Morgunblaðið - 29.04.2003, Blaðsíða 16

ERLENT
16 ÞRIÐJUDAGUR 29. APRÍL 2003 MORGUNBLAÐIÐ
HEIMAMENN við Joatinga-
ströndina í Ríó de Janero í Brasilíu
hampa hákarli sem þeir handsöm-
uðu úti fyrir ströndinni í fyrradag.
Brasilísk yfirvöld gáfu út aðvörun
eftir að hákarl réðst á ungan sund-
mann skammt frá hinni frægu
Copacabana-strönd við Ríó. Var
það í fyrsta sinn sem svona skepna
lætur til skarar skríða við strendur
borgarinnar í fjögur ár. Hákarla-
árásir eru tiltölulega fátíðar í Ríó,
einungis ellefu hafa orðið, það vitað
er, undanfarin 30 ár.
Reuters
Hákarl í Ríó
EF Saddam Hussein er enn á lífi
þá hélt hann upp á afmæli sitt í gær
með talsvert öðrum hætti en hann
er vanur. 28. apríl var nefnilega
ávallt einn af helstu hátíðisdögum
ársins í Írak í forsetatíð hans og al-
menningi var jafnan stefnt út á
götur borga landsins til að hylla
forsetann á afmælisdegi hans.
Annað var uppi á teningnum í gær,
á sextugasta og sjötta afmælisdegi
Saddams. Engar skrúðgöngur
voru haldnar og engir afmælis-
söngvar sungnir á opinberum vett-
vangi. Sjálfur er Saddam trúlega í
felum.
Margir Írakar hafa undanfarna
daga leyft sér að lýsa andúð sinni
og jafnvel hatri á forsetanum fyrr-
verandi, sem stýrði landinu með
harðri hendi í tuttugu og fjögur ár.
Hitt er aftur á móti annað mál að
þó að mönnum væri illa við forset-
ann þá hlökkuðu þeir gjarnan mjög
til afmælisdags hans, sem ætíð var
haldið upp á með pomp og prakt.
„Almenningur í Írak þurfti mjög
mikið á gleðistundum að halda,“
segir Salam Abdullah, sem er þrjá-
tíu og fimm ára og starfar sem bíl-
stjóri í Bagdad. „Þegar við héldum
upp á afmæli forsetans þá máttum
við fara út á göturnar og syngja
upphátt, hrópa og kalla og þeyta
bílflauturnar. Það var mikil sálu-
hjálp fólgin í því að geta þannig
hreinsað til í fylgsnum hjartans.“
Töldu víst að Saddam myndi
minna rækilega á sig
Afmælisins var hvergi minnst í
Bagdad að þessu sinni. Á hinn bóg-
inn voru margir órólegir á þessum
afmælisdegi forsetans fyrrverandi,
enda óstöðugt ástand í Írak. Marg-
ir óttast enn að Saddam snúi aftur
og töldu sumir að hann myndi nota
afmælisdaginn til að koma úr fel-
um. Sumir óttuðust að stuðnings-
menn Saddams myndu hefna sín á
innrásaraðilanum, Bandaríkjaher,
og þeim Írökum sem fögnuðu
komu hans til Bagdad, með því að
dreifa eiturgasi í borginni.
Alls kyns orðrómur er á sveimi í
Bagdad. Saddam er sagður í felum
í Rússlandi. Hann er líka sagður
kominn til Bandaríkjanna. Eða í
felum í iðrum jarðar; staddur ein-
hvers staðar undir Bagdad miðri.
Sumir halda því fram að þeir hafi
séð bæklingum dreift sem höfðu að
geyma skilaboð til almennings í
Írak frá hinum fallna forseta.
Enginn virðist þó í reynd vita
hvort Saddam er lífs eða liðinn.
Óskhyggja einkennir hugarfar
margra þeirra sem studdu stjórn
Saddams Husseins og voru e.t.v. á
mála hjá henni. Þessir menn von-
uðu sumir að Saddam hefði gert
miklar áætlanir og trú þeirra var
sú að hann hygðist hrinda þeim í
framkvæmd á afmælisdaginn sinn í
gær. „Hann leggur nú á ráðin,“
sagði Mohammed Hussein Alwan,
þrítugur Íraki sem var stuðnings-
maður Saddams, í fyrradag. „Það
mun eitthvað gerast – ef guð lofar
– 28. apríl. Ég er viss um það.“
Bróðir Mohammeds, Karim, var
sama sinnis. „Hér gera allir ráð
fyrir því að gífurleg eyðilegging
muni eiga sér stað, að efnavopnum
verði beitt á morgun [þ.e. í gær].
[...] Ég á von á því að eitthvað
óvænt gerist.“
Enginn kemur í stað Saddams
Þrátt fyrir afstöðu þeirra Alwan-
bræðra var það fyrst og fremst í
Tikrit – fæðingarstað Saddams og
helsta vígi hans – sem vísbending-
ar voru um að menn vildu hylla for-
setann fyrrverandi á afmælisdegi
hans. „Til hamingju með daginn,
Saddam Hussein,“ hafði verið
krotað á vegg einn í borginni. Ann-
ars staðar hafði verið krotað:
„Saddam, við elskum þig“ og „til
fjandans með þig, Bush“.
Íraki sem eitt sinn þjónaði í her
landsins harmaði örlög Saddams í
samtali við AFP-fréttastofuna.
„Enginn kemur í stað Saddams,“
sagði hann. „Hann veitti okkur allt
– lifibrauð, öryggi, stöðugleika.“
Hitt var þó algengara, að menn
færu hörðum orðum um Saddam.
„Í fyrsta skipti á ævinni er ég ekki
neyddur til að taka þátt í afmæl-
ishátíð Saddams,“ sagði Bagdad-
búinn Ali, sem er 24 ára gamall.
Engin hátíðahöld á
afmælisdegi Saddams
Reuters
Jórdanskur maður heldur á tveim farsímum en eitthvað bar á því í gær að
menn sendu skeyti sín á milli þar sem afmælisdags Saddams er minnst.
Bagdad, Tikrit. Los Angeles Times, AFP.
’ Í fyrsta skipti áævinni er ég ekki
neyddur til að taka
þátt í afmælishátíð
Saddams. ‘
TARIQ Aziz, fyrrverandi varaforsæt-
isráðherra Íraks, hefur greint frá því
við yfirheyrslur að hann hafi séð
Saddam Hussein Íraksforseta á lífi
eftir að Bandaríkjaher varpaði
sprengjum á byggingu í Bagdad 7.
apríl sl. sem talið var að Saddam væri
staddur í. Þetta er haft eftir háttsett-
um embættismanni Bandaríkja-
stjórnar í dagblaðinu USA Today í
gær en hugsanlegt var talið að Sadd-
am hefði farist í árásinni.
USA Today segir að bandarískir
embættismenn séu ekki sannfærðir
um að hægt sé að treysta orðum Aziz.
Heimildarmaður blaðsins segir til að
mynda að embættismennirnir banda-
rísku sem undanfarna daga hafa verið
að yfirheyra Írakann, sem gaf sig
fram sl. fimmtudag, telji að Aziz hafi
logið til um ýmis þau efni, sem hann
hefur verið spurður um.
Einn af nafnkunnustu forystu-
mönnum íraskra útlaga, Ahmed Chal-
abi, sagðist á sunnudag telja að Sadd-
am og synir hans, Uday og Qusay,
væru enn á lífi. Hann hélt því jafn-
framt fram í viðtali á CNN-sjónvarps-
stöðinni að Saddam gengi í vesti sem
hlaðið væri sprengjum – líku þeim
sem sjálfsmorðssprengjumenn not-
uðu – og að hann myndi hugsanlega
frekar sprengja sjálfan sig í loft upp
en láta bandaríska hermenn hand-
taka sig.
Sagði Chalabi að íraskir leyniþjón-
ustumenn hefðu tjáð sér að Saddam
og nánasti aðstoðarmaður hans, Abid
Hamid, hefðu gengið um í slíkum
vestum í þjálfunarskyni.
Kona Saddams frá Sýrlandi
Sýrlendingar hafa farið fram á það
við eiginkonu Saddams Husseins,
Sajida, að hún hverfi úr landi ásamt
þremur dætrum þeirra hjóna. Er tal-
ið að mæðgurnar séu komnar aftur til
Íraks.
Hermt er að sýrlensk stjórnvöld
hafi látið undan þrýstingi Bandaríkja-
manna um að skjóta ekki skjólshúsi
yfir stjórn Saddams né fjölskyldu
hans og rekið mæðgurnar til baka en
þær fóru til Sýrlands um það leyti
sem herförin gegn Saddam hófst.
AP
Bandaríkjamenn eru ekki sann-
færðir um að rétt sé að trúa stað-
hæfingum Tariqs Aziz.
Tariq Aziz
segir Saddam
enn á lífi
Ahmed Chalabi segir Saddam
Hussein ganga um í sprengjuvesti
VÍSINDAMENN telja að Alzheim-
ersjúkdómurinn og Parkinsonveikin
kunni að eiga sér sömu orsakir, að
því er fram kemur á fréttavef BBC.
Vísindamenn hafi komist að því að
báða sjúkdómana kunni að mega
rekja til sömu efnanna í heilanum.
Þetta gæti útskýrt hvers vegna
sumir Alzheimersjúklingar sýna ein-
kenni Parkinsonveiki og öfugt. Einn-
ig gæti þetta þýtt að lyf sem þróuð
hafa verið gegn öðrum sjúkdómum
geti gagnast í baráttunni við hinn.
Rannsókn vísindamannanna, und-
ir stjórn Virginiu Lee prófessors við
læknadeild Háskólans í Pennsylvan-
íu, beindist að tveim efnum í heil-
anum, annað getur komið í veg fyrir
að taugafrumur starfi eðlilega og er í
óeðlilega miklu magni í heila Alz-
heimersjúklinga. Hitt efnið stjórnar
samskiptum á milli taugafrumna, en
í heila Parkinsonsjúklinga verður
það eitrað og skemmir frumur.
Í ljós kom að efnin geta saman
myndað sterkjulíkivefskemmdir,
sem eru orsakir beggja sjúkdóm-
anna. Í báðum tilfellum verður út-
felling sterkjulíkis, sem er prótín í
heilanum, sem drepur heilafrumur.
Niðurstöður rannsóknarinnar birt-
ust í vísindaritinu Science.
Sömu or-
sakir Park-
inson og
Alzheimer