Morgunblaðið - 15.02.2003, Blaðsíða 64





 
 



  
    
64 LAUGARDAGUR 15. FEBRÚAR 2003 MORGUNBLAÐIÐ
BRÉF
TIL BLAÐSINS
Kringlunni 1 103 Reykjavík  Sími 569 1100
 Símbréf 569 1329  Netfang bref@mbl.is
Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók er varðveitt í upplýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt t i l að ráðstafa efninu þaðan, hvort
sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu efni
ti l birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.
HVENÆR skyldi íslenzka þjóðin
hafa hætt að kunna eina víðfræg-
ustu ljóðlínu í gervöllum skáldskap
Einars Benediktssonar? „Hætta að
kunna“, skrifa ég, og nú verða
sjálfsagt einhverjir reiðir, því þeir
þykjast svo sem kunna hana, en
gallinn er bara sá, að þeir kunna
hana skakkt, og fara skakkt með
hana, – næstum allir. Alltaf. Hend-
ingin er í ljóðaflokknum Aldamót
eftir Einar, og þar stendur þetta,
ásamt mörgu öðru spaklegu:
Að fortíð skal hyggja, ef frumlegt
skal byggja,
án fræðslu þess liðna sést ei, hvað
er nýtt.
O.s.frv.
Nú segja menn ekki „… ef frum-
legt skal byggja“, sem er rétt,
heldur: „… er framtíð skal
byggja“, sem er alrangt. Og þetta
étur hver eftir öðrum, hugsunar-
laust, ár eftir ár og áratug eftir
áratug. Væri nú ekki ráð, að menn
fletti upp í bókum, áður en þeir
vitna í ljóð á opinberum vettvangi?
Minni okkar er stopult og getur
hæglega svikið okkur, það þekkj-
um við öll.
En hvaða munur er þá á þessu
tvennu? Skiptir það einhverju
máli, hvort við segjum „ef frum-
legt“ eða „er framtíð“? Ójá, reynd-
ar. Munurinn er í fyrsta lagi sá, að
önnur hugsunin er skáldleg og
langsýn, hin óskáldleg og skamm-
sýn. Það er skáldlegt og líkt Einari
Ben. að hugsa sem svo: Ef þú vilt
vera frumlegur (t.d. í skapandi
starfi), þá er þér nauðsyn að kunna
skil á fortíðinni. Hitt, að stilla upp
andstæðunum fortíð-framtíð, er
einmitt dæmigert fyrir hraðan
lestur og yfirborðslegan lærdóm.
Að læra hratt og læra illa.
Í annan stað er svo hitt, að í
öðru tilvikinu eru orðin höfð rétt
eftir höfundinum, en í hinu tilfell-
inu eru þau rangfærð. Og það
skiptir að vísu líka nokkru máli!
Mikið má vera, ef hér hefur ekki
eitthvert prentslys hent, – ein-
hvern tíma. Að þessi fræga ljóðlína
hafi prentazt skakkt, einhvers
staðar, þótt mér sé ekki kunnugt
hvar eða hvenær það hefur gerzt.
Síðan læra menn þetta hver af öðr-
um, og þá er boltinn farinn af stað.
Ég minnist þess, að fyrir um það
bil þrjátíu árum – einhvern tíma á
blaðamennskuárum mínum – skrif-
aði ég stutta athugasemd, þegar
þjóðkunnur sæmdarmaður hafði
farið skakkt með þessa línu í út-
varpinu. Ég man að ég áskildi mér
þá rétt til þess að leiðrétta, í hvert
skipti sem menn rangfærðu þessa
hendingu úr Aldamótum Einars
Ben. En gott var að ég SKULD-
BATT mig ekki til þess, því að þá
hefði ég farið illa með sjálfan mig!
Ég hefði „mátt hafa langan uppi“,
eins og þeir segja, Skaftfelling-
arnir mínir, ef ég hefði átt að
skrifa grein í hvert skipti sem
þessi rangfærsla hefur skollið á
eyrum þjóðarinnar á liðnum ára-
tugum.
En þetta má bara ekki ganga
svona endalaust. Það er ekki hægt
að sitja þegjandi, þegar þessi
óskemmtun kemur blaðskellandi á
móti manni í sjálfu íslenzka sjón-
varpinu á hátíðarstundu. En ég
heyrði ekki betur en að einmitt
þetta gerðist við upphaf á úthlutun
íslenzku tónlistarverðlaunanna ný-
lega. Og þar var áreiðanlega ekki
neitt mismæli á ferðinni, heldur
hitt, að hendingin hafði aflagazt í
meðförum á langri leið, og svo
gengur villan mann frá manni.
Þessi orð eru ekki skrifuð til
þess að móðga eða særa neinn.
Öðru nær. En okkur ber öllum
skylda til að sýna fögrum lista-
verkum fulla virðingu. Förum vel
með tilvitnanir. Verum kröfuhörð
um heimildir. Vöndum okkur!
VALGEIR SIGURÐSSON,
Holtagerði 82, 200 Kópavogi.
Óhapp á
hátíðarstund
Frá Valgeiri Sigurðssyni
VEGNA leiðréttingar Ásmundar
Jónssonar við grein mína „Fáum við
nýja plötu á fóninn“ vil ég taka eft-
irfarandi fram. Þau dæmi um stað-
setningu útgáfuréttar sem til eru tal-
in miðast við útgáfu nýs efnis.
Þannig er Smekkleysa upphafsút-
gefandi t.d. Gling gló Bjarkar og á
þann rétt áfram. Hins vegar er
samningur Bjarkar í dag sem tekur
til nýs efnis við erlendan útgefanda.
Þá getur líka verið að í sumum til-
fellum sé Ísland undanskilið eða
haldið eftir þegar íslenskir tónlist-
armenn gera samninga við erlenda
útgefendur. Því getur staðsetning
réttinda verið fjölbreyttari en fram
kemur í grein minni, sérstaklega ef
eldri útgáfur eru teknar með. Aðal-
atriði greinarinnar breytast ekki
þótt svo kunni að vera.
Ég vil svo taka það sérstaklega
fram að ég tel að þeir tónlistarmenn
sem ég tel upp og kalla fánabera ís-
lenskrar tónlistar á erlendri grund
eiga ekkert nema hrós skilið fyrir
framgöngu sína og þann árangur
sem þeir hafa náð. Sama gildir um
fórnfúst starf Ásmundar og Smekk-
leysu.
STEINAR BERG
ÍSLEIFSSON,
ráðgjafi um tónlistarmál.
Stutt athugasemd
Frá Steinari Berg Ísleifssyni