Morgunblaðið - 19.02.2003, Blaðsíða 34

MINNINGAR
34 MIÐVIKUDAGUR 19. FEBRÚAR 2003 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Rebekka SigríðurJónsdóttir fæddist
á Arnarstöðum í
Núpasveit í Presthóla-
hreppi í N-Þingeyjar-
sýslu 31. desember
1921. Hún andaðist á
Landspítalanum í
Fossvogi 12. febrúar
síðastliðinn. Foreldrar
hennar voru Guðrún
Antonía Jónsdóttir frá
Núpi á Berufjarðar-
strönd, f. 3.4. 1890, d.
1.1. 1974, og Jón Tóm-
asson frá Blikalóni á
Melrakkasléttu, f.
13.9. 1883, d. 5.3. 1974. Þau áttu níu
börn. Látin eru: Stúlka sem lést við
fæðingu, Óskar Long, Ingibjörg
Rebekka, Bjarni Ragnar, Tómas og
Þorbjörg Dórothea. Eftirlifandi eru
Jón Hjörleifur, f. 1923, og Málfríður
Bergljót, f. 1928.
Eiginmaður Rebekku er Jóhann-
es Kr. Magnússon sjómaður, f. 31.7.
1921. Dóttir hennar er Hjördís
Guðbjörnsdóttir hjúkrunarfræð-
ingur, f. 25.7. 1950. Börn Hjördísar
eru: 1) Rebekka Sig-
urðardóttir, fjöl-
miðlafræðingur, f.
1968, maki Stefán
Jónsson, leikari, f.
1964. Synir: Rafn
Kumar Bonifacius f.
1994, Haraldur Ari f.
1991, Jóhann Krist-
ófer f. 1992 og Jón
Gunnar f. 1996. 2) Atli
Rafn Sigurðarson
leikari, f. 1972, maki
Brynhildur Guðjóns-
dóttir leikari, f. 1972.
Börn: Sigurbjartur
Sturla, f. 1992, og
Rafnhildur Rósa, f. 2001.
Rebekka lauk hjúkrunarnámi ár-
ið 1948 og starfaði í rúm 40 ár við
hjúkrun á Kleppsspítala, Sjúkrahúsi
Vestmannaeyja og Landspítalanum,
lengst af á skurðstofu Landspítal-
ans. Á árunum 1954–1956 dvaldi
hún í Connecticut í Bandaríkjunum
og starfaði þar á skurðstofu.
Útför Rebekku verður gerð frá
Aðventkirkjunni í Reykjavík í dag
og hefst athöfnin klukkan 15.
Rebekka amma mín hafði sterka
sannfæringu og trúði og treysti á sinn
Guð. Hún var hugrökk, óttaðist ekki
enda fullviss um englafylgd hvert
sem hún fór. Traust hennar á Guði
kom oft upp í samtölum okkar. Mörg
eru mér minnisstæð en þó sérstak-
lega eitt sem átti sér stað fyrir mörg-
um árum. Við fjölskyldan sátum við
matarborð ömmu og afa í Barðavogi.
Afi var í einni af sínum margra mán-
aða ferðum á sjó og amma ein í hús-
inu. Í miðri máltíð rifjaðist allt í einu
upp fyrir ömmu að einhver hafði
reynt að komast inn til hennar nokkr-
um nóttum áður. Vaknaði hún við að
átt var við útihurðina. Hún lagði við
hlustir en hljóðið þagnaði svo hún hélt
áfram að sofa. Skömmu síðar vaknaði
hún aftur við þrusk, nú í svefnher-
bergisgardínunum. Þegar hún leit
upp sá hún stóra karlmannshönd
teygja sig inn um gluggann. Hún reis
upp og spurði hver væri þar á ferð.
Höndin hvarf út um gluggann en
amma fór framúr, út í garð og gekk í
kringum húsið. Þar sem hún sá ekk-
ert nema stór fótspor í snjónum fór
hún aftur inn og sofnaði. Við brugð-
umst illa við að hún hefði farið út í
stað þess að hringja á lögregluna eða
okkur en henni hafði ekki þótt ástæða
til þess. Þegar ég spurði hvort hún
hefði ekki verið hrædd leit hún á mig
hissa og hneyksluð og sagði: „Þú sem
heitir þessu nafni átt að vita að engl-
arnir passa mig.“
Þegar ég fæddist tók amma sér frí
frá störfum til að annast mig svo
mamma gæti stundað nám. Hún tók
ríkan þátt í uppeldi mínu og Atla
Rafns bróður míns og var alltaf til
staðar fyrir okkur. Hvern föstudags-
eftirmiðdag fórum við til ömmu og
afa. Við snérum húsinu við, fórum í
fötin hennar ömmu, settum á okkur
skartgripina hennar og hömruðum á
píanóið. Á eftir borðuðum við pylsur
og sælgæti. Þetta kölluðum við partý.
Svo gistum við yfir nóttina, fórum
með ömmu í kirkju á laugardags-
morgnum og fengum fiskibollur hjá
afa þegar við komum aftur heim í há-
deginu.
Amma Rebekka ólst upp í sveit og
var næm fyrir náttúrunni. Hún hafði
yndi af að ferðast með afa innan lands
sem utan og útivera var henni nær-
ing. Líkamlega var hún einstaklega
vel á sig komin langt fram undir átt-
rætt, synti, gekk og hljóp, fór á skíði
með okkur síðast fyrir tveimur árum
og á skriðsundsnámskeið um svipað
leyti. Þegar bera fór á líkamlegri aft-
urför og við í fjölskyldunni reyndum
að hafa áhrif á að hún færi ekki ein út
að ganga af ótta við að hún dytti,
sagðist hún frekar vilja liggja í göt-
unni en vera lokuð inni.
Maður á víst að vera undir það bú-
inn að fólk fari þegar það hefur náð
ákveðnum aldri. Ég átti þó frekar von
á því að amma Rebekka yrði 100 ára.
Hún fór alla tíð vel með sig og bar
virðingu fyrir lífinu. Það var skýrt
hvað skipti hana mestu máli, Guð og
fjölskyldan. Um forgangsröðina efað-
ist hvorki hún né við. Ég minnist þess
ekki að það hafi hent að hún væri of
upptekin til að passa eða að hún veldi
það ekki fram yfir annað. Barnabörn-
um og barnabarnabörnum kaus hún
að gefa ótakmarkaðan tíma sem við
nutum og munum sakna.
En nú hefur tími hennar verið tak-
markaður og við það var hún sátt,
sannfærð um að það sem fyrir henni
lægi væri að fá loks að hitta Guð.
Rebekka Sigurðardóttir.
Það, sem gróðursett er á réttan hátt, verður
ekki rifið upp; það verður aldrei á braut
borið, sem vel er varðveitt. Það vekur virð-
ingu niðjanna.
(Lao Tse.)
Æðsta dyggðin, kærleikurinn, var
gróðursett í stóran systkinahóp norð-
ur við heimskautsbaug snemma á síð-
ustu öld. Af þessum kærleik hef ég
stöðugt notið.
Rebekka var ekki bara föðursystir
og frænka mín – hún var fyrirmynd
mín og kennari. Á ferðalagi lífsins
höfum við verið samferða. Mér finnst
lífið hafa verið veisla með Rebekku
frænku minni – í Stigahlíðinni, Barða-
voginum og á skurðstofu Landspítal-
ans.
Myndir áratuganna koma í hug-
ann. Rebekka og Hjördís, eins árs,
flytja á heimili foreldra minna, við öll
ein fjölskylda. Rebekka hjúkrunar-
kona í hvíta kjólnum með fallega
kappann, hún var fín og flott, ég fimm
ára ákveð ævistarfið. Flugvél á
Reykjavíkurflugvelli 1952 í aftaka-
veðri, frænka mín með frumleika og
þor í leit að meiri þekkingu í skurð-
hjúkrun. Hjördís, tveggja ára, fer
líka. Þeirra var saknað í Nökkvavog-
inum. Tungufoss leggst að bryggju í
Reykjavíkurhöfn 1954 – mæðgurnar
stíga á land í kápum með loðköntum,
með hatta og handarskjól. Þegar Ant-
on bróðir er búinn að átta sig á þess-
um fínu dömum spyr hann Rebekku:
„Talar Hjördís bara dönsku?“ Seint á
sjötta áratugnum er Jóhannes kom-
inn í fjölskylduna, mesti höfðingi sem
ég hef kynnst.
Stórfjölskyldan saman komin,
hvergi oftar en hjá Rebekku og Jó-
hannesi. Allir gestirnir utan af landi,
sem gistu og dvöldu í Barðavoginum.
Þau hjónin voru gest- og gleðigjafar,
ungir sem aldnir vildu njóta hlýjunn-
ar og kærleikans sem frá þeim
streymdi. Þau voru frumleg og fram-
úrstefnuleg í matargerð. Jóhannes
dró í búið með óskiljanlegum hætti
mat og nýtísku áhöld og vélar sem
gerðu matargerð skemmtilegri.
Rebekka ræktaði grænmetið og
kryddjurtirnar með heitum sem fáir
skildu og fallegar rósir til yndisauka.
Kalkúnar með framandi kryddi og
alls konar sjaldséð góðgæti var fram-
reitt, þegar salt og pipar kryddaði
rétti flestra heimila og kjúklingar
ekki komnir í íslensk eldhús.
Já, þau ræktuðu garðinn – frænd-
garðinn og margan manninn. Það var
margt um manninn í Stigahlíðinni og
Barðavoginum. Þar naut ég mikils –
umhyggjan og sólin rísa hæst.
Hjúkrun var ævistarf Rebekku.
Hún hafði framtíðarsýn fyrir sig og
skurðhjúkrun. Rebekka er fyrsta
menntaða skurðstofuhjúkrunarkona
á Íslandi. Hún var tvö ár við nám og
störf í Bandaríkjunum. Hún kom með
nýjungar, nýja hugsun um stöðu og
skyldur skurðstofuhjúkrunarkon-
unnar, fræðsluhlutverkið og ekki síst
samböndin, hvar og hvernig ætti að
ná í og nálgast allt sem viðkemur
skurðaðgerðum.
Rebekka lagði grunninn að þeim
vinnureglum sem eru enn í heiðri
hafðar á skurðstofu Landspítala – há-
skólasjúkrahúss. Kennsla og fræðsla
var henni hugleikin. Hún kenndi okk-
ur að bera virðingu fyrir sjúklingum
og öllu samstarfsfólkinu. Hún kenndi
okkur sparnað, að gæðin væru ekki
endalaus í þessum heimi. Hún kenndi
okkur líka hvernig létt lund skilar
betra verki. Af þessum fræðslubrunni
er ég enn að njóta. Rebekka skipu-
lagði fyrsta nám í skurðstofuhjúkrun
ásamt prófessor Snorra Hallgríms-
syni. Hún kenndi lengi vel alla
hjúkrunina, bóklega sem verklega.
Rebekka og prófessor Snorri Hall-
grímsson ýttu úr vör sótthreinsunar-
deild Landspítalans. Þar vann
Rebekka í nokkur ár.
Veislan hefur haldið áfram á
Klapparstíg, hlýjan, kærleikurinn og
kaffisopinn úr postulínsbollum.
Takk fyrir mig, frænka mín,
Fríða Bjarnadóttir.
Elskuleg móðursystir mín,
Rebekka Jónsdóttir, er látin og minn-
ingarnar sækja að.
Ég, sitjandi í stóru amerísku
„drossíunni“ á leið frá Stigahlíð í sum-
arbústaðinn þeirra Rebekku og Jó-
hannesar og Rebekka frænka að
fræða okkur krakkana um það sem
fyrir augu bar á leiðinni. Skemmti-
legar sögur um land, byggingar og
Laxness. Ég og „drengurinn“ að
veiða í Þingvallavatni á meðan syst-
REBEKKA SIGRÍÐUR
JÓNSDÓTTIR
✝ Siglaugur Bryn-leifsson fæddist
á Akureyri 24. júní
1922. Hann lést í
Landspítalanum við
Hringbraut 8. febr-
úar síðastliðinn.
Foreldrar hans
voru þau Brynleifur
Tobíasson, f. 20.4.
1890, d. 27.2. 1958,
og Sigurlaug Hall-
grímsdóttir, f. 22.9.
1893, d. 24.6. 1922.
Siglaugur kvæntist
18.7. 1948 Guðfinnu
Sigríði Jónsdóttur,
f. 17.12. 1920, d. 4.3. 2000. Þau
skildu. Börn þeirra eru: 1) Guð-
rún, f. 1.8. 1947, eiginmaður Sig-
urður Emil Ragnarsson, f. 12.9.
1943, d. 5.9. 2000. Börn þeirra
eru Ragnar Karl, Bryndís og
Hafdís. 2) Ingibjörg Svafa, f.
10.8. 1950, eiginmaður Pétur
Þórarinsson f. 23.6. 1951. Börn
þeirra eru Þórarinn Ingi, Jón
Helgi og Heiða Björk. 3) Sig-
þrúður, f. 11.8. 1952, eiginmaður
Hjörleifur Gíslason f. 19.12.
1948. Sonur hennar er Finnur
Sigurðsson og synir þeirra eru
Gísli, Sveinn og Leifur. 4) Bryn-
er Björn Alexander, 2) Dóróthea
Júlía, f. 13.11. 1968, og 3) Bryn-
leifur, f. 29.8. 1970, eiginkona Jó-
hanna Sigurveig Ólafsdóttir, f.
20.4. 1975, sonur þeirra er Guð-
mundur Breiðfjörð.
Siglaugur lauk stúdentsprófi
frá Menntaskólanum á Akureyri
1942, stundaði nám við norrænu-
deild Háskóla Íslands 1942–44,
cand. phil. 1943 og bókfræðinám
við Zentralbibliotek í Zürich
1947–49. Siglaugur var stunda-
kennari við MA 1952–61 og amts-
bókavörður á Akureyri 1949–61.
Hann stundaði kennslustörf við
gagnfræða- og grunnskóla frá
1963–1987, meðal annars í Hvera-
gerði, á Hvolsvelli, í Hrísey og
Vopnafirði. Siglaugur var mikil-
virkur gagnrýnandi og skrifaði
ritdóma um erlendar og innlendar
bækur í Morgunblaðið um árabil.
Eftir hann liggja bækurnar Deild
7 (þýðing skáldsögu Valery Tars-
is) 1965, Svarti dauði 1970,
Galdrar og brennudómar 1976 og
Klemens á Sámsstöðum 1978. Sig-
laugur ritaði fjölda greina og rit-
gerða um menningar- og sam-
félagsmál í blöð og tímarit, m.a. í
Tímarit Máls og menningar,
Morgunblaðið og Lesbók Morgun-
blaðsins, Tímann og Þjóðviljann.
Útför Siglaugs verður gerð frá
Dómkirkjunni í dag og hefst at-
höfnin klukkan 10.30. Jarðsett
verður frá Kirkjuvogskirkju í
Höfnum.
leifur Gísli, f. 22.9.
1953, eiginkona Anna
Árnína Stefánsdóttir,
f. 30.7. 1953. Börn
þeirra eru Sigríður
Júlía, Sigurlaug Rún,
Guðrún Ólafía og
Árni Gísli. 5) Guð-
brandur, f. 29.1.
1956. Dóttir hans og
Fanneyjar Hauks-
dóttur, f. 17.5. 1961,
er Anna og dóttir
hans og Þorbjargar
Halldórsdóttur, f.
31.10. 1968, er Mar-
grét. 6) Júlía, f. 24.2.
1959, eiginmaður Óttar Ár-
mannsson, f. 25.8. 1957. Sonur
hennar er Sturla Már Guðmunds-
son og dætur þeirra eru Arna og
Eva Ýr. 7) Hallgrímur, f. 6.10.
1961.
Sonur Siglaugs og Sólveigar
Alexandersdóttur, f. 5.5. 1934,
var Kristján Hauksson, f. 14.1.
1963, d. 15.3. 1998.
Siglaugur kvæntist 20.3. 1966
Ingibjörgu Þ. Stephensen, f. 9.1.
1936, d. 27.4. 2001. Börn þeirra
eru: 1) Þorsteinn, f. 8.5. 1967,
eiginkona Margrét Birna Sveins-
dóttir, f. 11.5. 1967, sonur þeirra
Þeir hlutu sömu örlög, leikbræður
mínir, bernskufélagar og ævivinir,
Steingrímur Sigurðsson og Siglaugur
Brynleifsson, að vera kvaddir í
skyndi af þessum heimi. Þannig var
þeim hlíft við langri kvöl og kararlegu
í hrumleika ellinnar. Til hinstu stund-
ar voru þeir fullir áhuga á málefnum
samtímans með þekkingu á fortíðinni
að baksviði, lifandi laufgreinar á þjóð-
artrénu. En stór er eyðan, sem þeir
skilja eftir í hugum okkar, sem eftir
stöndum.
Við Siglaugur vorum nágrannar og
áttum löngum barnleika saman
ásamt þeim bræðrum Guðmundi
Ingva og Steingrími Sigurðssonum.
Veröld okkar var Suðurbrekkan,
einkum næsta nágrenni Menntaskól-
ans. Siglaugur missti móður sína við
fæðingu, og hygg ég, að hann hafi alla
ævi goldið móðurleysisins, þó að þær
Guðrún amma hans og Júlía fóstra
hans gerðu allt, sem í þeirra valdi
stóð, til að bæta honum skaðann, svo
og faðir hans. Hallgrímur afi hans var
smiður góður, og þess nutum við
strákarnir, því að hann sá okkur lengi
fyrir „skipaviði“, plankaendum,
kubbum og afgöngum, sem við sögu-
ðum til og negldum saman, svo að til
urðu haffær skip, sem við drógum í
snærisspotta um úthöfin, það er að
segja Brynleifstúnið og tún Vilhjálms
Þór þver og endilöng, alla leið til Ind-
lands og Kína. Þaðan komu svo drek-
ar þessir hlaðnir silki, kryddi, gulli og
gimsteinum.
Við urðum bekkjarbræður í MA og
samstúdentar þaðan, og höfðum góð-
an félagsskap hvor af öðrum, einnig
eftir að komið var suður til náms við
Háskólann. Báðir urðum við síðan
fjölskyldufeður á Akureyri. Hann
gerðist þar amtsbókavörður og
kenndi við MA. Við tókum þá oft eina
bröndótta á skákborðinu eða háðum
rökræður og kappræður, því að oft
greindi okkur á. Allt um það hélst
vináttan órofin. Hún var óslítandi. Þá
hafa jólakveðjur farið okkar á milli
reglulega og skilvíslega í þrjá aldar-
fjórðunga.
Fyrir röskum 40 árum tók Siglaug-
ur sér fyrir hendur að reisa nýbýli,
sem hann nefndi Garðhús, í landi
Geldingaholts í Skagafirði og koma
þar upp kartöflu- og hænsnarækt,
þótt minna yrði úr en ætlað var. Réð
ég mig þangað í byggingavinnu tvo
sumarparta og var þar í fæði og hús-
næði hjá Siglaugi og Sigríði Jónsdótt-
ur, fyrri konu hans, mikilli húsmóður
og geðprýðiskonu.
Eftir að Siglaugur fluttist burt frá
Akureyri og tók að kenna ungmenn-
um víða um land hittumst við sjaldn-
ar, en gagnkvæmar heimsóknir urðu
því kærari, hvort sem var austan-,
norðan- eða sunnanlands. Á heimili
hans var gestum löngum fagnað með
bragðmiklum ostum, völdu aldin-
mauki, súkkulaði og kertabruna, og
við brottför eftir fróðlegar samræður
var þeim stundum boðið að velja sér
til eignar nýlegt málverk eftir hús-
bóndann, því að hann kunni prýðisvel
að handleika pentskúf. Hann hafði
líka verið skjótvirkur í teiknitímum
hjá Jónasi Snæbjörnssyni forðum að
smíða suðrænar borgir, hafskip eða
háfjöll úr krítarlitum einum saman.
Siglaugur var afar víðlesinn og fjöl-
lesinn og hafði lag á að ná kjarna
hvers málefnis og aðalatriðum með
skjótum hætti. Minnið var trútt og
smekkurinn næmur, enda var hann
fljótur að finna, hvar þykkt var á
beini og bitastætt. Hann var afar vel
að sér í stjórnmála- og menningar-
sögu, bókmenntum og heimspeki og
yfirleitt í huglægum fræðum. Bækur
voru honum jafnmikil lífsnauðsyn og
andrúmsloftið. Hann var einnig
prýðilega ritfær og ólatur að berjast
á ritvellinum fyrir þeim málefnum og
sjónarmiðum, sem honum þótti mikið
við liggja, að næðust fram. Nú síðast
gerðist hann harðskeyttur baráttu-
maður verndunar landsins og náttúru
þess fyrir óafturkræfum spjöllum
með fimlega rituðum blaðagreinum
og rökum, sem erfiðlega hefir gengið
að hrekja. Við gömlu félagarnir töl-
uðumst oft við í síma hin síðari ár,
varla sjaldnar en vikulega, og rædd-
um margt það, sem báðum lá á
hjarta, síðast örfáum dögum fyrir
andlát hans. Ég þakka góðum vini
samfylgdina frá bernskudögum til
æviloka. Við Ellen biðjum honum
allrar blessunar og vottum öllum
börnum hans og fjölskyldum þeirra
dýpstu samúð.
Eftir að Ingibjörg Þ. Stephensen,
síðari kona hans, féll frá hefir Sig-
laugur ekki verið samur maður.
Harmur hans hefir tekið meir á hann
en hann hefir viljað láta aðra sjá.
Börn hans hafa vissulega létt honum
lífið eftir föngum, en síðustu árin hef-
ir hann unað sér best suður í Höfnum
við andardrátt úthafsins, dyn brim-
öldunnar og bláma víðernisins. Þar
höfðu þau Ingibjörg kosið sér leg-
stað.
Sverrir Pálsson.
Eins og sól á vori vekur
visnað blóm á kaldri sæng
anda manns við andlát tekur
engill Guðs á ljóssins væng.
Eilífð sendir aftur dag,
eftir lífsins sólarlag.
(L.Th.)
Ég vil trúa því að svona sé þetta og
þakka guði, að minn gamli góði vinur
þurfti ekki að stríða lengi við dauð-
ann.
Við erum búin að vera vinir í meira
en 50 ár og mér finnst ákaflega vænt
um hann, bæði með kostum og göll-
um, og mér finnst að það eigi að vera
þannig með vini manns. Hann var
einstaklega góður og tryggur vinur,
skemmtilegur maður og mjög gáfað-
ur. Ég sakna sérstaklega samtalanna
SIGLAUGUR
BRYNLEIFSSON