Morgunblaðið - 10.10.2003, Blaðsíða 26

DAGLEGT LÍF
26 FÖSTUDAGUR 10. OKTÓBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
H
Æ, ÉG heiti Preben.
Nýlega flutti ég til Ís-
lands, eftir að hafa bú-
ið í Barcelona á Spáni
í 23 ár. Á Spáni starf-
aði ég í tölvubransanum og hef yfir 20
ára reynslu í uppsetningu og viðhaldi
tölva. Ég get hjálpað þér við hvers
konar vandamál sem upp kunna að
koma varðandi tölvuna þína.“
Framangreind tilvitnun er tekin af
heimasíðunni www.reykjavik.tk þar
sem Preben Yamashita býður þjón-
ustu sína við uppsetningu og viðhald
á tölvubúnaði heimila. Þar segir enn-
fremur: „Langar þig til að að setja
upp þitt eigið tölvukerfi á heimilinu?
Hljómar kannski dálítið flókið fyrir
Íslending þegar kemur að tölvumál-
inu? Þarftu að skipta um harða disk-
inn og vilt fá bestu hugsanlegu gæði
og verð? Þarftu að láta breyta ein-
hverri windowsgerð allt frá 1.01
(1985) yfir í Xp Pro með þjón-
ustupakka 1 (service pack 1)? Hvað
með heimasíðu fyrir áhugamál þitt
eða til að setja upp fjölskyldumyndir?
Heimasíður þurfa ekki að kosta þig
eyri, (þessi heimasíða kostar til dæm-
is ekki krónu)! Þarftu að ná í sérstakt
forrit, en veist ekki hvar skal leita?
Þú vilt kannski ekki eyða of miklum
peningum í forrit sem þú notar sjald-
an? Mörg tölvuforrit þurfa ekki að
kosta nokkurn skapaðan hlut!“
Preben kveðst geta sparað fólki
talsverðar fjárhæðir með viðhaldi á
gömlum tölvum og hvers konar ráð-
gjöf varðandi það hvernig hægt er að
nýta sér tölvutæknina án þess að
þurfa sífellt að vera að kaupa nýjan
og nýjan tölvubúnað að öllu leyti.
Heimshornaflakkari
í tölvubransa
Preben Yamashita er sannkallaður
heimshornaflakkari. Foreldrar hans
eru danskir, stjúpfaðir hans hálfur
Japani og hálfur Portúgali. Preben
ólst upp í Los Angeles og á Hawaii-
eyjum. Hann var í sjö ár á ferðalagi
um heiminn og fór tvisvar hringinn í
kringum jörðina og hefur reyndar
skrifað bók um ferðir sínar. Hann
settist að í Barcelona fyrir rúmum
tuttugu árum og rak þar um skeið
eigið tölvufyrirtæki. Þá starfaði hann
sem deildarstjóri í tölvudeild ráð-
hússins í Barcelona. Svo kynntist
hann íslenskri konu og flutti með
henni til Íslands fyrir tveimur árum.
„Ég byrjaði í tölvubransanum árið
1981, á frumskeiði þess iðnaðar, og
því má kannski segja að ég sé eins
konar risaeðla í bransanum,“ segir
Preben. Um ástæðu þess að hann
ákvað að bjóða fram þjónustu sína við
uppsetningu og viðhald á heim-
ilistölvum segir hann meðal annars
að allt of mikið sé um að fólk sé að
eyða of miklum peningum í ýmislegt
sem viðkemur tölvum. „Fólk er
kannski að henda gömlum tölvum,
sem eru í fullkomnu lagi og geta vel
nýst áfram með örlitlum tilfæringum,
sem ekki þurfa að kosta mikið.“
Hægt að spara verulega
„Stóru tölvuverslanirnar vilja auð-
vitað selja fólki það nýjasta og dýr-
asta, hvort sem um er að ræða tölvur
eða tölvubúnað,“ segir Preben.
„Flestir kaupa tölvubúnað án þess að
hafa hugmynd um hvers vegna, eða
hvað þeir eru að kaupa. Þú þarft ekki
að eyða 150 þúsund krónum í nýja
tölvu ef þú ætlar bara að nota hana til
að skrifa bók. Ferðatölva eða venju-
leg tölva? Sumir eiga hvoru tveggja.
Ef þú þarft ekki nauðsynlega að
þeytast á milli staða með ferðatölvu
eru kaup á slíkum búnaði eitthvað
það heimskulegasta sem þú getur
gert.
Almenningur á Íslandi, og reyndar
víðar um heim, er haldinn þeirri
meinloku að ef tölvan bili verði menn
að henda henni og kaupa nýja. Það er
í sjálfu sér allt í lagi ef menn vita ekk-
ert hvað þeir eiga að gera við pen-
ingana. En
það er alger
óþarfi og til
dæmis á
Spáni er
hugsun-
arháttur
fólks allt
annar. Þar
láta menn á
það reyna
hvort hægt sé að gera við tölvuna áð-
ur en þeir henda henni. Ég keypti ný-
lega 15 tommu Hyundai-tölvuskjá á
500 krónur og hann er í fínu lagi.
Þetta geta allir gert ef þeir kynna sér
málið. Það er hægt að spara miklar
fjárhæðir ef fólk bara veit hvernig
það á að fara að því. Það sem vakir
fyrir mér er að aðstoða fólk við að
koma biluðum tölvum í samt lag aftur
og leiðbeina því við kaup á fylgi- og
varahlutum. Ég aðstoða einnig við val
á forritum og uppsetningu á heima-
síðum og hvers konar tengingum, svo
sem internet-tengingum, til dæmis ef
margar tölvur eru á sama heimilinu,
að tengja þær allar í eina internet-
tenginu svo allir geti verið á Netinu í
einu, svo dæmi sé tekið,“ sagði Preb-
en Yamashita, en hægt er að komast í
samband við hann á netfanginu
webmaster@reykjavik.zzn.com og
óhætt er að skrifa og útskýra vanda-
málið á íslensku, því Preben hefur við
hlið sér góðan túlk, sem er kærastan
hans, Hrund Hauksdóttir.

TÖLVUR | Hægt að nýta tölvutæknina án þess að vera sífellt að kaupa nýjan tölvubúnað að öllu leyti
Óþarfi að henda gömlu tölvunni
Morgunblaðið/Þorkell
Í tölvubransanum í 20 ár: Preben Yamashita segir að ekki þurfi dýra tölvu ef menn ætli bara að skrifa bók.
Almenningur
á Íslandi er
haldinn þeirri
meinloku að ef
tölvan bili
verði menn að
henda henni og
kaupa nýja.
svg@mbl.is
L
ITIÐ er á heimanám grunnskólabarna
sem ákveðna hefð. Foreldrar, kenn-
arar og nemendur koma að því af
gömlum vana og eru frekar jákvæðir
gagnvart því þess vegna, að mati
Hönnu Guðbjargar Birgisdóttur og sex skólafélaga
hennar í sérkennslufræðum við framhaldsdeild
Kennaraháskóla Íslands, en þau eru höfundar loka-
ritgerðarinnar Heimanám, viðhorf – skipulag –
framkvæmd.
„Greinilegt er að heimanám er viðurkenndur og
stór þáttur í skólastarfi. Til þess að heimanám skili
tilætluðum árangri er nauðsynlegt að allt samstarf
milli heimila og skóla sé sem skilvirkast. Það er
mikilvægt að skólar móti sér skýra stefnu og að all-
ir, bæði nemendur, foreldrar og kennarar, viti ná-
kvæmlega til hvers sé ætlast með heimanámi og
hvert sé markmið þess,“ segir í lokaorðum ritgerð-
arinnar.
Höfundar ásamt Hönnu eru þau Garðar Páll
Vignisson, Áslaug Þorsteinsdóttir, Gyða Arn-
mundsdóttir, Kristín Þ. Magnúsdóttir, Margrét
Þorvaldsdóttir og Margrét Tryggvadóttir. Þau eru
öll starfandi kennarar og var nemendum í 5. og 9.
bekk, kennurum þeirra og foreldrum, í skólunum
sjö, sem ritgerðarhöfundar starfa við, sendir spurn-
ingalistar. Rannsóknin fór fram árið 2002.
Skólar taki sig á við
að móta stefnu
Ritgerðarhöfundar höfðu í fyrstu frekar þá til-
finningu að foreldrar væru andvígir heimanáminu
vegna þess að fjölskyldan hefði of mikið að gera við
vinnu og áhugamál. „Fólk virðist taka heimanám-
inu þegjandi og hljóðalaust af því að það er orðin
einhvers konar hefð og það kom okkur svolítð á
óvart,“ segir Hanna.
Hanna og félagar hafa kynnt niðurstöðurnar í
þeim skólum sem þau starfa og eru að byrja á að
kynna þær í fleiri skólum. Niðurstöðurnar hafa
vakið athygli skólafólks þar sem ekki hefur áður
verið gerð sérstök rannsókn á heimanámi hér á
landi. „Við höfum fengið mjög góðar undirtektir og
þetta virðist opna augu fólks, að það þurfi að skoða
rökin fyrir því af hverju við notum svo mikinn tíma í
heimanám en vitum ekki hverju það skilar.“
Hanna segir að fáir skólar hafi sérstaka stefnu
varðandi heimanám, enda kom í ljós að kennurum
var stefna skólans í þeim málum sjaldnast ljós.
„Það kom okkur svolítið á óvart. Kennarar virðast
líka taka heimanámi sem ákveðinni hefð. Af því að
þeir voru látnir læra heima, láta þeir nemendur
sína læra heima.“ Aðspurð játar Hanna því að
skólastjórnendur þurfi því að taka sig á við að móta
stefnu hvað varðar heimanám og kynna hana fyrir
kennurum, nemendum og foreldrum.
Ritgerðarhöfundar eiga allir eða hafa átt börn í
grunnskóla. Hanna á 7 ára strák og á þeim aldri er
heimanám aðallega fólgið í lestri. „Það er það
heimanám sem skilar hvað mestu fyrir svo unga
nemendur. Maður sér tilganginn í því að þau lesi
heima, æfing í lestri skiptir máli. Heimanám skilar
heldur ekki miklum árangri fyrr en krakkar verða
eldri. Ég set því spurningarmerki við allan þann
tíma sem fer í heimanám hjá yngri grunnskólanem-
endum, fyrir utan lesturinn,“ segir móðirin Hanna.
Foreldrar sinna hluta
kennslunnar
Ritgerðarhöfundar komust að þeirri niðurstöðu
að skólinn varpi hluta af kennslunni á foreldrana.
„Foreldrar eru ekki spurðir hvort þeir vilji taka
þetta að sér og þeir eru misjafnlega í stakk búnir til
þess. Mörg börn eru með sérþarfir og eiga erfitt
með að læra. Foreldrar þeirra þurfa að nota mjög
mikinn tíma í heimanám. Einnig eru foreldrar sem
tala ekki íslensku og skólinn veitir sjaldnast þeim
foreldrum eða öðrum leiðsögn í því hvernig á að
standa að heimanámi með börnunum,“ segir
Hanna. Flestir skólar halda þó námskeið til að
koma foreldrum sex ára barna af stað, og það er til
bóta, að mati Hönnu.
Henni finnst heimanám eiga rétt á sér þegar um
lestrarþjálfun er að ræða en þegar t.d. heim-
ilisfræðikennsla er markvisst sett á foreldra, eins
og hún segir dæmi um í grunnskóla hér í borg,
finnst henni of langt gengið. „Það verður að finna
einhver mörk og fá foreldra í lið með skólanum í
staðinn fyrir að skólinn ákveði hvað fjölskyldan á að
gera stóran hluta samverustunda hennar á heim-
ilinu. Að mínu mati þarf samvinnan að vera meiri.“

SKÓLINN
Hefð fyrir heimanámi
Morgunblaðið/Golli
Ákveðin hefð: Kennarar setja fyrir af gömlum
vana, nemendur læra heima og foreldrarnir
hjálpa til þegjandi og hljóðalaust. steingerdur@mbl.is
GÓÐUR nætursvefn er nauðsyn-
legur til að bæta minnið. Einnig
getur svefninn hjálpað til við að
rifja upp minningar sem fólk held-
ur að það hafi glatað að eilífu. Frá
þessum niðurstöðum vísindamanna
við Háskólann í Chicago er greint í
vefútgáfu Guardian.
Nemendur háskólans voru þjálf-
aðir í að skilja orð sem komu frá
talvél. Orðin voru stutt en fram-
burður var óskýr og orðin næstum
óskiljanleg. Eftir nokkra æfingu að
morgni jókst hæfni nemendanna til
að skilja orðin um 20% miðað við
hæfni þeirra fyrir æfinguna. Seinna
sama dag var minnið farið að
bregðast námsfólkinu en eftir næt-
ursvefn varð frammistaðan mun
betri. Þau höfðu rifjað upp það sem
þau höfðu týnt niður yfir daginn
fyrir tilstuðlan svefnsins, að sögn
Dan Margoliash prófessors.
„Það er öruggt að ef fólk vill
læra eitthvað og muna það í langan
tíma verður góður nætursvefn að
vera óaðskiljanlegur hluti af þeirri
áætlun,“ segir prófessorinn.

HEILSA
Svefn bætir
minnið
Morgunblaðið/Jim Smart
Bætir minnið: Nætursvefninn er
nauðsynlegur ef við viljum vernda
minningarnar.