Morgunblaðið - 01.04.2003, Blaðsíða 10

FRÉTTIR
10 ÞRIÐJUDAGUR 1. APRÍL 2003 MORGUNBLAÐIÐ
EINAR Benediktsson, fyrrverandi
sendiherra, var útnefndur Evrópu-
maður ársins 2003 á aðalfundi Evr-
ópusamtakanna 29. mars sl. Er þetta
í fyrsta skipti sem Evrópusamtökin
veita þessa viðurkenningu en í
fréttatilkynningu frá samtökunum
segir að ákveðið hafi verið að veita
Einari þessa viðurkenningu fyrir
elju sína að kynna Evrópumálin fyrir
Íslendingum. Á aðalfundinum var
einnig kosin ný stjórn Evrópusam-
takanna en hana skipa: Andrés Pét-
ursson, verkefnastjóri, Ari Skúlason
hagfræðingur, Eiríkur Bergmann
Einarsson stjórnmálafræðingur,
Geir Magnússon, fyrrv. forstjóri
ESSO, Gísli Gíslason, bæjarstjóri á
Akranesi, og Svanfríður Jónasdóttir
alþingismaður.
Aðalfundur Evrópusamtakanna
Einar Benedikts-
son valinn Evr-
ópumaður ársins
Andrés Pétursson (t.h.) afhendir Einari Benediktssyni viðurkenninguna.
Ingleharts sem telur að þegar þjóð-
ir verði ríkari og öryggi meira, auk-
ist einstaklingshyggja, meiri gagn-
rýni verði á ríki og regluveldi og í
kjölfarið aukist frjálslyndi varðandi
ýmsa þætti fjölskyldulífs og kyn-
lífs,“ segir Ólafur. Þannig megi
bæði skýra breytt gildismat á
skömmum tíma og hinn mikla mun
á milli landa.
Gildismat almennings
skiptir samkynhneigða máli
Norðurlöndin og Holland hafa
minnsta fordóma gagnvart samkyn-
FORDÓMAR gagnvart samkyn-
hneigðum hafa stórminnkað á Vest-
urlöndum síðustu ár en eru jafn-
framt mjög mismiklir eftir löndum,
að sögn Ólafs Þ. Harðarsonar pró-
fessors en hann hélt fyrir skömmu
hádegisfyrirlestur í Háskóla Ís-
lands um samkynhneigð og breyt-
ingar á gildismati almennings á
Vesturlöndum. Samtökin ’78, fé-
lagsvísindadeild Háskólans, Mann-
réttindaskrifstofa Íslands og FSS,
Félag samkynhneigðra og tvíkyn-
hneigðra stúdenta, stóðu að fyr-
irlestrinum.
Niðurstöðurnar eru byggðar á
fjölþjóðlegum rannsóknum sem á
Íslandi hafa verið gerðar þrisvar,
árin 1984, 1990 og 1999. Ólafur
bendir á að ef skoðuð séu svör al-
mennings við staðhæfingunni sam-
kynhneigð er aldrei réttlætanleg,
þá hafi rétt um helmingur svarað
játandi árið 1984, fjórðungur fólks
sex árum síðar eða 1990 og einungis
rétt yfir 10% 1999. „Hér er um að
ræða afar skýra breytingu á grund-
vallargildismati á einungis tveimur
áratugum sem er mjög skammur
tími.“ Hann tekur fram að hér sé
fyrst og fremst um að ræða ríkar
þjóðir á Vesturlöndum, miklu meiri
fordómar séu í löndum sem komin
eru styttra í efnahagslegri og fé-
lagslegri þróun. „Niðurstöðurnar
eru í takt við kenningar bandaríska
stjórnmálafræðingsins Ronalds
hneigðum og er Ísland þar ásamt
Hollandi og Svíþjóð í hópi hinna
þriggja efstu.
„Ef við skoðum t.d. þjóðir Austur-
Evrópu, Asíu og Suður-Ameríku,
þar sem efnahagsástand er lakara,
kemur í ljós að mun meiri fordómar
eru þar,“ segir Ólafur
Hann bendir á að löggjöf og
stefnumótun stjórnvalda á Vest-
urlöndum endurspegli að verulegu
leyti almenningsálit og breytist
með því, meðal annars þess vegna
skipti gildismat almennings miklu
máli fyrir samkynhneigða.
Viðhorf til samkynhneigðra mismunandi eftir löndum
Segir fordóma hafa
stórminnkað síðustu ár
Morgunblaðið/Golli
Ísland er í hópi ríkja þar sem minnstir fordómar eru gagnvart samkyn-
hneigðum, að sögn Ólafs Þ. Harðarsonar, prófessors við Háskóla Íslands.
forsætisráðherra. Um 50% bera
mikið traust til hans og um 71%
telja hann málefnalegan.
Um 52% telja að Steingrímur J.
Sigfússon myndi standa sig vel sem
forsætisráðherra, tæplega helming-
ur ber mikið traust til hans og rúm-
lega 78% telja hann málefnalegan.
Þá telja tæplega 31% að Guðjón
A. Kristjánsson myndi standa sig
vel sem forsætisráðherra, um 32%
bera mikið traust til hans og tveir af
hverjum þremur telja hann málefna-
legan.
Baráttan snúist að
mestu um menn
Gallup spurði einnig um viðhorf
fólks til kosningabaráttunnar fyrir
komandi alþingiskosningar. Sam-
kvæmt þeim niðurstöðum telur
meirihluti þjóðarinnar að kosninga-
baráttan snúist mest um menn eða
tæplega 62%. Um 14% telja að hún
snúist bæði um menn og málefni og
tæplega 13% að hún snúist mest um
málefni. Um 12% telja að hún snúist
um annað, þá aðallega um þras, skít-
kast og ómálefnalega baráttu.
Könnun Gallups var símakönnun
12. til 26. mars. Úrtakið var 1.200
manns á aldrinum 18 til 75 ára.
Svarhlutfallið var um 67%. Vikmörk
könnunarinnar eru 1 til 3%.
RÚMLEGA 73% kjósenda telja að
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, for-
sætisráðherraefni Samfylkingarinn-
ar, myndi standa sig vel sem for-
sætisráðherra ef marka má nýja
könnun sem þjóðarpúls Gallup gerði
á viðhorfi fólks til þeirra stjórnmála-
manna sem fara fyrir flokkum sín-
um sem forsætisráðherraefni. Sam-
kvæmt könnuninni bera ríflega 56%
mikið traust til Ingibjargar Sólrún-
ar og um 78% telja hana málefna-
lega.
Í könnuninni var spurt um viðhorf
til Davíðs Oddssonar, forsætisráð-
herra og formanns Sjálfstæðis-
flokksins, Guðjóns A. Kristjánsson-
ar, formanns Frjálslynda flokksins,
Halldórs Ásgrímssonar, utanríkis-
ráðherra og formanns Framsóknar-
flokksins, Steingríms J. Sigfússon-
ar, formanns Vinstrihreyfingarinnar
-græns framboðs og Ingibjargar
Sólrúnar, eins og áður kom fram.
50% treysta Halldóri
Næstflestir telja að Davíð Odds-
son myndi standa sig vel sem for-
sætisráðherra eða rúmlega 62%.
Rúmlega 46% bera mikið traust til
hans og um 63% telja hann málefna-
legan.
Um 57% telja að Halldór Ás-
grímsson myndi standa sig vel sem
Viðhorf til forsætisráðherraefna
stjórnmálaflokkanna
Flestir telja að
Ingibjörg Sólrún
myndi standa sig vel
INGIBJÖRG Sólrún Gísladóttir, tals-
maður Samfylkingarinnar, segir að
hugmyndir flokksins í skattamálum
verði kynntar á vorfundi hans um
næstu helgi.
Eins og fram kom í Morgunblaðinu
í gær sagði Halldór Ásgrímsson, for-
maður Framsóknarflokksins, á fundi
um helgina að hann teldi orðið tíma-
bært að Samfylkingin útskýri hvað
hún vildi gera í skattamálum. Var það
borið undir Ingibjörgu Sólrúnu sem
hafði þetta um málið að segja: „Alveg
eins og útfærslur á hugmyndum
Sjálfstæðisflokksins voru kynntar á
landsfundi munum við kynna okkar
útfærslur á vorfundinum.“
Skattahug-
myndir kynnt-
ar á vorfundi
EINAR Oddur Kristjánsson, þing-
maður Sjálfstæðisflokksins, segir
mikla áherslubreytingu hafa komið
fram í ályktun landsfundar Sjálf-
stæðisflokksins, sem samþykkt var
um helgina, í sjávarútvegsmálum. Í
henni felist í raun
viðurkenning á
því að þær að-
ferðir sem notað-
ar hafi verið við
fiskveiðistjórnun
til þessa hafi alls
ekki dugað. Hann
fagnar þessum
breytingum.
Einar Oddur
segir þessa við-
horfsbreytingu
hafa komið fram hjá Árna M. Mat-
hiesen sjávarútvegsráðherra á und-
anförnum vikum. „Ég fagna mjög
viðhorfum sjávarútvegsráðherra
eins og þau hafa komið fram á und-
anförnum dögum og vikum þ.e. varð-
andi vilja hans til að koma á líffræði-
legri fiskveiðistjórnun.“ Einar
Oddur vísar þarna til þeirrar nefnd-
ar sem sjávarútvegsráðherra hefur
nýlega skipað en hlutverk nefndar-
innar verður að huga sérstaklega að
ýmsum þáttum sem snerta líffræði-
lega fiskveiðistjórnun. Nefndin mun
þar m.a. fjalla um breytilegt ástand
einstakra fiskistofna frá einni árstíð
til annarrar, áhrif veiðarfæra á gæði
aflans og áhrif friðunar smáfisks á
stofnstærð.
Einar Oddur er einnig ánægður
með hvaða fólk ráðherra hefur skip-
aði í nefndina og nefnir sérstaklega í
því sambandi dr. Tuma Tómasson.
„Tumi hefur um árabil bent á þá höf-
uðnauðsyn að horfa verði til vist-
fræðinnar í heild ef við ætlum að ná
árangri.“
Hugmyndir Jónasar
Bjarnasonar samþykktar
Einar Oddur er jafnframt ánægð-
ur með að ákveðnar tillögur skuli
hafa verið teknar inn í ályktun lands-
fundarins um sjávarútvegsmál, en
þær tillögur séu kjarninn í hug-
myndum dr. Jónasar Bjarnasonar.
Vísar Einar Oddur þarna til eftirfar-
andi tillagna í ályktun fundarins:
„Nauðsynlegt er að efla fiski- og haf-
rannsóknir og hvatt er til þess að
þekking útvegsmanna og sjómanna
á fiskveiðum og ástandi fiskistofna
verði nýtt. Fara þarf yfir ýmsa þætti
fiskveiðistjórnunar, svo sem veiðar-
færanotkun og svæðalokanir og gera
tilraunir með vaxtarhraða og kyn-
þroskaaldur. Kanna þarf áhrif slíkra
þátta á lífríki sjávar sem heildar, svo
og einstaka þætti þess. Allar niður-
stöður mælinga og rannsókna sem
fram fara á vegum opinberra aðila
verði gerðar aðgengilegar sjálfstæð-
um rannsóknaraðilum. Fagna ber
skipun nefndar sjávarútvegsráð-
herra um líffræðilega fiskveiði-
stjórnun.“
Ennfremur segir í ályktuninni:
„Það er skylda Íslendinga að skila
auðlindum hafsins í því ástandi að
komandi kynslóðir fái notið afrakst-
urs þeirra. Horfa ber til vistkerfisins
í heild sinni hvað nytjar þess snert-
ir.“
Einar Oddur segist löngum hafa
haldið því fram að ekki væri hægt að
loka þessi vísindi inni í Hafrann-
sóknastofnun, þannig að þeir einir
sem þar eru hafi rétt til að rannsaka,
þeir einir hafi rétt til að vinna úr
rannsóknum og þeir einir hafi rétt til
að meta rannsóknargögn. „Síðan eru
þessir sömu aðilar ráðgjafinn,“ segir
hann. „Það er nauðsynlegt að sjálf-
stæðir rannsóknaraðilar komi að
þessu máli.“ Hann segir að við get-
um ekki sætt okkur við það að fiski-
stofnarnir eða það sem við fáum að
veiða úr fiskistofnunum sé alltaf
minna og minna ár frá ári. „Við erum
kannski að veiða núna í kringum 40
til 50% af þeim bolfiski sem við
veiddum áður. Við það getur ekki
setið. Sjávarþorpin líða fyrir þetta
og við verðum að haga okkur öðru-
vísi. Það er eitthvað mjög mikið galið
að því sem við höfum verið að gera á
undanförnum árum.“ Hann ítrekar
að við getum ekki einblínt á það
ímyndaða magn sem kemur upp úr
sjónum heldur verðum við að líta til
þess hvar við veiðum, hvernig við
veiðum og hvenær við veiðum.
„Þetta viðhorf kemur einmitt fram í
landsfundarályktuninni.“
Vistvæn veiðarfæri
hafi forgang
Einar Oddur kveðst að lokum
fagna því að landsfundurinn skyldi
styðja tillögu Guðmunar Halldórs-
sonar um að tekin verði upp sérstök
ívilnun fyrir dagróðrabáta sem róa
með línu. „Það hefur gríðarlega þýð-
ingu fyrir sjávarplássin allt í kring-
um landið að menn viðurkenni þá
staðreynd að línuveiðarnar geta haft
úrslitaáhrif. Stjórnvöldum ber að
haga sér þannig að þau veiðarfæri
sem við vitum að eru hvað vistvæn-
ust hafi forgang umfram önnur. Ég
tel þetta fyrsta skrefið í þá átt og ég
tel sérstaka ástæðu til að fagna því.“
Viðurkenning á að
aðferðir við fiskveiði-
stjórnun hafi ekki dugað
Einar Oddur
Kristjánsson
Einar Oddur Kristjánsson segir áherslubreytingu í ályktun landsfundar um sjávarútvegsmál