Morgunblaðið - 10.10.2003, Blaðsíða 6

FRÉTTIR
6 FÖSTUDAGUR 10. OKTÓBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Lestu meira um þetta einstaka tilboð á www.microsoft.is/frabaerttilbod og hvað þú græðir á því...
G
R
E
Y
C
O
M
M
U
N
IC
AT
IO
N
S
IN
TE
R
N
AT
IO
N
A
L
G
C
I
IC
E
LA
N
D
Microsoft og HP gera þér frábært tilboð!
Fáðu leyfin á hreint og þú færð
fartölvu í staðinn
HALLDÓR Björnsson, formaður
sambandsins, sagði í ræðu sinni að
nokkurt svigrúm væri til launahækk-
ana á næstu árum. Taldi hann enn-
fremur skynsamlegt að semja frem-
ur til lengri tíma en skemmri í
komandi kjaraviðræðum, en samn-
ingar Starfsgreinasambandsins
renna út um áramótin. Kynnt voru
nokkur drög að ályktunum sem af-
greidd verða á ársfundinum í dag,
m.a. um kjaramál, Kárahnjúkavirkj-
un og atvinnuleysistryggingar.
Forseti ASÍ, Grétar Þorsteinsson,
sagði í ræðu sinni á ársfundinum að í
næstu samningum yrði að leiðrétta
það „misrétti“ sem væri í réttinda-
málum félagsmanna innan ASÍ sem
störfuðu hjá ríkinu samanborið við
launþega í félögum opinberra starfs-
manna.
Á fundinum kom fram í ræðum og
umræðum fundarmanna hörð gagn-
rýni á þau áform ríkisstjórnarinnar
að skerða rétt til atvinnuleysisbóta
með þeim hætti að fyrstu þrír dag-
arnir án atvinnu yrðu bótalausir.
„Fjárhæðir atvinnuleysisbóta á Ís-
landi eru okkur til skammar. Það að
láta sér detta í hug að minnka rétt
fólks í þessu sambandi er ótækt,“
sagði Halldór. Einnig taldi Halldór
þau áform stjórnvalda vera röng að
ætla að fella niður framlag sitt til við-
bótarlífeyrissparnaðar.
„Ég held að það hvernig við höfum
nálgast kjarasamningsgerð undan-
farið, til dæmis í síðustu samningum,
sé um margt skynsamlegt. Við höfum
leitast við að tryggja aukningu kaup-
máttar, án þess að stefna stöðugleika
í voða. Launaramminn hefur þannig
ákvarðast af mati manna á svigrúm-
inu til launahækkana. Þá er eðlilegt
að spurt sé hvert svigrúmið sé núna.
Ég held að það verði nokkurt svig-
rúm á næstu árum, án þess að ég ætli
neitt að fara að kallast á við forsvars-
menn vinnuveitenda sem hafa verið
duglegir við að gefa úr hefðbundnar
yfirlýsingar um að það sé ekkert
svigrúm,“ sagði Halldór.
Hann sagði ennfremur að tíma-
lengd næstu samninga hlyti að taka
mið af spám um uppsveiflu í efna-
hagslífinu á næstu árum. Margt benti
þó til að úr uppsveiflunni myndi
draga árin 2006 og 2007. Taldi Hall-
dór að það yrði snúið að semja mitt í
niðursveiflu. Það kynni því að vera
skynsamlegt að semja fremur til
lengri tíma en skemmri ef þannig
væri hægt að tryggja stöðugleika og
aukinn kaupmátt, auk þess að hafa
áhrif á stjórn efnahags- og atvinnu-
mála á tímabilinu.
„Ég held líka að það gæti um
margt verið skynsamlegt að flétta
þessa sýn inn í þá þróun sem við vilj-
um sjá á kaupmættinum á næstu ár-
um. Það verður uppsveifla á næsta og
þarnæsta ári. Þá eigum við að gera
ráð fyrir mestu kauphækkununum,
en fara síðan hægar í sakirnar næstu
árin þar á eftir,“ sagði Halldór m.a.
Óréttlætið blasir við
Grétar Þorsteinsson kom víða við í
sinni ræðu. Um komandi samninga-
gerð sagði hann meðal annarra orða:
„Það blasir við að það óréttlæti
sem viðgengst í réttindamálum okk-
ar fólks í störfum hjá ríkinu saman-
borið við félaga okkar í félögum op-
inberra starfsmanna verður eitt af
viðfangsefnum þessara samninga.
Þetta misrétti verður að leiðrétta.
Reynslan sýnir að við verðum að
halda vöku okkar. Ég nefndi jöfnun
réttinda. Við töldum okkur hafa í
höndunum samkomulag við fjármála-
ráðherra um að hann ætlaði með okk-
ur í þessa vinnu. Hann hefur ekki
sýnt neinn raunverulegan vilja til að
leiðrétta misréttið, þrátt fyrir fögur
fyrirheit.“
Forseti ASÍ nefndi tvö atriði úr
fjárlagafrumvarpinu sem „beinlínis
ganga fram af mér,“ sagði hann. Ann-
að var sú fyrirætlan að skerða at-
vinnuleysisbætur fyrstu þrjá dagana
án vinnu. Sagðist Grétar hafa orðið
orðlaus er hann fyrst heyrði af þessu.
Hitt atriðið var áformuð breyting á
fyrirkomulagi greiðslna til fiskverka-
fólks þegar húsum er lokað vegna
hráefnisskorts Sagði Grétar að ef
áformin gengju eftir yrði það stórt
skref aftur á bak. „Ég skil hreinlega
ekki hvernig mönnum dettur þetta í
hug,“ sagði Grétar og undir þessa
gagnrýni var tekið í umræðum um
kjaramál á ársfundinum síðdegis.
Árni Magnússon félagsmálaráð-
herra ávarpaði ársfundinn. Taldi
hann t.d. ekki að fyrirhugaðar breyt-
ingar sem miðuðu að því að ná fram
sparnaði og hagræðingu í atvinnu-
leysistryggingamálum væri eins af-
drifaríkt mál fyrir hagsmuni atvinnu-
lausra og menn vildu vera láta þegar
heildarmyndin væri skoðuð. Vissu-
lega varðaði þetta ákveðna hópa
meira en aðra og hjá því yrði ekki
komist.
Breytingar á atvinnu-
leysistryggingasjóði
Árni sagði að annars vegar væri
unnið að því að koma á þriggja daga
biðtíma við upphaf atvinnuleysis.
Hér yrði um að ræða eins skiptis að-
gerð á því fimm ára tímabili sem
menn gætu verið á atvinnuleysisbót-
um. Árni sagði að þessi aðgerð væri
fyrst og fremst liður í aðgerðum rík-
isstjórnarinnar vegna ríkisfjármál-
anna. Sagðist hann einnig hafa bent á
að slíkir biðdagar væru þekktir á
Norðurlöndum og þættu sjálfsagður
umþóttunartími við upphaf á töku at-
vinnuleysisbóta.
Hins vegar sagðist Árni hyggjast
ná fram breytingu og sparnaði á því
fyrirkomulagi sem nú gilti um styrki
frá atvinnuleysistryggingasjóði
vegna tímabundins hráefnisskorts
fiskvinnslustöðva. Sagðist Árni telja
fulla ástæðu til að gera á þessu breyt-
ingar.
„Það hefur ekki farið framhjá mér
að hér er um afar viðkvæmt mál að
ræða, en ég tel ekki að hér sé á ferð-
inni eins afdrifaríkt mál fyrir hags-
muni atvinnulausra og menn vilja
vera láta, þegar heildarmyndin er
skoðuð. Vissulega varðar þetta
ákveðna hópa meira en aðra og hjá
því verður ekki komist. Minni gaum-
ur er hins vegar gefinn að þeirri
stefnumótun sem ég hef kynnt, og
mun vinna að á næstu mánuðum af
heilindum, en það eru áform mín um
að fara í endurskoðun á atvinnuleys-
istryggingakerfinu og vinnumark-
aðsmálum í heild sinni. Í því felst
bæði endurskoðun á samspili þessara
kerfa og ekki síst bótafjárhæðum og
bótafyrirkomulagi. Upphæð atvinnu-
leysisbóta hefur dregist aftur úr
ýmsu öðru sem gjarnan er sett fram
til samanburðar, það er staðreynd,
og við þurfum að ná sátt milli stjórn-
valda, verkalýðshreyfingar og vinnu-
veitenda um þessi mál,“ sagði Árni.
Ráðherra ræddi einnig um Kára-
hnjúkavirkjun og þau mál er þar hafa
komið upp. Sagði hann það ljóst að
allar ákvarðanir sem teknar yrðu af
hans hálfu og allar aðgerðir yrðu að
undangenginni yfirvegaðri skoðun
þar sem aðilum yrði gefinn kostur á
að skýra mál sitt og leggja fram gögn
máli sínu til stuðnings. „Reynist það
hins vegar rétt, eftir slíka skoðun, að
íslensk lög séu brotin verður því fylgt
eftir af festu og á grundvelli þeirra
heimilda sem eru til staðar í slíkum
tilvikum. Út frá því geta allir gengið
sem vísu,“ sagði félagsmálaráðherra.
Formaður Starfsgreinasambandsins telur nokkurt svigrúm vera til launahækkana á næstu árum
Semja á til
lengri tíma
frekar en
skemmri
Kjaramál, áhersla í næstu samningum,
aðbúnaður við Kárahnjúkavirkjun og fjár-
lagafrumvarpið voru ofarlega á baugi á
ársfundi Starfsgreinasambands Íslands
sem hófst á Hótel Loftleiðum í gær.
Morgunblaðið/Kristinn
Halldór Björnsson, formaður Starfsgreinasambandsins, hlýðir á ávarp
Árna Magnússonar félagsmálaráðherra á ársfundinum í gær.
„Ætla menn
að stytta
hækjurnar?“
FJÁRLAGAFRUMVARPIÐ fyrir
2004 kom víða við sögu á ársfund-
inum í gær, m.a. í erindi Ólafs
Darra Andrasonar, hagfræðings
ASÍ, sem ræddi um stöðu og horfur
í efnahagsmálum. Undraðist hann
forgangsröðun sparnaðar á ríkisút-
gjöldum, þar væri ráðist handa-
hófskennt á velferðarkerfið og al-
menning. Tók hann sem dæmi að
lækka ætti sjúkratryggingar um
740 milljónir króna og þar af fram-
lög til hjálpartækja um 150 millj-
ónir. „Hvað ætla menn að gera þar,
á að stytta hækjurnar?“ spurði
Ólafur Darri og fékk miklar und-
irtekir fundargesta.
Sagði Ólafur að botninum hefði
verið náð í frumvarpinu, aðrar til-
lögur til sparnaðar í ríkisrekstri
hlytu að vera „gáfulegri“.
Skerða ætti vaxtabætur um 600
milljónir, framlag til viðbótarlífeyr-
issparnaðar um nærri 500 milljónir
og atvinnuleysistryggingar um 170
milljónir með því að skerða bætur
fyrsta mánuðinn um 11%.
Hann sagði enn fremur að í frum-
varpinu væri ekki gerð alvarleg til-
raun til að takast á við vöxt rekstr-
arútgjalda ríkissjóðs, gerð væri
almenn hagræðingarkrafa sem áð-
ur hefði verið gert með takmörk-
uðum árangri.
Halldór
hættir sem
varaforseti ASÍ
HALLDÓR Björnsson, formaður
Starfsgreinasambandsins, gaf
sterklega til kynna í ræðu sinni á
ársfundi sambandsins í gær að
hann væri ekki áfram í kjöri sem
varaforseti ASÍ, en ársfundur ASÍ
fer fram eftir tvær vikur. Að ræðu
lokinni staðfesti Halldór það við
blaðamann Morgunblaðsins að
hann gæfi ekki kost á sér áfram
sem varaforseti. Hann á hins veg-
ar eftir eitt ár af kjörtímabili sem
formaður Starfsgreinasambands-
ins.
Halldór sagði í ræðunni að síð-
ustu þrjú ár í embætti varaforseta
hefði verið annasamur en
skemmtilegur tími. Góður árangur
hefði náðst í kjaramálum. Síðan
sagði Halldór:
„Ég nefni þetta hér af því að
þetta felur sem sagt í sér að á
næsta ársfundi Alþýðusambands-
ins – sem fer fram eftir tvær vikur
– verður kjörinn nýr varaforseti.
Ég bið ykkur að velta því fyrir
ykkur hvort ekki sé eðlilegt og
eftirsóknarvert að annar af tveim-
ur helstu forystumönnum Alþýðu-
sambandsins komi úr okkar röð-
um. Ég ætla ekki að kveða fastar
að orði um þetta hér – varpa því
einungis fram til umhugsunar.“
Viðstaddir ársfundargestir vildu
margir meina að þarna hefði Hall-
dór verið að vísa til þess að fram-
boð til embættis varaforseta væri
komið úr röðum verslunarmanna
þar sem stjórn VR hefur hvatt
Ingibjörgu R. Guðmundsdóttur,
formann Landssambands íslenskra
verslunarmanna, til að gefa kost á
sér í embættið.