉTTIR
6 FIMMTUDAGUR 5. DESEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
TÆPLEGA þrítugur Bandaríkja-
maður, sem var í farbanni vegna
nauðgunarkæru, reyndi á mánudag
að komast úr landi en var handtek-
inn eftir að hann var kominn um
borð í flugvél á leið til Bandaríkjanna
frá Keflavíkurflugvelli.
Ung kona kærði hann fyrir nauðg-
un á laugardag og á mánudag var
hann úrskurðaður í farbann af Hér-
aðsdómi Reykjavíkur. Svo virðist
sem hann hafi ekið rakleitt þaðan og
út á flugvöll því rúmlega tveimur
tímum síðar var hann handtekinn af
lögreglunni á Keflavíkurflugvelli.
Um leið og lögreglumenn sáu faxið
með farbannsúrskurðinum fóru þeir
að svipast um eftir manninum og
fundu hann stuttu síðar um borð í
flugvél á leið til Bandaríkjanna. Að-
eins munaði nokkrum mínútum að
hann rynni lögreglu úr greipum, að
sögn Halldórs Rósmundar Guðjóns-
sonar, aðstoðaryfirlögregluþjóns á
Keflavíkurflugvelli.
Lögreglan í Reykjavík fór í kjöl-
farið fram á gæsluvarðahald og féllst
héraðsdómur á það. Gæsluvarðhald-
ið rennur út 12. desember nk.
Í farbann vegna
nauðgunarákæru
Handtekinn
rétt fyrir
flugtak
BRÚIN yfir Jöklu og Kárahnjúka-
vegur verða formlega tekin í notkun
í dag með athöfn sem Landsvirkjun
og iðnaðarráðuneytið standa sam-
eiginlega að. Mannvirkin eru hluti af
undirbúningsframkvæmdum vegna
Kárahnjúkavirkjunar.
Jóhannes Geir Sigurgeirsson,
stjórnarformaður Landsvirkjunar,
ávarpar gesti við brúna og síðan
klippa oddvitar Fljótsdalshrepps og
Norður-Héraðs á borða, þau Gunn-
þórunn Ingólfsdóttir og Guðgeir
Ragnarsson. Sr. Lára G. Oddsdóttir,
sóknarprestur á Valþjófsstað, bless-
ar brúna og Keith Reed stjórnar al-
mennum söng.
Vígja brú
og veg við
Kárahnjúka
TRYGGINGASTOFNUN hefur sent
um 39.000 lífeyrisþegum bréf þar sem
óskað er eftir upplýsingum um tekjur
þeirra og tekjur maka. Jafnframt ósk-
ar stofnunin eftir heimild lífeyrisþega
til að afla upplýsinga tekjur þeirra hjá
ríkisskattstjóra og lífeyrissjóðum. Ör-
yrkjabandalagið er ósátt við vinnu-
brögð Tryggingastofnunar og gagn-
rýnir að stofnunin skuli fara fram á
víðtæka heimild hjá lífeyrisþegum til
eftirlits með tekjum þeirra og mökum
þeirra.
Að sögn Sæmundar Stefánssonar,
kynningarfulltrúa hjá TR, er bréf
Tryggingastofnunar sent með vísan
til breytinga á lögum um almanna-
tryggingar sem gerð var fyrr á þessu
ári. Í 47. gr. segir: „Umsækjanda og
bótaþega er skylt að veita Trygginga-
stofnun allar nauðsynlegar upplýs-
ingar til þess að hægt sé að taka
ákvörðun um bótarétt, fjárhæð og
greiðslu bóta og endurskoðun þeirra.
Einnig er maka umsækjanda eða
bótaþega skylt að veita upplýsingar
um sig ef þær kunna að hafa áhrif á
fjárhæð bóta. Tryggingastofnun er
heimilt, að fengnu skriflegu samþykki
umsækjanda, að afla nauðsynlegra
upplýsinga um tekjur umsækjanda
og bótaþega hjá skattyfirvöldum,
greiðslur til umsækjanda og bótaþega
hjá lífeyrissjóðum, hjá Atvinnuleysis-
tryggingasjóði, Vinnumálastofnun og
hjá sambærilegum stofnunum er-
lendis þegar það á við með rafrænum
hætti eða á annan hátt. Þegar um
hjón er að ræða er Tryggingastofnun
heimilt, að fengnu skriflegu samþykki
beggja, að afla upplýsinga um tekjur
maka og greiðslur til hans hjá fram-
angreindum aðilum ef þær gætu haft
áhrif á fjárhæð bóta.“
Í bréfi TR er óskað eftir upplýs-
ingum um launatekjur, lífeyrissjóða-
tekjur, tekjur af eigin rekstri, at-
vinnuleysisbætur, bætur úr sjúkra-
sjóði, aðrar tekjur og fjármagns-
tekjur s.s. vaxtatekjur, arðgreiðslur
og leigutekjur. Bæði er óskað eftir
upplýsingum um tekjur lífeyrisþega
og maka hans.
Nauðsynlegt að fá upplýsingar
„Ef ekki koma inn réttar upplýs-
ingar getur Tryggingastofnun ekki
ábyrgst að viðkomandi fái réttar
greiðslur. Það þýðir að það getur
myndast ofgreiðsla eða vangreiðsla
milli skattframtala sem þarf síðan að
leiðrétta þegar skatturinn hefur skil-
að sinni álagningu,“ sagði hann.
Í bréfinu eru lífeyrisþegar einnig
beðnir um að undirrita yfirlýsingu um
að þeir heimili TR að afla upplýsinga
hjá „ýmsum aðilum“ eins og komist er
að orði í bréfinu. Í því sambandi eru
ríkisskattstjóri og lífeyrissjóðir
nefndir sérstaklega.
Garðar Sverrisson, formaður Ör-
yrkjabandalagsins, sagði að málið
snerist annars vegar um upplýsinga-
gjöf til TR og hins vegar um víðtæka
heimild TR til eftirlits með lífeyris-
þegum og mökum þeirra.
Andstætt persónuvernd
„Ef Tryggingastofnun býðst til að
safna heildarupplýsingum um fjár-
reiður fólks, þá er vitaskuld ekkert at-
hugavert við að menn nýti sér þá
þjónustulund. En bréfið sem verið er
að senda fólki er nú ekki beinlínis á þá
leið. Í því er farið fram á víðtæka
heimild til að gramsa hömlulaust í
persónulegum upplýsingum lífeyris-
þega og maka þeirra, bæði hér heima
og erlendis, rafrænt og á annan hátt,
eins og það er orðað. Í bréfinu er fólk
látið halda að stjórnarskrárvarinn
réttur þess sé háður því að starfmenn
og umboðsmenn TR um land allt fái
þessa galopnu heimild, ekki einungis
frá því sjálfu heldur einnig maka þess.
Ef ætlast er til að fólk taki þetta er-
indi alvarlega, svo andstætt sem það
er nútímalegum réttarhugmyndum
um persónuvernd, þá blasir við marg-
víslegur vandi.“
TR óskar upplýsinga
um laun lífeyrisþega
ÍSLENSKIR flugumferðarstjórar
búa sig nú undir að taka við
stjórn flugvallarins í Pristina í
Kosovo en Ítalir hafa annast
stjórn hans í umboði Atlantshafs-
bandalagsins. Flugvöllurinn hefur
til þessa verið herflugvöllur undir
stjórn KFOR-sveita NATO en ætl-
unin er að breyta honum í borg-
aralegan flugvöll undir stjórn
heimamanna og kemur í hlut Ís-
lendinga að annast þjálfun þeirra
og annast rekstur vallarins með-
an á henni stendur. Þjálfun Ís-
lendinganna er nú lokið og hafa
þeir full starfsréttindi í Kosovo.
„Þetta er langviðamesta verk-
efnið sem við höfum tekið að okk-
ur til þessa þar sem 8 til 10
manns munu bera ábyrgð á
rekstri flugvallarins og þjálfun
starfsmanna í samstarfi við 12 að-
ildarþjóðir og Rússa sem leggja
til mannskap og búnað,“ sagði
Halldór Ásgrímsson utanrík-
isráðherra í samtali við Morg-
unblaðið.
Ítalir tilkynntu í september síð-
astliðnum að þeir myndu loka
flugvellinum nema aðrir myndu
leysa þá af hólmi við stjórn vall-
arins og varð úr að Íslendingar
tóku rekstur vallarins að sér að
beiðni framkvæmdastjóra Atl-
antshafsbandalagsins. Íslenskir
flugumferðarstjórar manna þrjár
stöður yfirmanna flugrekstrarins
og líklega stöðu slökkviliðsstjóra.
Alls verða 8 flugumferðarstjórar
og fluggagnafræðingar við störf
þar næstu misseri auk slökkviliðs-
stjórans.
Í fyrsta sinn í forystu
Utanríkisráðherra segir að
þetta sé í fyrsta sinn sem Íslend-
ingar taki að sér forystu í viða-
miklu verkefni sem hann segir
hafa verið gert að beiðni fram-
kvæmdastjóra NATO. „Það hefur
líka vakið athygli að okkur er
treyst fyrir verkefninu og að það
hefur verið leyst með skjótum
hætti,“ sagði ráðherra einnig og
telur hann þetta hafa aukið hróð-
ur Íslendinga á vettvangi samtak-
anna. Samkvæmt áætlun er ráð-
gert að Íslendingar taki við
flugumferðarstjórninni af Ítölum
20. janúar næstkomandi og taki
síðan formlega við stjórn vall-
arins 3. mars. Síðan er gert ráð
fyrir að Sameinuðu þjóðirnar taki
við rekstri vallarins og að hann
verði borgaralegur flugvöllur
sem rekinn yrði eftir stöðlum Al-
þjóðaflugmálastofnunarinnar,
ICAO.
Íslenskir flugumferðarstjórar
hafa bæði reynslu af starfi við
borgaralegt flug og hernaðarlegt
og segir Halldór þá hafa þótt vel
í stakk búna til að annast fyrir-
hugaða breytingu á starfsemi
flugvallarins.
Hallgrímur Sigurðsson, aðstoð-
arframkvæmdstjóri flugumferð-
arsviðs Flugmálastjórnar, sem
hefur í Kosovo titilinn ofursti í ís-
lensku friðargæslunni hjá KFOR,
segir að þjálfun fimm íslenskra
flugumferðarstjóra sé nú lokið og
hafi þeir því orðið full starfsrétt-
indi nú. Þá eru að ljúka þjálfun
menn sem starfa við stjórn um-
ferðar á flugvellinum sjálfum,
þ.e. að stjórna ferð flugvéla að og
frá stæðum og úthluta tímum.
Hallgrímur segir að verkefnið sé
skemmtilegt en auk Íslendinga og
heimamanna starfa flugumferð-
arstjórar frá ýmsum öðrum lönd-
um á vellinum.
Kostnaður Íslands við verkefnið
er áætlaður um 60 milljónir
króna fyrsta hálfa árið en heild-
arkostnaður mun ráðast af því
hvenær Sameinuðu þjóðirnar geta
tekið við rekstri flugvallarins.
Íslendingar að taka við
flugvallarstjórn í Kosovo
Egill Már Markússon og Gianluca Francois, ítalskur flugumferðarstjóri, að störfum í flugturninum í Pristina.
MAÐURINN sem fannst látinn í
Grindavíkurhöfn á þriðjudag var
35 ára færeyskur sjómaður. Hann
var skipverji á skipinu Stapin sem
liggur við höfn í Grindavík. Jó-
hannes Jensson, lögreglufulltrúi
við rannsóknardeild lögreglunnar í
Keflavík, segir að allt bendi til þess
að maðurinn hafi fallið í sjóinn og
látist. Málið sé rannsakað sem slys.
Maðurinn sást á krá í Grindavík
aðfaranótt þriðjudags, en skilaði
sér aldrei til skips.
Réttarkrufning mun fara fram á
næstu dögum hér á landi. Aðspurð-
ur segir Jóhannes að ekki verði
leitað eftir samstarfi við færeysku
lögregluna. Lögreglan hér á landi
muni ljúka rannsókn málsins. Enn
sé verið að afla upplýsinga.
Lést af slysförum
♦ ♦ ♦