Morgunblaðið - 20.08.2003, Blaðsíða 14

ERLENT
14 MIÐVIKUDAGUR 20. ÁGÚST 2003 MORGUNBLAÐIÐ
ÚR VERINU
STOFNAÐ hefur verið sérstakt fé-
lag um fiskeldisþróun Brims og ber
það nafnið Brim – fiskeldi ehf. Óttar
Már Ingvason, framkvæmdastjóri
félagsins, segir að tilgangur félags-
ins sé að stunda þróun á matfiskeldi í
sjó hér á landi. Félagið mun helst
einbeita sér að eldi á þorski en einn-
ig verður horft á aðrar tegundir s.s.
ýsu og lúðu.
250 tonn af fiski í kvíum
Frá þessu er greint á heimasíðu
ÚA og segir ennfremur:
„Á síðastliðnum tveimur árum
hefur verið unnið mikið brautryðj-
andastarf í þorsk- og ýsueldi á veg-
um Útgerðarfélags Akureyringa og
hefur hið nýja félag nú tekið við
þeim verkefnum. Í dag eru fast að
230 tonnum af þorski og ýsu í kvíum
Brims – fiskeldis í Eyjafirði. Þá er
Brim – fiskeldi með um 20 tonn af
fiski í kvíum í Steingrímsfirði. Uppi-
staðan af þessum fiski er í svoköll-
uðu áframeldi þ.e. smáfiskur sem er
fangaður til eldis. Frá því í vor er
alls búið að veiða til eldis um 94 tonn
eða 82 tonn af þorski og 12 tonn af
ýsu.“ Óttar Már segir á heimasíð-
unni að sem fyrr sé þorsk- og ýsueld-
ið tilraunaverkefni og því sé unnið að
fjölmörgum tilraunum í eldinu. Ný-
verið var komið fyrir lýsingu í eld-
iskvíunum og eru hafnar tilraunir við
ljósastýringar en með lýsingu má
bæði seinka ótímabærum kynþroska
og auka vöxt. Sem fyrr segir eru
sjókvíar Brims – fiskeldis við Þórs-
nes í Eyjafirði, en í haust er fyr-
irhugað að eldið verði flutt utar í
fjörðinn. Slátrun mun hefjast í
haust.
„Á komandi vetri er stefnt að því
að slátra allt að 350 tonnum af þorski
og ýsu úr eldinu,“ segir Óttar Már.
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson
Ýsa í kví Brims – fiskeldis skammt utan Krossaness.
Slátra 350 tonnum af
þorski og ýsu úr eldi
Sérstakt félag um fiskeldisþróun
Brims stofnað, Brim – fiskeldi ehf.
NORÐMENN velta því nú fyrir sér
hvers vegna þeir hafi tapað mikilli
markaðshlutdeild fyrir síld í Pól-
landi í hendur Íslendingum. Þetta
er eitt aðalumræðuefnið á ráðstefnu
um uppsjávarfisk, sem hófst í Ála-
sundi í gær.
Það er Ragnar Tveteraas, lektor
við Háskólann í Stavanger, sem
leitast við að svara þeirri spurningu
hvort Norðmenn verði undir í bar-
áttunni við Evrópusambandið og Ís-
land um hinn velborgandi síldar-
markað í Póllandi við inngöngu
landsins í EB. Árið 2000 voru
Norðmenn með um 95% síldar-
markaðsins í Póllandi, en í fyrra
var hlutdeild þeirra komin niður í
54%.
Markmið ráðstefnunnar er að
varpa ljósi á helztu markaði fyrir
uppsjávarfisk og spá í framtíðina.
Auk Póllands verður fjallað yum
stöðuna í Rússlandi og Japan.
Einnig verður fjallað um stöðuna
hjá helztu keppinautum Norð-
manna um markaðina, Íslendingum
og Hjaltlendingum, en meðal fyr-
irlesara á ráðstefnunni er fram-
kvæmdastjóri Shetland Catch.
Norðmenn tapa
markaðshlutdeild
HAGSTOFA Íslands hefur birt ritið
Útveg 2002 á heimasíðu sinni. Í Út-
vegi, sem er ársrit Hagstofunnar um
sjávarútveg, er að m.a. að finna upp-
lýsingar um fjármunamyndun,
vinnuafl, heildarfiskafla og aflaverð-
mæti, ráðstöfun afla, útflutning sjáv-
arafurða, innflutt hráefni til fisk-
vinnslu og heimsafla. Ritið er
væntanlegt í prentuðu formi og á
geisladiski. Geisladiskurinn inni-
heldur sömu upplýsingar og er að
finna á heimasíðunni. Til viðbótar
upplýsingum í bókinni er þar að
finna töflur með ítarlegu niðurbroti
t.d. niður á útgerðarstaði og mánuði.
Útflutningur sjávarafurða jókst
Af niðurstöðum úr ritinu má m.a.
nefna að heildarafli íslenskra skipa
var 2.133.327 tonn árið 2002 en það
er tæplega 147 þúsund tonnum meiri
afli en á árinu 2001 eða 7,4% aukn-
ing. Heildaraflaverðmætið var 77
milljarðar og jókst það um 6,2 millj-
arða króna frá árinu 2001 eða um
8,7% á milli ára.
Útfluttar sjávarafurðir á árinu
2002 voru rúmlega 804 þúsund tonn
og jókst útflutningur um 25 þúsund
tonn eða 3,2% á milli ára. Heildar-
verðmæti útfluttra sjávarafurða var
rúmir 128 milljarðar króna og jókst
verðmæti þeirra um 6,5 milljarða frá
árinu 2001 eða 5,4%.
Alls voru flutt inn um 161 þúsund
tonn af hráefni til fiskvinnslu á árinu
2002 eða sama magn og á árinu 2001.
Megnið af þessu hráefni var upp-
sjávarfiskur eða 117 þúsund tonn.
Heldur meira var flutt inn af botn-
fiski á árinu 2002 en á árinu 2001,
tæplega 7.800 tonn á móti 2.800
tonnum. Af rækju voru flutt inn tæp-
lega 36 þúsund tonn sem er aukning
um tæplega 6 þúsund tonn frá árinu
2001. Verðmæti innflutts hráefnis til
fiskvinnslu nam 5,9 milljörðum
króna sem er aukning um nærri 1,2
milljarða króna frá árinu 2001.
Á árinu 2002 samanstóð fiski-
skipastóll Íslendinga af 1.935 skipum
og fækkaði fiskiskipum um 77 frá
árinu 2001. Alls mældist fiskiskipa-
flotinn 191.587 brúttótonn sem er ör-
lítið meira en á árinu 2001.
Útvegur 2002
birtur á Netinu
KOFI Annan, framkvæmdastjóri
Sameinuðu þjóðanna, átti ekki í
neinum vandræðum er að því
kom að velja
fulltrúa samtak-
anna í Írak. Um
það voru allir
sammála, að
Sergio Vieira de
Mello, sem þá
var yfirmaður
mannréttinda-
skrifstofu SÞ,
væri rétti mað-
urinn í starfið.
Hann lét lífið fyrir hendi hryðju-
verkamanna í gær er bíl með
sprengiefni var ekið á aðalstöðv-
ar SÞ í Bagdad í Írak.
Brazilíumaðurinn Vieira de
Mello hafði starfað fyrir SÞ í 33
ár og getið sér mjög gott orð fyr-
ir yfirvegun og örugga stjórn. Á
síðasta ári tók hann við af Mary
Robertson sem yfirmaður mann-
réttindaskrifstofunnar, erfiðu og
oft mjög umdeildu starfi, og
verkefni hans í Írak var ekki létt-
ara.
Þar átti hann að skapa SÞ trú-
verðugan vettvang þrátt fyrir, að
Bandaríkjamenn vildu raunar
eiga síðasta orðið um alla hluti.
Vieira de Mello fæddist í Rio
de Janeiro 1948 og tengdist SÞ
strax á námsárunum þegar hann
lagði stund á heimspeki og húm-
anísk fræði í heimaborg sinni og
síðan við Sorbonne í París.
Lengst af starfaði hann fyrir
Flóttamannastofnunina, meðal
annars í Bangladesh, Súdan,
Kýpur, Mósambík, Perú og Júgó-
slavíu, og hann var helsti ráðgjafi
friðargæsluliðs SÞ í Líbanon.
Hann var sérstakur fulltrúi
Kofi Annans í Kosovo og hann
var lykilmaður samtakanna á
Austur-Tímor þegar landshlutinn
fékk sjálfstæði frá Indónesíu.
Þegar hann var skipaður yfir-
maður mannréttindaskrifstofunn-
ar á síðasta ári var því almennt
fagnað.
Allt á huldu
um hlutverk SÞ
Paul Bremer, ráðsmaður
Bandaríkjanna í Írak, hét því í
júní sl. að vinna með Vieira de
Mello en ekki er ljóst hvort eitt-
hvert samstarf var byrjað með
þeim. SÞ áttu engan þátt í skipan
Íraska þjóðarráðsins, sem 25
menn sitja í, og raunar er allt
enn á huldu um hlutverk samtak-
anna í landinu.
Vieira de Mello var skipaður
fulltrúi SÞ í Írak síðla í maí og
mánuði síðar lét hann svo um-
mælt, að samtökin væru í „fárán-
legri“ stöðu þar sem þau væru í
raun undirsáti tveggja aðildar-
ríkja þeirra, Bandaríkjanna og
Bretlands.
Kofi Annan sagði í gær, að
dauði Vieira de Mellos væri mikið
áfall fyrir Sameinuðu þjóðirnar
og fyrir sig persónulega.
„Ég veit um engan, sem við
gátum síður án verið, og um eng-
an, sem verður jafn sárt saknað í
öllu starfi samtakanna,“ sagði
hann og lýsti Vieira de Mello sem
„trúum þjóni alls mannkyns“.
Var hans minnst með mikilli virð-
ingu heim allan í gær.
Vieira de Mello, fulltrúi SÞ í Írak, lét lífið í hryðjuverki
Einn af reyndustu
mönnum SÞ
Vieira de Mello
„SERGIO Vieira de Mello verður
mér ávallt ógleymanlegur. Hann
var einstaklega geðfelldur og
glæsilegur maður, það sópaði að
honum og hann naut greinilega
mikillar virðingar meðal þeirra
sem höfðu tekið þátt í erfiðum
verkefnum með honum,“ sagði
Björn Bjarnason dómsmálaráð-
herra í viðtali við Morgunblaðið.
Björn kvaðst hafa hitt Vieira
de Mello er þeir tóku báðir þátt í
ráðstefnu um evrópsk öryggis-
mál í Helsingør í Danmörku í maí
fyrir tveimur árum.
Var hún skipulögð af Center
for Strategic Decision Research í
Kaliforníu.
Vieira de Mello hafði þá lokið
störfum sem sérlegur fulltrúi
Sameinuðu þjóðanna í Kosovo og
var að taka við sem fulltrúi
þeirra á Austur-Tímor. Sátu
ráðstefnuna stjórnmálamenn,
herforingjar, fulltrúar fyr-
irtækja, embættismenn og sér-
fræðingar í öryggis- og alþjóða-
málum.
„Það fór ekki framhjá mér, að
yfirmenn NATO-herjanna í Kos-
ovo mátu Vieira de Mello mikils.
Það var ljóst, að þeir töldu
það hafa skipt sköpum, að það
tókst að þoka málum til réttrar
áttar í Kosovo, að Vieira de
Mello hafði þar forystu fyrir SÞ.
Síðan hef ég jafnan lagt við
eyru og lesið fréttir þar sem ég
hef séð hans getið.
Er enginn vafi á því, að hann
var talinn sá maður í alþjóðlegu
starfsliði SÞ, sem falin voru við-
kvæmustu verkefnin,“ sagði
Björn.
„Einstaklega geðfelldur maður“
FERÐAMENNIRNIR fjórtán
sem látnir voru lausir úr haldi
mannræningja í fyrradag ferðuð-
ust landleiðina frá Tessalit í Alsír
yfir landamærin til borgarinnar
Gao í Malí í gær. Flugvél hafði
verið send á staðinn til að flytja þá
til Gao en hún kom án þeirra til
baka. Í Þýskalandi voru hátíðar-
höld skipulögð vegna heimkomu
ferðamannanna en sumir, stjórn-
málamenn og fleiri, hófu þó að
spyrja hversu langt stjórnvöld
ættu að ganga í að bjarga æv-
intýragjörnum ferðalöngum úr
hættu.
Gerhard Schröder kanslari sagði
að fréttirnar um að gíslarnir hefðu
verið látnir lausir hefðu vakið hjá
honum „létti og gleði“. Hann sagð-
ist vonast til að þeir gætu komið
fljótt heim „til að jafna sig á hinni
hræðilegu reynslu og álagi“ sem
þeir hefðu orðið fyrir í haldi.
Kanslarinn sagði þó í yfirlýsingu
að ferðamenn bæru sjálfir ábyrgð
á öryggi sínu. „Leyfið mér, á þess-
ari gleðistund, að minna samborg-
ara okkar á, [...] að undirbúa ferðir
sínar þannig að öryggi þeirra sé
tryggt eins vel og hægt er.“ Hann
krafðist þess ennfremur að ræn-
ingjarnir yrðu eltir uppi og þeim
refsað. Aðrir voru harðorðari og
spurðu hvort skattgreiðendur ættu
að borga fyrir ferðalög samninga-
manna í marga mánuði og jafnvel
leynilegt lausnargjald, til að
tryggja ferðamönnunum frelsi.
Þekkt svæði misindismanna
Ferðamennirnir 14, en af þeim
eru níu Þjóðverjar, fjórir Sviss-
lendingar og einn Hollendingur,
voru á meðal 32 ferðamanna sem
rænt hefur verið á tímabilinu febr-
úar til maí á meðan þeir voru á
ferð um Saharaeyðimörkina í Alsír
án leiðsögumanna. Alþekkt er að á
hinu stóra óbyggðasvæði halda til
smyglarar, eiturlyfjabraskarar og
hópar íslamskra öfgamanna. Í
Þýskalandi höfðu yfirvöld haft
uppi varnaðarorð til ferðamanna
sem ætluðu á svæðið en ekki gefið
út formlega viðvörun.
Einn forystumanna kristilegu
flokkanna á þýska þinginu, Wolf-
gang Bosbach, sagði að kærulausir
ferðamenn ættu sjálfir að borga
reikninginn fyrir að fá að komast
heim heilir á húfi.
Ferðamennirnir
fóru landleiðina
Spurt hvort
þýskir skatt-
greiðendur eigi
að bera kostnað
af björguninni
Gao, Berlín. AFP.
Reuters
Við leitina að týndu ferðalöngunum var þessum myndum af þeim dreift.