Morgunblaðið - 10.10.2003, Blaðsíða 30

LISTIR
30 FÖSTUDAGUR 10. OKTÓBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
LISTMUNAUPPBOÐ
verður haldið á sunnudagskvöld kl. 19.00 á Hótel Sögu, Súlnasal.
Verið velkomin að skoða verkin í Galleríi Fold, Rauðarárstíg 14-16,
í dag kl. 10.00-18.00, á morgun kl. 10.00-17.00 og á sunnudag kl. 12.00-17.00.
Boðin verða upp um 160 verk, þar á meðal fjöldi verka gömlu meistaranna.
Hægt er að nálgast uppboðsskrána á netinu: www.myndlist.is Rauðarárstígur 14-16,
sími 551 0400.
LEIFTUR og Þræðir erheiti tveggja sýninga semopnaðar verða í Lista-safni Kópavogs, Gerðar-
safni, í kvöld kl. 20.00, en auk
þeirra verður opnuð sýning á völd-
um verkum úr einkasafni Þorvald-
ar Guðmundssonar og Ingibjargar
Guðmundsdóttur, sem hefur að
geyma margar perlur íslenskrar
málaralistar eftir alla helstu málara
þjóðarinnar á síðustu öld.
Þræðir eru höfundarverk Guð-
rúnar Gunnarsdóttur, en verkin
fimm vinnur hún úr þráðum: vír,
pappír og límbandi. Þetta eru fín-
gerð verk, eins konar þrívíddar-
teikningar á vegg, og er yrkisefni
þeirra hið örsmáa og viðkvæma í
náttúrunni.
„Þetta verk kalla ég: Það sem
eftir er,“ segir Guðrún um stórt
verk á veggnum sem blasir við inn-
ganginum. „Ég er að fjalla um nátt-
úruna, og það sem eftir verður, ef
við höldum áfram að umgangast
náttúruna eins og við gerum – um-
göngumst hana ekki af virðingu.
Þetta eru hálfbrunnar tægjur af
einhvers konar gróðri, – og ég er
að hugsa um að svona gæti jörðin
litið út eftir hundrað ár. Við erum
alltaf að horfa á það stóra; fjöllin og
fossana, en þetta eru smáatriðin í
sverðinum, – eitthvað sem er þarna
en virðist oft týnt, eða við tökum
ekki eftir því.“
Á gaflvegg til hægri er „Ekki
foss“. Þetta er manngerður foss og
því óraunverulegur. „Ef við höldum
áfram að virkja fallvötnin gæti
komið að því að við þyrftum að fara
að búa til fossa; – kannski að það
verði einhvern tíma verkefni fyrir
myndlistarmenn. Fossarnir gætu
þá verið úr mismunandi efni – þessi
er til dæmis úr pappírsþráðum sem
ég lita með akrýl.“
Guðrún segist horfa á náttúruna
á svolítið írónískan hátt, frekar en
að verkin séu áróður. Verkið Fer-
und er ljóslega tengt hinum fyrri,
en meira abstrakt. „Þetta er bara
hugmynd. Þræðir í fjórum fern-
ingum. Þarna er ég að setja náttúr-
una í meira manngert umhverfi.
Hún fær ekki að vaða um eins og
hún gerir sjálf í sínu umhverfi, –
hér er hún skipulögð í fernings-
formið.“
Leyndarmál heitir verk unnið
með textíllímbandi. „Veggirnir hafa
eyru“ segir gamalt máltæki, og
þessir veggir hafa mörg. „Þessi
eyru hlusta á allt sem fram fer, og
þess vegna á náttúruhljóðin, – eins
þau sem heyrast þegar fólk talar
saman – það eru náttúruhljóð. Eyr-
un koma út úr veggnum eins og
þrívíðar teikningar.“
Fimmta verkið heitir Lína.
„Þetta er ein lína, ein eins og þræð-
ir sem liggja til allra átta. Mér
finnst það spennandi þegar verkin
mín eins og hverfa inn í vegginn
eins og þetta. Þegar maður kemur
nær lifnar verkið við og maður upp-
lifir það á allt annan hátt.“
Guðrún segir sýningargesti al-
mennt taka nýjum hugmyndum og
nýrri sýn á náttúruna vel. „Ég er
þó ekki viss um að fólk tengi mín
verk við til dæmis landslags-
málverkið. Þótt fólk sjái að ég er að
fjalla um náttúruna er ekki víst að
tengingin við hefðina sjáist. Ég er
að rýna meira niður í svörðinn, og
það smáa. En það er langt síðan
málarar fóru að veita því eftirtekt,
– til dæmis hrauninu. Við gleymum
oft að rýna í það smáa, vegna þess
að við viljum ganga hnarreist og
horfa á fjallahringinn. Í dag er
áhersla myndlistarmanna meira á
það smáa í náttúrunni. Ég held að
fólk sé að opna augun æ betur fyrir
því hvað það skiptir miklu máli. Ef
það er ekki til staðar slitnar keðj-
an. Þráðurinn skiptir okkur svo
miklu máli á svo margan hátt og er
á sinn hátt uppistaða alls í lífinu;
hvort sem það eru fötin okkar, ræt-
urnar í moldinni, vegirnir, æðar og
garnir – lífið snýst um þræði. Þetta
er allt myndlist, gerð af náttúrunn-
ar höndum.“
Málverkum smellt af
Hulda Stefánsdóttir teflir saman
ljósmyndum og málverkum á neðri
hæð safnsins á sýningu sinni,
Leiftri.
„Ég hef verið að vinna með hvort
tveggja, ljósmyndir og málverk, –
er útskrifuð úr málaradeild Mynd-
lista- og handíðaskóla Íslands, og
fór í mastersnám til New York, þar
sem ég bý ennþá. Þar fór ég að
taka meira af ljósmyndum. Ég hef
lítið verið með pensilinn á lofti síð-
ustu árin, en finnst ég þó alltaf
vera að fást við málverkið og þessa
tvívíðu malerísku hugsun. Þess
vegna fannst mér gaman að tefla
ljósmyndinni og málverkinu saman.
Ljósmyndin er andartak sem hefur
verið fryst, og einhverra hluta
vegna finnst okkur hún raunveru-
legri en málverkið. Við teljum okk-
ur trú um að ljósmyndin birti okk-
ur veruleikann, þótt hann sé ekkert
síður persónulegur en það sem
maður fæst við í málverki. Það sem
maður velur að mynda er persónu-
legt sjónarhorn ljósmyndarans.“
Hulda segist vinna málverkið á
svipaðan hátt, – hún vinnur það
hratt, eins og hún bókstaflega
smelli því af, þannig að það verður
að leiftri, undir áhrifum af ljós-
myndinni. „Ég reyni að draga fram
ákveðin atriði úr ljósmyndinni, með
því að leggja áherslu á það í mál-
verkinu. Oft er þetta ekki meira en
fínleg smáatriði.“
Hulda notar ýmis efni, akrýlliti,
vax, lakkmálningu og ýmiss konar
glans og gljáa. „Ég vil draga fram
þessi smáatriði sem líf okkar er
sett saman úr. Lífið samanstendur
ekki af stórviðburðum; – það eru
þessar litlu glefsur sem ég vil velta
fyrir mér og beina sjónum að.
Breski rithöfundurinn Janette
Winterson hefur fjallað um það
sem hún kallar „total reality“ eða
allsherjarveruleika, þar sem innri
og ytri veruleiki mætast. Mér
finnst það áhugaverður staður að
vera á.“
Allar sýningarnar standa til 2.
nóvember. Safnið er opið alla daga
nema mánudaga kl. 11–17, en verð-
ur af sérstökum ástæðum lokað á
morgun.
Hið smáa lifnar
Morgunblaðið/Jim Smart
Þræðir: Guðrún Gunnarsdóttir vinnur verk úr þráðum, vír og fleiru.Leiftur: Hulda Stefánsdóttir teflir saman ljósmyndum og málverki.
begga@mbl.is
Í HÚSI málaranna stendur nú yfir
málverkasýning Björns Birnis.
Björn var um árabil kennari við
Myndlista- og handíðaskóla Íslands
og stjórnaði málaradeild skólans í
12 ár. Það er orðið langt um liðið
síðan Björn hélt einkasýningu síð-
ast.
„Ég hef sýnt mikið með öðrum,
en það er orðið nokkuð síðan ég
sýndi síðast einn. Líklega um 1990.
Áður sýndi ég tvívegis á Kjarvals-
stöðum og einu sinni í galleríi í
Reykjavík,“ segir Björn. „Ég er nú
búinn að vera að nudda við þetta í
hálfa öld og hef náttúrlega breyst.
Það er þó eitthvað sem fylgir
manni alla tíð, maður þekkist á
verkum sínum.“
Á sýningunni eru um 40 myndir
gerðar á sl. 10 árum. „Allt eru
þetta abstraktmyndir sem ég er að
sýna núna. Þær eru unnar með
akríl á striga og pappír og akríl og
olíu sumar hverjar. Áður fyrr var
ég með myndraðir. Ein hét t.d. Á
sandinum, en þá var ég hugfanginn
af Mýrdalssandi og önnur hét Á
sléttunni. Hún var frá dvöl minni í
Bandaríkjunum og veru minni
austanfjalls. Einnig var röð sem
hét Við jökulinn,“ segir Björn.
„Núna er ekkert þema, í rauninni
bara það sem Rússarnir gömlu
kölluðu formalisma og myndu
sennilega hafa hengt mann fyrir,“
segir Björn og hlær við. „Nei, ég
segi svona, þeim var illa við það.
Ég stend í þeirri meiningu að mað-
ur hafi formskyn sitt af landinu.
Mér finnst flest af því sem ég geri
eitthvað landslagskennt, þó að auð-
vitað sé ekki hægt að kalla lands-
lagsmyndir abstrakt. Arkitektúr-
inn í myndunum hefur alltaf verið
mér aðalatriði og liturinn komið
þar á eftir,“ segir Björn.
Sýninguna nefnir Björn Myndir
úr barnaherbergjum og segir að
barnaherbergin hafa verið sínar
vinnustofur undanfarin áratug.
„Mér hefur oft verið hugsað til þess
að í ellinni situr maður í barna-
herbergi við vinnu sína. Þótt þar sé
þröngt þykir mér það að mörgu
leyti viðkunnanlegt,“ segir Björn.
Sýningin er opin fimmtudaga til
sunnudaga kl. 14–18 og stendur til
19. október.
Myndir úr barnaherbergjum
Morgunblaðið/Kristinn
Björn Birnir sýnir um þessar mundir í Húsi málaranna á Eiðistorgi.