Morgunblaðið - 01.04.2003, Blaðsíða 37
ALDARMINNING
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 1. APRÍL 2003 37
Hinn 1. apríl 1903
fæddist Jóhann Þor-
kelsson, fyrrverandi
héraðslæknir og ræð-
ismaður Dana á Akur-
eyri. Hann var sonur
hjónanna Þorkels Sig-
urðssonar bónda að
Stíflu í Fljótum og
konu hans, Önnu Sig-
ríðar Jónsdóttur. Áttu
þau 11 börn sem eru
nú öll látin. Um 10 ára
aldur var hann sendur
í fóstur til Helga Guð-
mundssonar, héraðs-
læknis á Siglufirði, til
að hefja skólagöngu. Þar tekur
hann þá afdrifaríku ákvörðun að
verða læknir og bindindismaður.
Þetta þótti nú ekki vænn kostur en
hann stóð fastur á sínu. Hann fer í
gagnfræðaskólann á Akureyri eftir
barnapróf og vinnur fyrir dvöl sinni
með að útvega kjöt úr nágrenninu í
mötuneyti skólans. Vinnur hann
einnig öll sumur á Siglufirði og er
m.a. orðinn verkstjóri 19 ára. Síðan
liggur leiðin til Reykjavíkur og út-
skrifast hann þar sem stúdent
1927. Um haustið hefur hann svo
nám í læknisfræði við Háskóla Ís-
lands. Í háskólanum kynnist hann
Lárusi Blöndal og verða þeir góðir
vinir. Hann var sonur Jóhannesar
Jóhannessonar, bæjarfógeta, og
Jósefínu Blöndal. Þau bjóða honum
næsta ár að dvelja hjá sér og er
hann þar í nokkra vetur. Þetta var
geysistórt heimili, börnin mörg,
frændfólk og vinnufólk. Var hann
afar þakklátur alla ævi þessu sóma-
fólki, sem af mikilli rausn tók hann
undir sinn verndarvæng, sárafá-
tækan skólapilt, þeim alveg óskyld-
ur. Kandídatssprófi lýkur hann
1933 með ágætiseinkunn. Ári
seinna fær hann styrk til fram-
haldsnáms til Danmerkur, m.a. í
smitsjúkdómum, og tekur danskt
embættispróf 1936. Í Danmörku
kynnist hann konu sinni, Agnete
Brinck Clausen, hjúkrunarkonu, og
þau giftast í október 1934. Hann
fær svo læknaleyfi á Akureyri
haustið 1937 og er skipaður héraðs-
læknir 1. janúar 1938 og gegnir því
embætti til 1969. Þetta var eitt
stærsta hérað landins, á Akureyri
bjuggu milli 3 og 4 þúsund manns
og héraðið mikill hluti Eyjafjarðar
og Þingeyjarsýslan að vestan. Seg-
ir hann frá því í tímaritinu „Heima
er best“ að gott hafi verið að vera
vanur á skíðum, skautum og vanur
hestum, því öðruvísi varð oft ekki
komist um vetur á marga bæina,
sem nú eru margir löngu komnir í
eyði. Var Jóhann á sólarhringsvakt
nær öll þessi rúm 30 ár sem hér-
aðslæknir, kom líka til að erfitt var
að fá afleysingamann vegna skorts
á læknum. Dvaldi hann samt í
Bretlandi 1946-1947 til endur-
menntunar. Fljótlega eftir komuna
til Akureyrar hófust svo allskonar
trúnaðarstörf og sóttvarnir, komu
berklar þar mikið við sögu. Berklar
voru mjög útbreiddir og sett var
upp berklavarnastöð 1938. Almenn
leitarstöð var svo stofnuð 1939 og
hefst þá leitin að smiti og fundust
margir er báru smit. Vann Jóhann
við berklavarnastöðina í áratugi.
Eftir 6 ára barnlaust hjónaband
er ég, undirrituð, ættleidd tveggja
mánaða árið 1940, en er dóttir
bróður hans, Jóns Þorkelssonar, og
konu hans, Sigurlaugar Davíðsdótt-
ur. Tæpum þremum árum seinna
er barnsvon og mikil tilhlökkun.
Því miður reynist litla stúlkan, Sól-
veig, með Down syndrom-heilkenni
og það var mikið áfall. Má svo
kannski segja að einn varanlegasti
minnisvarði, sem eftir föður minn
liggur, sé vistheimilð fyrir þroska-
hefta, Sólborg, er hann vann að af
miklum eldmóði. Kanna þurfti þörf-
ina á Norðurlandi, leita til Alþingis
um fé til byggingar og reksturs.
Þetta tókst og olli straumhvörfum í
lífi þeirra samborgara er áttu við
vanheilsu að stríða og þeirra nán-
ustu. Var Sólborg tekin í notkun
1969, byggt fyrir 40 einstaklinga,
JÓHANN
ÞORKELSSON
en svo var þörfin mikil
að ári seinna bjó þar
61 vistmaður. Í dag er
þetta Háskólinn á Ak-
ureyri og sambýlin
tekin við.
Árið 1957 er faðir
minn skipaður ræðis-
maður Dana á Akur-
eyri og gegnir starfi
því til dauðadags.
Hann gegndi einnig
margvíslegum trúnað-
arstörfum, var einn af
stofnendum Styrktar-
félags vangefinna, for-
maður og í stjórn
Golfsambands Íslands í 23 ár, í
stjórn Hjartaverndar, Rauða
krossins, Norræna félagsins, skóla-
læknir, prófdómari hjá M.A., frí-
múrari, í Rotary-klúbbnum og
fleira. Ég minnist þess er þeir fé-
lagar úr Rotary fóru á vorin að
gróðursetja tré í landi Kjarna und-
ir leiðsögn Guðmundar Karls Pét-
urssonar, yfirlæknis og formanns
skógræktarfélagsins. Fór ég með
nokkur vor. Faðir minn gróf holuna
og ég setti plöntuna ofaní.
Guðmundur K.P. og faðir minn
voru miklir vinir, komu til Akur-
eyrar sama ár með þriggja mánaða
millibili, tóku við stórum embætt-
um – og létust snögglega sama árið
með þriggja mánaða millibili. Ósk-
uðu þeir báðir eftir að verða ekki
gamlir og karlægir og varð þeim að
ósk sinni.
Faðir minn ólst upp við kröpp
kjör og var almennt mikil fátækt í
landinu á hans embættisárum (’38-
’69). Hann krafðist ekki mikillar
þóknunar, var gjöfull á störf sín og
gekk aldrei eftir ógreiddum reikn-
ingum. Eitt það skemmtilegasta
sem Sólveig systir mín vissi var að
sitja í bíl og því fórum við systur
oft með í sjúkravitjanir um sveitir
héraðsins, ég til að gæta hennar.
Þetta voru líka einu stundirnar sem
móðir mín fékk smá stund út af fyr-
ir sig, en Sólveig sem þurfti sólar-
hringsgæslu var í heimahúsi í 44
ár. Oftast var okkur boðið inn og ég
tók eftir að gjaldið var oft lítið, ef
fátækt var og barnmargt. Bóndinn
kvartaði stundum en þá svaraði
faðir minn jafnan: „Þetta nægir
fyrir bensíninu.“ Oft benti hann á
eitt af börnunum og sagði: „Þú opn-
ar kannski hliðið við veginn.“ Svo
gaf hann barninu hýruna og sagði:
„Þú átt þetta í næstu bæjarferð.“
Kona innan úr Eyjafirði sagði mér
að hann hafi keypt og gefið henni
hjólastól handa 8 ára syni hennar,
sem var bæklaður og hún orðin
slæm í baki við að bera hann um.
Þá var ekki aðstoð frá hinu op-
inbera við fatlaða. Í Glæsibæjar-
hreppi rak Stefán Jónsson elliheim-
ilið Skjaldarvík, að stórum hluta
fyrir eigið fé og styrki. Þangað var
farið a.m.k. 2-3 í viku, ekki sá ég
greiðslu fara þeirra á milli en eitt-
hvað fékk faðir minn frá sjúkra-
samlaginu. Mikið þakkaði Stefán
honum alltaf og hélt lengi í hönd
hans er þeir kvöddust.
Faðir minn var meðalmaður á
hæð, samsvaraði sér vel alla tíð
grannur og kvikur í hreyfingum.
Hann var góðum gáfum gæddur,
sem hann nýtti sér vel, gott minni,
málamaður, hrókur alls fagnaðar á
mannamótum, dansaði vel og gat
haldið ræður án undirbúnings við
alls konar tækifæri. Hann gat
snöggreiðst en var fljótur til sátta.
Einn af hans góðu kostum var virð-
ing hans við manneskjuna, hver
sem hún var. Hann stundaði golf af
miklum eldmóði, vann golfkeppni
62 ára og var á leið í keppni til
Bandaríkjanna mánuðinn er hann
lést. Hann var sæmdur íslensku
fálkaorðunni hinn 17. júní 1968 fyr-
ir embættisstörf og riddarakrossi
Dana sama ár. Í júlí 1970 tók hann
á móti Margréti Danadrottningu og
Hinriki prins, sem fulltrúi Dana, af
mikilli reisn. Okkur systrum var
hann frábær faðir og góður afi
barna minna, okkar var missirinn
mikill. Hinn 6. ágúst 1970 er hann
allur. Blessuð veri minning hans.
Helen Þorkelsson.
Okkar innilegustu þakkir fyrir auðsýnda samúð
og hlýhug við andlát og útför ástkærs sonar
okkar, stjúpsonar, bróður og barnabarns,
JÓNASAR EINARSSONAR WALDORFF,
Álsvöllum 4,
Keflavík.
Guð blessi ykkur öll.
Helle Alhof,
Einar Þórðarson Waldorff, Ragnheiður Anna Georgsdóttir,
Daníel Einarsson,
Karin Alhof,
Edda María Einarsdóttir, Haukur Árnason,
Þórður Waldorff, Aðalfríður Stefánsdóttir,
Hólmfríður Sigurðardóttir, Ragnar Jóhannesson.
Þökkum auðsýnda samúð og vinarhug við
andlát og útför ástkærrar eiginkonu minnar,
móður okkar, tengdamóður og ömmu,
HÓLMFRÍÐAR ÞORVALDSDÓTTUR
aðalbókara,
Arnartanga 17,
Mosfellsbæ.
Sérstakar þakkir til lækna og annars starfsfólks
krabbameinsdeildar Landspítalans fyrir frábæra umönnun og hlýhug.
Sigvaldi Friðgeirsson,
Þorvaldur Flemming Jensen, Solveig Barbro Asmussen,
Ríkharður Flemming Jensen, Elva Björk Sigurðardóttir,
Aðalsteinn Þór Guðmundsson, Hrönn Þorsteinsdóttir,
Áróra Kristín Guðmundsdóttir
og ömmubörn.
Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð og hlý-
hug við andlát og útför elskulegrar móður
okkar, tengdamóður, ömmu, langömmu og
langalangömmu,
KRISTJÖNU MAGNÚSDÓTTUR
frá Hnjóti við Örlygshöfn,
áður Suðurgötu 50,
Keflavík.
Höskuldur Þórðarson, Hafdís Guðmundsdóttir,
Dallý Þórðardóttir,
Brynjar Þórðarson, Jóhanna Valtýsdóttir,
Þóra Þórðardóttir, Melvin Gyle,
Jóhanna Sigurþórsdóttir, Theodor Lewis,
Guðfinna Sigurþórsdóttir, Sævar Sörensson,
barnabörn og langömmubörn.
Innilegar þakkir til allra þeirra, sem sýndu
okkur samúð og hlýhug við andlát og útför
mannsins míns, föður okkar, tengdaföður, afa
og langafa,
ÓLAFS J. SIGURÐSSONAR,
Prestastíg 9,
Reykjavík.
Sérstakar þakkir sendum við starfsfólki á deild
11G og gjörgæsludeild á Landspítalanum við Hringbraut fyrir sérstaklega
góða umönnun og hlýhug.
Auður Gunnarsdóttir,
Svanhildur María Ólafsdóttir, Eðvarð Ingólfsson,
Sigurður Pétur Ólafsson, Agnes Steinarsdóttir,
Lára Inga Ólafsdóttir, Ólafur Bjarni Pétursson,
Björg Sigrún Ólafsdóttir, Erlendur Traustason,
Esther Helga Ólafsdóttir, Georg Sverrisson,
Gunnar Guðmundur Ólafsson, Linda Hilmarsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
Elskuleg móðir okkar, tengdamóðir, systir,
amma og langamma,
FRIÐBJÖRG ÓLÍNA KRISTJÁNSDÓTTIR,
lést á Landspítalanum í Fossvogi sunnudaginn
30. mars.
Útförin auglýst síðar.
Sigurður Sævar Matthíasson, Janina Matthíasson,
Hafdís Matthíasdóttir, Sigbjörn Ingimundarson,
Þórheiður Kristjánsdóttir,
barnabörn og langömmubörn.
Elskuleg systir mín og móðursystir,
VALGERÐUR H. MAGNÚSDÓTTIR,
hjúkrunarheimilinu Sóltúni,
áður til heimilis á
Háaleitisbraut 153,
verður jarðsungin frá Langholtskirkju fimmtu-
daginn 3. apríl kl. 13.30.
Fyrir hönd aðstandenda,
Guðrún Magnúsdóttir,
Helga Skúladóttir, Sigfús A. Schopka,
Valgerður Helga Schopka,
Júlíus I. Schopka,
Guðrún Helga Schopka.
Ástkær móðir okkar, tengdamóðir, amma og
langamma,
HRUND KRISTJÁNSDÓTTIR,
verður jarðsett að Munkaþverá fimmtudaginn
3. apríl kl. 13.30.
Þuríður Jóna Schiöth, Reynir Schiöth,
Einar Tryggvi Thorlacius, Ragnheiður Gunnbjörnsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
Þökkum innilega öllum þeim sem sýndu okkur
samúð, hlýhug og vináttu við andlát og útför
okkar ástkæru systur, mágkonu og frænku,
LÁRU I. SIGURÐARDÓTTUR.
Systkini, tengdasystkini
og frændsystkini.