Morgunblaðið - 12.09.2003, Qupperneq 14

ANDLÁT Önnu Lindh, utanríkis-
ráðherra Svíþjóðar, var harmað úti
um allan heim í gær. Ráðamenn Evr-
ópu lýstu allir hryggð sinni yfir þess-
um örlögum sænska utanríkisráð-
herrans og samúð með
aðstandendum hennar og sænsku
þjóðinni.
„Öll Evrópa er í sorg,“ sagði
Franco Frattini, utanríkisráðherra
Ítalíu, sem nú gegnir formennsku í
Evrópusambandinu (ESB). „Ég
vona að þeir sem bera ábyrgð á
þessu grimmilega morði finnist og
verði refsað tafarlaust,“ sagði hann.
Við höfuðstöðvar sambandsins í
Brussel voru fánar aðildarríkjanna
dregnir í hálfa stöng.
Jacques Chirac Frakklandsforseti
hringdi í Göran Persson, forsætis-
ráðherra Svíþjóðar, til að lýsa
hryggð sinni og samúð. Joschka
Fischer, utanríkisráðherra Þýzka-
lands, var gráti næst er hann minnt-
ist Lindh í Berlín og þýzka þingið
hélt þagnarmínútu. Brezki utanrík-
isráðherrann, Jack Straw, var einnig
sýnilega sleginn er hann fordæmdi
ódæðið í ávarpi til blaðamanna í
Lundúnum.
„Mikill missir“
Ríkisstjórnaleiðtogar allra hinna
Norðurlandanna sendu sænsku rík-
isstjórninni og þjóðinni samúðar-
kveðjur.
„Ég er harmi sleginn yfir þessari
grimmilegu hnífstunguárás,“ sagði
Anders Fogh Rasmussen, forsætis-
ráðherra Danmerkur. „Það er yfir-
máta sorglegt, að við höfum nú misst
Önnu Lindh á þennan tilgangslausa
hátt. Hún var fær, virtur og virkur
fulltrúi Svíþjóðar,“ sagði hann.
Matti Vanhanen, forsætisráð-
herra Finnlands, sagði meðal ann-
ars: „Anna Lindh var þekkt í Finn-
landi sem hlý, metnaðarfull og björt
persóna. Fráfall hennar er mikill
missir, ekki aðeins fyrir Svíþjóð,
heldur fyrir Norðurlönd og allt al-
þjóðasamfélagið.“
Og norski forsætisráðherra Kjell-
Magne Bondevik sagði: „Þessi at-
burður mun vekja okkur til vitundar
hér í Noregi. Noregur og Svíþjóð eru
mjög lík þjóðfélög. Svíþjóð hefur
orðið fyrir nýrri árás á hið opna sam-
félag. Það hefur verið markmið okk-
ar að halda nánu sambandi milli
stjórnmálamanna og almennings, en
við neyðumst kannski til að endur-
skoða þá afstöðu okkar. Norðurlönd
eru kannski ekki eins örugg eins og
við héldum. Þetta er áminning um
það að jafnvel í okkar heimshluta,
þar sem friður ríkir, geta forystu-
menn í stjórnmálum orðið fyrir of-
beldisverkum.“
Stjórnmálaleiðtogar í Eystrasalts-
ríkjunum voru líka mjög slegnir yfir
harmafréttinni af örlögum Lindh.
„Eistland hefur misst einn dyggasta
vin sinn og stuðningsmann, sem dró
hvergi af sér við að vinna að stækkun
Evrópusambandsins og að nánara
samstarfi í kringum Eystrasaltið,“
sagði eistneski forsætisráðherrann
Juhan Parts. „Ég er illa slegin,“
sagði Vaire Vike-Freiberga, forseti
Lettlands. „Okkur ber að minnast
Önnu Lindh sem manneskju sem allt
Eystrasaltssvæðið stendur í þakkar-
skuld við,“ sagði Algirdas Brazaus-
kas, forsætisráðherra Litháens, sem
staddur er í heimsókn í Svíþjóð.
Samúð úr öllum heimshornum
Samúðarskeyti bárust einnig frá
fjarlægum heimshornum, svo sem
Víetnam, Nýja-Sjálandi og Ástralíu.
Kofi Annan, framkvæmdastjóri
Sameinuðu þjóðanna, sagði Lindh
hafa verið persónulegan vin, „góðan
utanríkisráðherra, góðan Svía og
góðan Evrópubúa“.
„Öll Evrópa er í sorg“
Morgunblaðið/Jim Smart
Ræddi Evrópumálin í Odda
ANNA Lindh, utanríkisráðherra Svíþjóðar, heimsótti Ísland í febrúar sl. og hélt þá m.a. fyrirlestur í Odda á vegum Stofnunar stjórnsýslufræða og stjórn-
mála Háskóla Íslands. Færri komust að en vildu til að hlýða á fyrirlestur hennar en þar sagðist hún m.a. myndu fagna aðild Íslands að Evrópusambandinu.
ANNA Lindh var ein skærasta stjarna sænskra
stjórnmála og ekki var vitað til þess að hún ætti
sér neina hatursmenn. Hún naut mikilla vinsælda
meðal þjóðar sinnar og utan Svíþjóðar var hún
sennilega þekktari en nokkur annar forveri henn-
ar í embætti. Hún gegndi mikilvægu hlutverki á
vettvangi heimsmálanna meðan á formennsku-
misseri Svíþjóðar í Evrópusambandinu, ESB,
stóð, fyrri helming ársins 2001, en þá átti hún m.a.
virkan þátt í að afstýra því að upp úr syði milli
þjóðernisfylkinga í Makedóníu.
Sem málsvari utanríkisstefnu ESB miðlaði
Lindh málum milli vopnaðra fylkinga í Makedón-
íu, sem voru til alls líklegar. Mynd af henni var eitt
sinn brennd á götu í makedónsku höfuðborginni
Skopje. Hún var á leið til fundar við serbneska for-
sætisráðherrann Zoran Djindjic þegar hann var
myrtur fyrr á árinu. En það var mitt í hversdags-
leikanum í Svíþjóð sem lífshættan beið hennar.
Hóf stjórnmálaþátttöku 12 ára
Anna Lindh fæddist í Enskede, úthverfi Stokk-
hólms, 19. júní 1957. Hún hóf þátttöku í stjórn-
málastarfi mjög ung; tólf ára gömul gekk hún í
ungliðahreyfingu sænska Jafnaðarmannaflokks-
ins. Ári síðar var hún orðin formaður síns hverf-
isfélags ungliðahreyfingarinnar og eftir það varð
framgangur hennar ör. Hún var kjörin á þing fyrst
árið 1982, þá 25 ára að aldri, sama ár og hún lauk
lögfræðiprófi frá Uppsalaháskóla. Hún var for-
maður landssamtaka ungliðahreyfingar jafnaðar-
manna 1984-1990 og hún var borgarfulltrúi í
Stokkhólmi unz hún tók árið 1994 sæti sem um-
hverfisráðherra í ríkisstjórn Ingvars Carlssons.
Ákvörðun Görans Perssons að skipa hana utan-
ríkisráðherra í október 1998 kom nokkuð á óvart,
en hún óx af verkum sínum og aflaði sér skjótt
trausts, virðingar og vinsælda innanlands sem ut-
an. Þótti hún harðdugleg og sýna uppbyggileg og
áreiðanleg vinnubrögð. Jafnvel á vettvangi ESB,
þar sem stór hluti starfs sænsks utanríkisráð-
herra fer nú fram, gat hún sér fljótt góðan orðstír.
Rödd hennar hafði jafnvel vægi í Moskvu, þar sem
hinn rússneski starfsbróðir hennar Ígor Ívanov
hlustaði á tæpitungulausar athugasemdir hennar
við ástandið í Tétsníu, og meðal ráðamanna í
Washington, sem sænski utanríkisráðherrann lét
líka heyra álit sitt af hreinskilni, nú síðast á máli
sænsks ríkisborgara sem er meðal fanganna í
Guantanamo-búðunum á Kúbu.
Fyrr á þessu ári kallaði hún George W. Bush
Bandaríkjaforseta „vestrakúreka“ („lone ranger“)
fyrir ákvörðun hans um að gera innrás í Írak án
samþykkis Sameinuðu þjóðanna. Hún var þó
þeirrar skoðunar að í vissum tilvikum væri rétt-
lætanlegt að beita hervaldi.
Líklegasti arftaki Perssons
Að sögn Dagens Nyheter var á fimm ára utan-
ríkisráðherraferli Önnu Lindh nánast ómögulegt
að hitta á nokkurn mann sem vildi mæla styggð-
aryrði í hennar garð, allt frá sveitungum hennar í
Nyköbing hjá Stokkhólmi, sem sáu hana kaupa
inn í hverfisbúðinni með börnum sínum, til er-
lendu blaðamannanna sem fylgdu henni eftir
hvert fótmál á meðan hún var í forsvari fyrir
sænsku ESB-formennskuna. Enginn vafi lék á því
að hún var orðin líklegust til að verða næsti leið-
togi jafnaðarmanna og forsætisráðherraefni.
Samkvæmt niðurstöðum nýlegrar skoðanakönn-
unar var Lindh fjórða dáðasta kona Svíþjóðar.
Anna Lindh var gift Bo Holmberg, sýslumanni í
Södermanland. Synir þeirra eru tveir. Hún gætti
þess allan stjórnmálaferil sinn að sinna fjölskyld-
unni af alúð og halda einkalífi sínu utan við kast-
ljós fjölmiðlanna.
Ein skærasta stjarna
sænskra stjórnmála
ANNA LINDH, UTANRÍKISRÁÐHERRA SVÍÞJÓÐAR, RÁÐIN AF DÖGUM
14 FÖSTUDAGUR 12. SEPTEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Unga konan í
karlaklúbbnum
„EFTIR að jakkafatamennirnir í Brussel og
öðrum ESB-höfuðborgum höfðu komizt yf-
ir fyrstu undrunarviðbrögðin við stúlku-
legri ásýnd sænska utanríkisráðherrans
var hún fljót að ávinna sér viðurkenningu
sem vel upplýstur og fær stjórnmálamaður,
harður samningamaður sem vatt sér beint
að kjarna hvers máls,“ sagði í gær í grein
sænska dagblaðsins Dagens Nyheter um
Önnu Lindh.
„HÚN var eldklár dugnaðarfork-
ur, geysilega öflugur stjórn-
málamaður sem hélt vel um hags-
muni Svía,“ segir Siv
Friðleifsdóttur, umhverfisráðherra
og samstarfsráðherra Norð-
urlanda, en hún hitti Önnu Lindh,
utanríkisráðherra Svía, nokkrum
sinnum, síðast í febrúar á fundi í
umhverfisráðuneytinu.
Siv segist vera harmi slegin og
hafa krossbrugðið er hún frétti að
Lindh væri látin. Þetta sé mikill
missir fyrir sænsku þjóðina. Hún
segir Lindh hafa verið glæsilegan
stjórnmálamann og fyrirmynd
margra kvenna í stjórnmálum,
meðal annars hennar sjálfrar. Hún
nefnir að hún hafi fylgst sér-
staklega vel með Lindh þar sem
hún hafi að sumu leyti átt svip-
aðan feril og hún sjálf, m.a. hafa
byrjað ung í stjórnmálum, verið
formaður í ungliðasamtökum síns
flokks, verið umhverfisráðherra
og átt tvo syni. „Við ræddum með-
al annars vinnu okkar sem stjórn-
málamenn með fjölskyldu og
börn.“
Siv bendir á að morðið veki
margar spurningar um öryggi
ráðamanna og segist búast við því
að þau mál verði endurskoðuð,
m.a. hér á landi.
Var eldklár
dugnaðar-
forkur
Siv Friðleifsdóttir umhverfis-
ráðherra og Anna Lindh á fundi í
umhverfisráðuneytinu 20. febrúar.
SÆNSKI rithöfundurinn Henning
Mankell baðst undan þátttöku í
pallborðsumræðum um glæpasög-
ur, sem haldnar
voru í Norræna
húsinu í gær á
vegum Bók-
menntahátíðar í
Reykjavík,
vegna fráfalls
Önnu Lindh, ut-
anríkisráðherra
Svía. Fram kom
í upphafi um-
ræðnanna að þau
Mankell og
Lindh hefðu verið góðir vinir.
Norrænu fánarnir við Norræna
húsið voru í hálfa stöng vegna frá-
falls Lindh og einnig íslenskir fán-
ar við aðalbyggingu Háskóla Ís-
lands. Við upphaf samræðna
þeirra Torfa Tulinius og portú-
galska rithöfundarins José Sara-
mago á bókmenntahátíðinni var
mínútu þögn til minningar um
Lindh.
Fram kom í máli Gro Kraft, for-
stjóra Norræna hússins, við upp-
haf dagskrár hátíðarinnar í gær,
að ákveðið hefði verið að aflýsa
ekki viðburðum hátíðarinnar en
hún lýsti því yfir að Norræna hús-
ið væri sænskt hús vegna atburð-
anna í Stokkhólmi.
Henning Mankell var
vinur Önnu Lindh
Baðst und-
an þátttöku
í pallborðs-
umræðum
Henning
Mankell