Morgunblaðið - 19.02.2003, Síða 26

Morgunblaðið - 19.02.2003, Síða 26
UMRÆÐAN 26 MIÐVIKUDAGUR 19. FEBRÚAR 2003 MORGUNBLAÐIÐ Borgartúni 22, 105 Reykjavík, sími 5-900-800. Fasteign.is er með í sölu 4 íbúðir í góðu steinhúsi við þessa vinsælu götu. Íbúðirnar þarfnast standsetningar að hluta. 1. hæð er 4ra herb. 92 fm. Verð 12,3 millj. 2. hæð er 4ra herb. 92 fm. Verð 12,1 millj. 3. hæð er 4ra herb. 92 fm. Verð 12,5 millj. Risíbúðin er 45 fm ósamþykkt og þarfnast algjörrar standsetningar. Verð 7,5 millj. Þak hússins hefur verið endurnýjað. Nánari upplýsingar veitir Jason á fasteign.is - lyklar á skrifstofu. TJARNARGATA - 4 ÍBÚÐIR EÐA HEIL HÚSEIGN Ólafur B. Blöndal, löggiltur fasteignasali FORSTJÓRI Hafró telur að um- ræða um vandamál þorsksins sé af hinu góða. Höfundur (höf.) vildi trúa því þrátt fyrir aðvaranir um að það hefði enga þýðingu. Einar Oddur Kristjánsson (EO) skrifaði greinar í Mbl. og gagnrýndi Hafró vegna stefnu og veiðiráðgjafar, en um eru að ræða mörg álitaefni. Þau mikilvæg- ustu eru að árlegur náttúrulegur dauði geti verið miklu meiri en 18% og að tölfræðilega sönnun vanti um að stór hrygningarstofn sé líklegur til að gefa góða nýliðun, vísbendingar séu um að sambandið sé öfugt. Sú stefna að friða smáfisk og beina sókn í eldri fisk beri í sér feigðina; verið sé að skemma stofninn eða „kryppla“ hann. Björn Æ. Steinarsson (BÆ) og Ólafur K. Pálsson (ÓK) skrifuðu síðan tvær greinar í Mbl.: „Um fiskifræði alþingismanns“. Þeir sögðu að fyrir- liggjandi gögn sýni ótvírætt að líkur séu á að léleg nýliðun fylgi litlum hrygningarstofni á síðustu 20 árum. Höf. hefur hlustað í tvígang á BÆ fjalla um samband á milli stærðar hrygningarstofns og nýliðunar og þótt lítið til koma; á fyrri hluta síðustu aldar virðist sem samband sé öfugt. BÆ og ÓK vitnuðu 19.12. í rannsókn- ir á 20 þorskstofnum í Norður-Atl- antshafi, sem þeir sögðu að skoðaðar hafi verið. Höf. leyfir sér að skora á forstjóra Hafró að láta ábyrga menn gera grein fyrir þessu undirstöðuat- riði opinberlega og nota íslenskar töl- ur og ekki valin ár og upplýsa einnig við hvaða 20 þorskstofna samanburð- ur hafi verið gerður. Höf. gerði at- hugasemdir vegna skrifa félaganna og sagði að veifað hafi verið röngu tréi, en þeir svöruðu með skætingi án þess að bæta við upplýsingum. Orsakir eða afleiðingar? Svo sjálfdekraðir eru þeir BÆ og ÓK að þeir átta sig ekki á því þegar þeir skauta yfir óútkljáð álitaefni, sem koma fram í þeirra skrifum þeirra. Þeir reyna að skýra hvers vegna svo miklar breytingar hafi orð- ið í aldurssamsetningu sem lýsa má þannig, að lítið er um fisk eldri en 5 ára. Þeir segja: „Of mikil sókn hefur leitt til þess að hrygningarstofninn hefur minnkað mjög.“ Fleiri skýring- ar geta verið til á ástandinu. Ein er sú sem EO nefnir; sterkar vísbendingar eru til um að náttúrulegur dauði sé miklu meiri en 18%, en það leiðir til þess að „árgangapýramídinn“ er lægri en annars væri. Þessu til stuðn- ings má nefna að fram kemur í nýrri skýrslu: „Veiðar og áframeldi á þorski“, að dauði hrygningarfisks geti verið allt að 30% (í vernduðu til- raunaumhverfi með fóðrun). Vísast er náttúrulegur dauði miklu meiri í nátt- úrunni þegar fiskur er smár og léleg- ur með litla lifur. Slíkan fisk hafa sjó- menn séð í vaxandi mæli á öllu norðursvæðinu; svo virðist sem Hafró skelli skollaeyrum við. Önnur ástæða er sú, að þorskur er nú kynþroska miklu fyrr en áður og nú er svo komið að 4 ára fiskur er 42% kynþroska og 5 ára 62%, en fyrir nokkrum áratugum varð fiskur kynþroska 7-8 ára; þá hættir hann að þyngjast um sinn vegna hrogna og svilja; tilraunir hafa sýnt að þorskur getur þá lést allt að 40%. Þetta eru svo stórar breytingar, að þær gera útskýringar BÆ og ÓK að hjómi einu; minnkuð afraksturs- geta af þessum sökum er af stærðinni 100 þ. tonn. Þriðja ástæðan er sú, að netveiðar „veiða ofan af“ og á löngum tíma getur stofnsamsetning orðið sú sem BÆ og ÓK kvarta yfir; veiðar eru stundaðar með röngum veiðar- færum. Um þetta er nú í vaxandi mæli fjallað erlendis af vísindamönn- um. BÆ og ÓK hafa skautað framhjá þessu og fer höf. því þess á leit við for- stjóra, að hann bregðist við þessum breytingum sem bráðast; í húfi eru tugir milljarða á ári. Hver misskilur hvað? BÆ og ÓK rembast við að ásaka EO um misskilning á gotbaugarann- sóknum Jóns Jónssonar. Þær túlkaði EO svo, að aðeins 23% (1965-69) af stofninum hrygni oftar en einu sinni. BÆ og ÓK segja að Jón Jónsson hafi verið að benda á að hver þorskur næði aðeins að hrygna 1,23 sinnum vegna mikillar sóknar. Auðvitað er þetta hið sama. Að fiskurinn hafi hrygnt allt að 8-9 sinnum eru skelfi- legar ýkjur og tilraun til að koma af stað misskilningi. Að vitna í 1922 þorskárganginn, einstakan stofn við einstakar aðstæður, er afflutningur. Ef gotbaugarannsóknir hefðu verið stundaðar reglulega mætti nú lesa al- veg nýja sögu vegna þess hve mikil lækkun hefur orðið á kynþroskaldri. Höf. vitnaði í grein Myers, Hutch- ings & Barrowman (1996) um hrun 20 þorskstofna í Norður-Atlantshafi til upplýsingar um samband stofn- stærða og nýliðunar, en þeir ályktuðu að afkoma nýliða (survival) væri ekki ástæða fyrir hruni heldur ofveiði, en einn þeirra (Hutchings) hefur opin- berlega tjáð sig um erfðabreytingar sem skýringu á hruni við Kanada. Þeir BÆ og ÓK voru aftur með skæt- ing og héldu því fram að höf. hafi ekki lesið innviði greinarinnar, en hann benti þeim félögum á að skoða tvær myndir í henni um þorsk við Ísland; þær sýna ekkert samband á milli ný- liðunar og stærðar hrygningastofns. Ef menn eru á kostnað ríkisins að rembast við að snúa út úr í hollri um- ræðu um ástand þorsks, eru það al- varleg skilaboð til stjórnvalda; þeir BÆ og ÓK geta undirbúið sig í eigin frítíma við að þýða „juvenile survival rate ratio“ til að svara fyrir við sjáv- arútvegsnefnd þingsins. Vanrækt upplýsingaskylda Eftir Jónas Bjarnason „Árlegur nátt- úrulegur dauði geti verið miklu meiri en 18%.“ Höfundur er efnaverkfræðingur. UM áramótin ’98–’99 sótti ég um stöðu sem kennari við Menntaskól- ann að Laugarvatni. Allt gekk vel á vorönn og fram í október á haust- önn en síðan tók við nær tuttugu mánaða veikindakafli hjá mér. Ég þjáist af sjúkdómi sem kallaður er geðhvarfasýki (manío-depression) en í rauninni er það aukaatriði í málinu – eða ætti að minnsta kosti að vera það. Skólinn eyddi miklu fé í forfalla- kennslu og nemendur máttu þola aukaálag vegna þessa. Snemma á árinu 2001 rofaði verulega til hjá mér og í maí fékk ég læknisvottorð um að ég væri vinnufær. Ég hef ekki fundið fyrir einkennum veik- innar síðan sú meðferð hófst. Stjórnendur ML höfðu þó ekki trú á að breyting væri orðin á veik- indunum. Þeir óskuðu því eftir að gera við mig starfslokasamning. Ég vildi helst vera áfram í kennslu við ML. Skólinn er þægilega stór, mér þykir vænt um staðinn og þarna hafði ég aðgang að góðri íbúð. Ég vissi að það var mikil áhætta fólgin í því að gera slíkan samning – og var því ekki tilbúinn að undirrita neitt nema sæmilegt tilboð kæmi. Í júlíbyrjun kom loks viðunandi til- boð eftir að ég hafði hafnað tveim- ur öðrum mun lakari tilboðum. Samningur um starfslok Fulltrúar ráðuneytisins vildu ekki gera samninginn við mig og sögðu að hann væri á ábyrgð skóla- stjórnenda við ML. Þegar gengið hafði verið frá texta samnings var hann kynntur munnlega fyrir Að- alsteini Eiríkssyni, verkefnisstjóra hjá menntamálaráðuneytinu, og gerði hann engar athugasemdir við hann. Þetta kemur skýrt fram í bréfi sem skólastjórnendur ML lögðu fram fyrir Héraðsdómi Reykjavíkur. Undirritun fór síðan fram 9. júlí 2001 og fyrir hönd ML skrifaði Kristinn Kristmundsson nafn sitt. Með undirskrift samnings- ins hafði ég samþykkt að hverfa úr starfinu og rýma íbúðina mína á Vestra-Barði og á móti kom ein- greiðsla – jafngildi 24 mánaða launa – 5.040.000 kr. Greiðslu átti að inna af hendi eigi síðar en 1. ágúst. Þeg- ar um vika var liðin af ágústmánuði hafði engin greiðsla borist inn á reikning minn. Fulltrúar ráðuneyt- isins vildu nú draga í efa að þeir þyrftu að borga samkvæmt samn- ingnum. Samningurinn var sendur upp í ráðuneyti strax 10. júlí og var mönnum þar í lófa lagið – ef þeir vildu sýna mér ofurlitla tillitssemi – að segja mér að þeir teldu sig óbundna af honum. Það hefði verið hreinskiptin afstaða og ég hefði þá fengið færi á að hætta við. Lögfræðingur minn, Ragnar Hall- dór Hall, skrifaði grein í Morgun- blaðið hinn 16. febrúar sl. Vék hann þar að lögfræðilegum þáttum máls- ins og dómunum sem hafa gengið í því. Ætla ég ekki að rekja það hér. Það var eitt af síðustu embættis- verkum Kristins sem skólameistara að undirrita samninginn og þykir mér það heldur nöturlegt að undir- skrift hans sé nú að engu höfð. Samningar ríkisins sér á parti Ef svona samningur hefði verið gerður milli mín og fulltrúa ann- arrar stofnunar en ríkisins hefði honum aldrei verið rift gagnvart mér. Banki, símafyrirtæki eða vá- tryggingafélag hefði aldrei látið það spyrjast að ekki mætti treysta fulltrúum þeirra. Það er aðeins ríkið sem leyfir sér þá svívirðu að ómerkja undirskrift fulltrúa síns. Og það er ekki eins og að einhver skrifstofublók hafi undirritað samn- inginn. Kristinn var á sínum tíma skipaður í embætti skólameistara við ML af menntamálaráðherra landsins. Það er því full ástæða til að siðareglur í ráðuneytunum séu endurskoðaðar í tilfellum sem þessu. Tímahjólið snýst Ég tók mikla áhættu með samn- ingnum. Ég er núna á svörtum lista hjá mörgum stjórnenda framhalds- skólanna og þeir eru tilbúnir að beita lúalegustu brögðum til að komast hjá því að ráða mig. Í dag hugsa ég oft til Laugar- vatns. En það er ekki hægt að snúa hjólinu til baka. Ég hef misst fast starf mitt við skólann og í fallegu íbúðinni minni býr nú annar kenn- ari. Undirskrift skóla- meistara ML ómerkt Eftir Hallgrím Hróðmarsson Höfundur er kennari. „Ég er núna á svörtum lista hjá mörgum stjórnenda framhaldsskólanna.“ TIL allrar hamingju geta fram- kvæmdir við Reyðarfjarðargöng hafist í apríl nk. Það verðskulda Austfirðingar svo sannarlega. Tímabært er nú orðið að 20 ára gamlar hugmyndir um jarðganga- gerð í Fjarðabyggð verði settar í forgangsröð á næstu árum. Á ár- unum 1983–84 og síðan 1989–93 lét Vegagerðin vinna nokkuð að frum- athugunum á aðstæðum til jarð- gangagerðar á Austurlandi sam- hliða jarðfræðirannsóknum. Þessi gögn voru síðan notuð við vinnu nefndar sem skipuð var árið 1988, en hún átti að vinna að framgangi jarðgangagerðar á Austurlandi og gera tillögur um leiðir til fjármögn- unar. Nefndin skilaði tillögum sín- um árið 1993 og samkvæmt þeim skyldi í 1. áfanga byggja göng sem leystu vetrareinangrun Seyðis- fjarðar og Norðfjarðar, í 2. áfanga göng milli Vopnafjarðar og Héraðs og einnig Reyðarfjarðar og Fá- skrúðsfjarðar og loks í 3. áfanga jarðgöng milli Fáskrúðsfjarðar, Stöðvarfjarðar og Breiðdalsvíkur. Síðan þessar tillögur voru lagðar fram hefur töluverð umræða verið á Austurlandi um þessa áfangaröðun án þess að niðurstaða hafi legið fyr- ir. Hér hafa þrjú mismunandi sam- göngumynstur verið til skoðunar. Í mynstri A er vegakerfið eins og það er í dag, nema fjallvegirnir um Fjarðarheiði og Oddsskarð sem yrðu í jarðgöngum. Heildarlengd ganganna yrði um 16 km, 11–12 kílómetrar undir Fjarðarheiði og 4–5 km undir Oddsskarð, kostnaður með vegum og forskálum yrði um 6–7 milljarðar króna. Í mynstri B er reiknað með 5,3 km löngum veg- göngum milli Seyðisfjarðar og Mjóafjarðar og að lagður verði veg- ur út með suðurströnd Mjóafjarðar að 3,9 km löngum veggöngum inn í Norðfjörð auk sömu ganga undir Oddsskarð og í mynstri A. Í mynstri C er reiknað með sömu göngum milli Norðfjarðar og Seyð- isfjarðar og í mynstri B, þ.e. 3,9 og 5,3 km ganga úr botni Mjóafjarðar inn í Slenjudal á Héraði sem yrðu um 6,7 km löng miðað við munna í 300 m.y.s. á Héraði en 8–9 km löng með munna í 100–200 m.y.s. í Mjóa- firði. Heildarlengd ganganna yrði 16–18 km og vegir að þeim 27 km og forskálar alls um 500–600 m. Áætlaður heildarkostnaður gæti orðið um 7–8 milljarðar króna. Nefndin sem skilaði áliti 1993 mælti með þessu síðasttalda mynstri. Öðruvísi verða heilsárssamgöngur suðurfjarða Austurlands, Fjarða- byggðar og Seyðisfjarðar við Egils- staði, Austur-Hérað og Vopnafjörð aldrei tryggðar. Vegna stóriðju- framkvæmda á Reyðarfirði og stækkunar Fjarðabyggðar í eitt at- vinnu- og þjónustusvæði eru jarð- göng á Mið-Austurlandi raunhæf og löngu tímabær þótt samgönguráð- herra hafi nú orðið undrandi vegna fundarins í Mjóafirði fyrr á síðasta ári. Til þess að Eyjafjarðarsvæðið verði eitt atvinnu- og þjónustu- svæði ættu Vaðlaheiðargöng auk Tröllaskagaganga að vera í for- gangsröð á undan Héðinsfjarðar- göngum sem stór hluti Norðlend- inga hefur snúist gegn eftir að hafa séð hver kostnaðurinn verður. 40 cm jarðsig á veginum frá Ketilási í Fljótum alla leið að Strákagöngum vekur spurningar um hvort aur- skriður geti tekið veginn með sér niður í fjörurnar. Þingmenn Norðvesturkjördæmis ættu að kynna sér betur hvort ekki sé ódýrara að láta Strákagöng víkja fyrir 3–4 km löngum tvíbreiðum jarðgöngum undir Siglufjarðar- skarð samhliða vel uppbyggðum vegi yfir fjörurnar í Haganesvík áð- ur en framkvæmdir geta hafist við Héðinsfjarðargöng, sem orðin eru að refskák í pólitísku valdatafli stjórnmálamanna norður á Trölla- skaga. Tveir þingmenn VG á Norð- urlandi hafa spurt hvort það sé verjandi að réttlæta svona dýrar framkvæmdir við Héðinsfjarðar- göng án þess að fólksflóttinn í litlu sjávarþorpunum við utanverðan Eyjafjörð verði stöðvaður næstu 10 árin ef kostnaðurinn fer í 7–9 millj- arða króna. Með útúrsnúningi vísar samgönguráðherra þessum spurn- ingum til föðurhúsanna þegar hann vill réttlæta 10 milljarða kr. fjár- austur í Héðinsfjarðargöng undir því yfirskini að vonlaust sé að fjár- magna jarðgangagerð á Mið-Aust- urlandi þótt sala ríkiseigna sé orðin staðreynd. Þessar rangfærslur ráð- herrans eru óheppilegar. Eins og samgöngunefnd Alþingis lagði til sl. haust hefur verið hætt við útboð Héðinsfjarðarganga tímabundið. Rangfærslur samgönguráðherra Eftir Guðmund Karl Jónsson „Með út- úrsnúningi vísar sam- gönguráð- herra þess- um spurningum til föðurhúsanna …“ Höfundur er farandverkamaður.

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.