Morgunblaðið - 10.10.2003, Blaðsíða 14

VIÐSKIPTI/ATHAFNALÍF
14 FÖSTUDAGUR 10. OKTÓBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
BENEDIKT Jóhannesson, fráfar-
andi stjórnarformaður Eimskipa-
félagsins, rakti og gagnrýndi í ræðu
þátt bæði Landsbankans og Ís-
landsbanka í þeim viðskiptum sem
leiddu til þess að Landsbankinn og
tengdir aðilar eignuðust ráðandi
hlut í félaginu. Benedikt dró mjög í
efa að skynsamlegt væri að skipta
starfsemi félagsins upp eða selja
einstaka hluti í Brimi, þeir sem
gerðu slíkt létu frekar stjórnast af
skammtímahagnaðarsjónarmiðum
en langtímahagsmunum félagsins.
„Jafnvel þó svo færi að hærra
verð fáist fyrir félagið í pörtum en í
heilu lagi þá má spyrja hvort það
réttlæti slíkar aðgerðir. Hér rekast
á hugmyndir þeirra sem ætla sér
aðeins að eiga fyrirtæki í skamman
tíma og hinna sem hugsa að dagur
komi eftir þennan dag og mikilvæg-
ast sé að reka félagið með arðbær-
um hætti til lengri tíma litið. Það er
alþekkt að skyndikynni geta haft al-
varlegar afleiðingar og það er mín
skoðun að heppilegra sé að leiðandi
hluthafar stofni til varanlegs sam-
bands við fyrirtækið.“
Kvótinn í almenningseign
með stofnun Brims
Benedikt benti á að markaðsvirði
Eimskipafélagsins hefði á einu og
hálfu ári hækkað úr 15 milljörðum í
um 40 milljarða þegar það var hæst
og markaðurinn hafi því fyrir sitt
leyti stutt nýtt skipulag á félaginu
og þ.m.t. rekstur á sjávarútvegs-
hluta þess, Brims.
„Í pólitískum umræðum hefur oft
verið vikið að því að kvótakerfið ýtti
undir samþjöppun á kvótaeign. Með
stofnun Brims var þessari þróun
snúið við. Skyndilega voru komnir
tæplega 20 þúsund nýir kvóta-
eigendur, hluthafar í Eimskipafélagi
Íslands. Kvótinn, sem í lögum er
sameign þjóðarinnar var orðinn al-
menningseign í raun. Þegar var haf-
ist handa um að stýra kvótanýtingu
Brims þannig að skipastóllinn nýtt-
ist sem best, en jafnframt var
ákveðið að hefja ákveðna sérhæf-
ingu í fiskvinnsluhúsunum. Þannig
var farið að nýta kosti stærðarinnar
frá upphafi, en haldið hefur verið
áfram á sömu braut allt þetta
ár …“.
Benedikt taldi óeðlilegt að í
samningnum bankanna væri gert
ráð fyrir að Eimskipafélagi keypti
eigin bréf fyrir átta milljarða króna.
Með þessu móti lækki eiginfjárhlut-
fall félagsins skyndilega úr 43% í
34%.
„Miklar og skyndilegar breyting-
ar á eiginfjárhlutfalli geta valdið
miklum óróa meðal lánardrottna
þannig að lánskjör verði óhagstæð-
ari en áður. Íslandsbanka og Lands-
banka var gerð grein fyrir þessum
sjónarmiðum, en það varð ekki til
þess að breyta efni samningsins.“
Benedikt gerði einnig að umtals-
efni hvernig komið væri fyrir ís-
lenskum hlutabréfamarkaði og
sagðist óttast „að með þeim viða-
miklu samningum sem bankarnir
tveir gengu frá að næturþeli hafi
þeir ekki aðeins samið um miklar
eignatilfærslur, heldur hafi þeir
jafnframt orðið til þess að spilla ís-
lenskum hlutabréfamarkaði þannig,
að langan tíma taki að byggja hann
upp á ný. Það er ekki freistandi til-
hugsun fyrir almenning að kaupa
hlut í fyrirtækjum sem bankarnir
geta strikað út með einu penna-
striki,“ sagði Benedikt.
Viðskiptin hafa spillt hlutabréfamarkaði
Benedikt Jóhannesson, fráfarandi stjórnarformaður Eimskipafélagsins, harðorður í garð bankanna
Á FJÖLMENNUM hluthafafundi Hf. Eimskipa-
félags Íslands sem haldinn var í gær var skipt um
alla stjórnarmenn í félaginu, jafnframt því sem
allar tillögur nýrra ráðandi hluthafa voru sam-
þykktar. Þar á meðal var tillaga um samþykki
rammasamnings og fylgisamninga um kaup og
sölu hlutabréfa í eigu Burðaráss. Þessi tillaga er
til komin vegna stórra viðskipta nokkurra aðila
sem áttu sér stað 19. september síðastliðinn, og
var hún samþykkt með rúmum 88% atkvæða. Þá
var felld tillaga um að láta fara fram opinbera
rannsókn á viðskiptum með hlutabréf í félaginu
og hlutabréf í eigu þess.
Í ræðu sinni á fundinum sagði fráfarandi
stjórnarformaður, Benedikt Sveinsson, að þær
tillögur sem lægju fyrir hefði borið að með nokk-
uð óvenjulegum hætti og gagnrýndi hann ým-
islegt í aðdraganda fundarins. Frásögn af ræðu
Benedikts er að finna í frétt hér að neðan.
Vegið að félaginu
Vilhjálmur Bjarnason var næstur í ræðustól og
lýsti þeirri skoðun sinni að vegið væri að félag-
inu. Hann sagði nöturlegt að eignir þess skyldu
seldar á lægra verði en boðist hefði, og vísaði þar
til tilboðs sem borist hefði í hlutabréf Flugleiða í
eigu Burðaráss. Efaðist Vilhjálmur um að fund-
urinn hefði heimild til að samþykkja samninginn
frá 19. september og hvatti til að hann yrði felld-
ur. Beindi hann þeirri fyrirspurn til fundarstjóra
hvort hann ætlaði að leyfa að málið yrði afgreitt.
Um væri að ræða að tveimur hluthöfum, Íslands-
banka og Fjárfestingarfélaginu Straumi, væri
ívilnað, „væntanlega með um það bil einum millj-
arði“, á kostnað annarra hluthafa Eimskipa-
félagsins. Samkvæmt 95. grein hlutafélagalaga
væru slíkir gerningar ekki tækir á hluthafafundi.
Fundarstjóri svaraði spurningu Vilhjálms og
sagði það mat sitt að fyrirliggjandi tillögur væru
ekki til þess fallnar að mismuna hluthöfum á
þann hátt sem lýst væri í umræddri lagagrein og
fundurinn hélt því áfram samkvæmt dagskrá.
Næstur hafði beðið um orðið Jón Steinar
Gunnlaugsson lögmaður, sem fór með umboð
fyrir hlutafjáreign Landsbankans og líka þau
hlutabréf sem Landsbankinn fór með atkvæð-
isrétt fyrir vegna umboðs frá Straumi. „Það sem
gerst hefur með þeim samningum sem hér eru
lagðir fyrir fundinn til afgreiðslu, er ekkert ann-
að en það að menn hafa átt viðskipti með hluta-
bréf á markaði þar sem menn eiga slík viðskipti
og eðlilegt er að eiga slík viðskipti. Það er auðvit-
að fjarri öllum raunveruleika sem fram kom í
ræðu hins ágæta stjórnarformanns Eimskipa-
félagsins hér áðan, að það var eins og það mætti
skilja á honum að hlutabréf í Eimskipi væru að
kaupa menn sem væru illa þokkaðir í íslensku
viðskiptalífi eða hefðu einhverjar fyrirætlanir
um niðurbrot á starfsemi Eimskipafélagsins.
Þetta er auðvitað fjarri öllum sanni,“ sagði Jón
Steinar.
Hann sagði hina nýju hluthafa staðráðna í því
að reyna að vinna að hag félagsins eins og þeir
best gætu, enda væru þetta menn með mjög góð-
an starfsferil að baki í viðskiptalífinu. Hann gerði
einnig athugasemd við ræðu Vilhjálms Bjarna-
sonar og sagði að þau viðskipti sem hefðu átt sér
stað hefðu verið víðtæk og varðað skipti á hluta-
bréfum. Því væri ekki hægt að stilla málinu upp
með þeim hætti sem Vilhjálmur hefði gert. Miðað
hefði verið við skráð gengi allra bréfanna á til-
teknum tíma og ekki hefði verið hægt að miða við
annað gengi. Sagði hann samningana færa félag-
inu miklar hagsbætur og að nýir hluthafar væru
að blása til nýrrar sóknar í rekstri félagsins.
Mikill meirihluti samþykkur
Að umræðum loknum var gengið til atkvæða
um fyrirliggjandi tillögur og upplýsti fundar-
stjóri að mætt væri á fundinn fyrir 70,15% hluta-
fjár.
Fyrsta tillaga sem greidd voru atkvæði um
snerist um samþykki rammasamnings Burðar-
áss, Fjárfestingarfélagsins Straums, Samson
Global Holding, Otec Investment, Íslandsbanka,
Landsbanka Íslands og Sjóvár-Almennra trygg-
inga, sem dagsettur er 19. september 2003, og
fylgisamninga þess samnings. Stjórn félagsins
hafði samþykkt, að beiðni nokkurra stærstu hlut-
hafa félagsins, að heimila stjórn dótturfélagsins
Burðaráss að samþykkja þessa samninga með
fyrirvara um samþykki hluthafafundar félagsins.
Þessi tillaga var samþykkt með 88,11% at-
kvæða, á móti voru 5,82% en auðir og ógildir at-
kvæðaseðlar voru 6,07%.
Að þessu loknu voru greidd atkvæði um lækk-
un hlutafjár í félaginu, en sú lækkun var gerð í
tengslum við þau viðskipti sem áður greinir frá.
Þessi tillaga var einnig samþykkt.
Deilt um atkvæðisrétt
Þá var tekin fyrir tillaga Vilhjálms Bjarnason-
ar um ályktun fundarins. Tillagan fjallaði um að
hluthafafundurinn beindi því til stjórnar félags-
ins að hún hlutaðist til um opinbera rannsókn á
viðskiptum með hlutabréf í félaginu og hlutabréf
í eigu félagsins, eins og þau voru samkvæmt fyrr-
greindum rammasamningi. Vilhjálmur óskaði
eftir því við fundarstjóra að hluthafar þeir sem
málið varðaði yrðu sviptir atkvæðisrétti um til-
löguna og vísaði í því sambandi í 82. grein hluta-
félagalaga. Fundarstjóri sagði rétt hluthafa til að
greiða atkvæði meðal veigamestu réttinda þeirra
og umrætt lagaákvæði væri undantekningar-
ákvæði sem ekki ætti við í þessu tilviki.
Vilhjálmur sagðist ósáttur við úrskurð fund-
arstjóra en að hann beygði sig undir hann og ósk-
aði eftir því að hún yrði dregin til baka. Vegna
beiðni um hið gagnstæða utan úr sal voru engu
að síður greidd atkvæði um þessa tillögu og féllu
atkvæðin þannig að 74,26% voru á móti henni,
24,13% atkvæða voru auð eða ógild og 1,61% var
fylgjandi. Var tillagan því felld.
Morgunblaðið/Sverrir
Ný stjórn Hf. Eimskipafélags Íslands: Þór Kristjánsson, aðstoðarforstjóri Pharmaco og varamaður í bankaráði Landsbankans, Sindri Sindrason, fv. for-
stjóri Pharmaco, varaformaður stjórnar, Þórður Magnússon, fv. framkvæmdastjóri fjármálasviðs Eimskipafélagsins, Pálmi Haraldsson, framkvæmda-
stjóri Fengs, Magnús Gunnarsson, fv. stjórnarformaður Búnaðarbankans, formaður stjórnar, Gunnlaugur Sævar Gunnlaugsson, stjórnarformaður
Tryggingamiðstöðvarinnar, og Baldur Guðnason, framkvæmdastjóri Sjafnar og stjórnarmaður í SH.
Hluthafafundur Eimskipafélagsins skiptir um alla stjórnarmenn félagsins
88% hluthafa samþykktu
rammasamninginn
Mikill meirihluti atkvæða á hluthafafundi Eimskipafélagsins í gær féll nýjum stórum
hluthöfum félagsins í vil. Engu að síður kom fram hörð gagnrýni á þessa nýju hluthafa og
framgöngu þeirra, bæði frá fráfarandi stjórnarformanni og almennum hluthafa.
Halldór J. Kristjánsson,
bankastjóri Landsbankans
Hluthafar
hafa talað
skýrt í málinu
HALLDÓR J. Krist-
jánsson, banka-
stjóri Landsbank-
ans, segir Lands-
bankann vísa
gagnrýni bæði
þeirra Benedikts
Jóhannessonar og
Vilhjálms Bjarna-
sonar á bug.
„Við teljum að samningarnir
verði að dæmast sem ein heild og
það sé ekki hægt að athuga eða
hafa bara skoðun á einum afmörk-
uðum þætti þeirra. Við teljum að
viðskiptin í heild séu mjög hag-
stæð Eimskipafélaginu og hlut-
höfum þess og vísum í því sam-
bandi til þess að 88% þeirra sem
atkvæði greiddu á fundinum eru
okkur algerlega sammála í því
mati. Hluthafar félagsins hafa því
talað afar skýrt í málinu.“
Halldór segir Landsbankann
vissulega vera stóran hluthafa í
Eimskipafélaginu en nú sé komin
að félaginu öflug stjórn og Lands-
bankinni muni því ekki vilja tjá sig
um málefni þess.
Magnús Gunnarsson,
kjörinn stjórnarformaður
Eimskipafélagsins
Mikil
áskorun
MAGNÚS Gunn-
arsson, nýr stjórn-
arformaður Eim-
skipafélags Íslands,
segir að það sé eng-
in launung á því að
það verði mikil
áskorun fyrir sig að
gegna stjórn-
armennsku.
„Ég sé það alveg fyrir mér og ég
mun leggja mig allan fram um að
tryggja hag bæði félagsins og hlut-
hafa þess.
Magnús segir nýja stjórn Eim-
skipafélagsins aðeins hafa hist
stuttlega til þess að skipta með sér
verkum og kynna sér starfsreglur
stjórnarinnar. „Við gerum aftur á
móti ráð fyrir að halda fyrsta form-
lega stjórnarfundinn á þriðjudag-
inn eftir helgi og þá að sjálfsögðu
munum við setjast niður og ræða
þau mál sem hafa áhuga á að fara
betur yfir.“
Magnús segist vilja þakka það
traust sem hluthafar Eimskipa-
félagsins hafi sýnt sér og stjórninni.
„Við tökum þetta verkefni að okkur
til þess að styrkja hlut hluthafanna
og tryggja vonandi bæði starfs-
mönnum og viðskiptamönnum Eim-
skipafélagsins góða þjónustu í
framtíðinni. “