Morgunblaðið - 16.10.2003, Blaðsíða 2

FRÉTTIR
2 FIMMTUDAGUR 16. OKTÓBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Á mánuði
miðað við
rekstrar-
leigu til þr
iggja ára
VW POLO 5
DYRA
ÚTKEYRSLA Í BÍLAfiINGI
Númer eitt í notuðum bílum
Nýlegir fyrrum bílaleigubílar
á hreint ótrúlegu verði.
ÓLAFUR VEKUR ATHYGLI
Nick Serota, sem stýrir öllum
Tate-söfnunum í Bretlandi, segir
það ekki vera á færi allra listamanna
að takast á við tvö risavaxin verkefni
á einu ári eins og Ólafur Elíasson.
Sýning Ólafs í Tate Modern lista-
safninu í London hefur þegar vakið
mikla athygli.
Berst áfram fyrir lýðræði
Íranska baráttukonan Shirin
Ebadi, sem hlaut í liðinni viku frið-
arverðlaun Nóbels, kom fram á
blaðamannafundi í Teheran í gær og
sagðist ætla að halda ótrauð áfram
að berjast fyrir lýðræði og mann-
réttindum í landi sínu. Ebadi er
fyrsta múslímakonan sem fær verð-
launin. Mörg þúsund manns, aðal-
lega konur, fögnuðu Ebadi í Teher-
an en hún var stödd í Frakklandi er
tilkynnt var um verðlaunin.
Lækkun á sjófrystum þorski
Íslenskar útgerðir eru farnar að
nýta þorskveiðiheimildir sínar í
auknum mæli til annars en sjófryst-
ingar í kjölfar 20% verðlækkunar á
sjófrystum þorski á Bretlandsmark-
aði. Er skýringin fyrst og fremst
mikið framboð.
Geimferð Kínverja tókst vel
Fyrsti kínverski geimfarinn lenti
heill á húfi í gærkvöldi eftir að hafa
farið 14 hringi umhverfis jörðu í
geimfari sínu, Shenzhou V. Geim-
farinu var skotið á loft aðfaranótt
miðvikudags og var einn maður um
borð. Kínverjar eru þriðja þjóðin
sem sendir upp mannað geimfar.
Nemendur vantaldir
Auka þarf fjárveitingar til fram-
haldsskóla um 6-800 milljónir ef þær
eiga að vera í samræmi við fjölda
nemenda sem stunda nám við þá.
Nemendur við framhaldsskólana eru
nú nokkrum hundruðum fleiri en
framlög til kennslu gera ráð fyrir í
fjárlagafrumvarpi næsta árs.
Fordæmdi hryðjuverk
George W. Bush Bandaríkja-
forseti fordæmdi í gær sprengju-
tilræði sem varð þrem Bandaríkja-
mönnum að bana á Gaza. Hann sagði
að stjórn Yassers Arafats Palest-
ínuleiðtoga yrði að beita sér gegn
hryðjuverkum, þau tefðu fyrir því að
þjóðin fengi að stofna sitt eigið ríki.
PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS FIMMTUDAGUR 16. OKTÓBER 2003 Á netinu mbl.is/vidskipti BLAÐ B

Bankaútibú í þínu fyrirtæki
Fyrirtækjabanki Landsbankans
Þú stundar öll bankaviðskipti fyrirtækisins á einfaldan og þægilegan
hátt á Netinu – hvenær sem þér hentar.
Í Fyrirtækjabanka Landsbankans býðst þér m.a. að:
• Framkvæma allar almennar bankaaðgerðir (millifæra, sækja yfirlit, greiða reikninga o.s.frv.).
• Safna greiðslum saman í greiðslubunka sem hægt er að greiða strax eða geyma til úrvinnslu síðar.
• Framkvæma greiðslur með því að senda inn greiðsluskrár úr t.d. bókhaldsforritum.
• Stofna og fella niður innheimtukröfur.
• Greiða erlenda reikninga (SWIFT).
Nánari upplýsingar um Fyrirtækjabankann getur þú fengið í næsta útibúi Landsbankans,
í Þjónustuveri bankans í síma 560 6000 eða á vefsetri bankans, www.landsbanki.is
ÍS
LE
N
SK
A
A
U
G
LÝ
SI
N
G
A
ST
O
FA
N
/S
IA
.I
S
LB
I
22
05
1
08
/2
00
3
ÍSLANDSBANKI var með
mesta hlutabréfaveltu á þriðja
ársfjórðungi, þ.e. frá júlíbyrjun til
septemberloka en stór hluti velt-
unnar á íslenskum hlutabréfa-
markaði á fjórðungnum skýrist af
miklum breytingum á eignarhaldi
einstakra félaga í septembermán-
uði og afskráningum annarra.
Alls var verslað með hlutabréf í
Íslandsbanka fyrir 21,5 milljarða
króna í rúmlega 1.900 viðskiptum.
Næstmestu viðskiptin voru með
hlutabréf í Fjárfestingarfélaginu
Straumi, Sjóvá-Almennum trygg-
ingum og Eimskipafélagi Íslands.
Í öllum tilvikum var veltan um og
yfir 16 milljarðar króna, en tals-
verðar breytingar áttu sér stað
hjá hverju og einu þessara félaga
á ársfjórðungnum.
Af félögum í Úrvalsvísitölu
Kauphallar Íslands, sem sýnd eru
í meðfylgjandi töflu, voru minnst
viðskipti með hlutabréf í Sam-
herja á tímabilinu eða fyrir 860
milljónir króna í 211 viðskiptum.
Næstminnstu viðskiptin voru með
hlutabréf í Og fjarskiptum og
Granda.
Þess má geta að Úrvalsvísitalan
hækkaði um 21% á ársfjórðungn-
um og hækkuðu öll félög vísitöl-
unnar á tímabilinu. Pharmaco,
Sjóvá-Almennar tryggingar og
bankarnir þrír báru um 80%
hækkunar vísitölunnar.
Í Markaðsyfirliti greiningar-
deildar Íslandsbanka sem gefið
var út í síðustu viku kemur fram
að velta með hlutabréf hafi á
fyrstu níu mánuðum ársins verið
55% meiri en á sama tíma í fyrra.
„Þó veltan hafi aukist mikið er
hæpið að draga þá ályktun að
markaðurinn sé orðinn virkari eða
að hlutabréf hafi almennt orðið
seljanlegri. Hafa verður í huga að
stór hluti veltunnar skýrist af af-
skráningum félaga og þeim miklu
breytingum á eignarhaldi sem
urðu í september,“ segir í Mark-
aðsyfirlitinu. Þá er bent á að velta
í almennum viðskiptum innan
Kauphallar Íslands hafi aukist um
12% milli ára sé litið til fyrstu níu
mánaða ársins. Veltan innan
Kauphallarinnar sé þó einungis
um 15,5% af heildarveltunni á
fyrstu níu mánuðum ársins.
Veltuhraði hlutabréfa, sem
mælir hluti í fyrirtæki sem skipta
um hendur í hlutfalli við heildar-
upphæð hlutafjár, var mikill hjá
mörgum fyrirtækjanna á seinni
hluta fjórðungsins enda mikið um
stór viðskipti. Til dæmis nam
velta hlutabréfa í Straumi og
Sjóvá-Almennum á þessum eina
fjórðungi nærri því markaðsvirði
félaganna.
Veltuhraði og verðbil
Annað sem skiptir máli þegar
rætt er um seljanleika hlutabréfa
er það sem kallað er verðbil. Verð-
bilið er bil á kaup- og sölutilboðum
og því minna sem það er, þeim
mun betra fyrir fjárfesta því þá er
kostnaður minni við viðskipti með
bréfin. Lítið verðbil og mikill
veltuhraði fara yfirleitt saman, en
þó er það ekki algilt. Minnsta
verðbilið er hjá bönkunum þrem-
ur, um eða innan við 1% og
Pharmaco, Össur, Bakkavör og
Eimskipafélagið eru á svipuðu
róli.
Hjá öðrum félögum má nefna
að verðbilið hefur verið um og yfir
2% hjá SH, Samherja, Granda, Og
fjarskiptum, Opnum kerfum og
Marel. Verðbil Tryggingamið-
stöðvarinnar og Flugleiða hefur
verið um 3%. Verðbilið var mun
meira hjá mörgum öðrum fé-
lögum.
2,5 milljarða króna velta
Í gær námu viðskipti í Kauphöll
Íslands 4.954 milljónum króna.
Þar af var mest velta með hluta-
bréf fyrir um 2.542 milljónir
króna, en næstmest viðskipti voru
með ríkisvíxla fyrir 983 milljónir
króna.
Mesta velta með bréf einstakra
félaga var með bréf Kaupþings
Búnaðarbanka, 683 milljónir
króna, og hækkaði gengi bréfa fé-
lagsins um 1,3%. Innan dagsins
fór verð bréfa félagsins í fyrsta
skipti yfir 200 krónur á hlut, en
endaði hins vegar í 198,5 krónur á
hlut í lok dagsins.
Þá voru 655 milljóna króna við-
skipti með bréf Pharmaco og
hækkaði gengi bréfa félagsins um
2,1% í þeim viðskiptum.
Úrvalsvísitalan hækkaði í gær
um 0,81% og endaði í 1.870,01
stigi.
Mikil velta á þriðja
fjórðungi ársins
Velta með hlutabréf í fjórum fyrirtækjum í Úrvalsvísitölunni nam um og yfir 16 milljörðum króna



 
   
  

 
 !!
"#$

%   & 
'
   (


'

# 
&  )
* "  +  & 
,   - .$
( 

(/0
  
(
  
1

23
2453
2362
6!!6
24!6
2434
72
786
548
2! 2
76!
23!4
 24
 88


  

9  :
 
83;
;
;
;
27;
;
!;
!;
42;
84;
68;
2!;
4;
47;
<
 
)
 
47

586
888
22
25
228
2653
88
26!8
22
4 4
5
347
'
 VIÐSKIPTABLAÐ MORGUNBLAÐSINS
ÞÝSKALAND er aftur orðið stærsti út-
flytjandi í heimi, eftir ellefu ára forystu
Bandaríkjanna. Þetta er niðurstaða rann-
sóknar Financial Times Deutschland, FTD,
og byggist á tölum frá Efnahags- og fram-
farastofnuninni, Alþjóðagjaldeyrissjóðnum
og hagstofum viðkomandi ríkja.
Samkvæmt FTD náði Þýskaland foryst-
unni í apríl í ár, og í ágúst síðastliðnum var
útflutningur þess 62 milljarðar Bandaríkja-
dala, um 4.700 milljarðar króna, eða rúm-
lega 7% meiri en útflutningur Bandaríkj-
anna. Japan er í þriðja sæti, en stendur
hinum ríkjunum tveimur langt að baki.
Vestur-Þýskaland hafði forystu í útflutn-
ingi á níunda áratugnum, en að sögn FTD
missti Þýskaland forystuna eftir samein-
ingu þýsku ríkjanna tveggja. Sérfræðingar
telji að ástæða þess að Þýskaland sé aftur
komið í forystu sé hagstæð kostnaðarþróun
frá því um miðjan síðasta áratug. Haldið
hafi verið aftur af launahækkunum og gengi
evrunnar sé nú veikara en gengi þýska
marksins hafi verið. Samkeppnisstaðan sé
þess vegna ekki vandamál lengur.
Mesti vöxtur útflutnings Þýskalands er
til ríkja Mið- og Austur-Evrópu, en þau ríki
kaupa nú meira af þýskum vörum en
Bandaríkin.
Ú T F L U T N I N G U R
Þýskaland aft-
ur stærsti út-
flytjandi heims
S É R B L A Ð U M V I Ð S K I P T I , E F N A H A G S M Á L O G A T V I N N U L Í F Á S A M T S J Á V A R Ú T V E G S B L A Ð I
Reikningsskilastaðlar
Breytingar í byrjun næsta árs 4
Nóbelsverðlaunin
Tímaraðagreining varð ofan á 8 SÉRSTAÐA Í HÚSNÆÐISMÁLUM AUKIN
SALA geisladiska í heiminum er talin
munu dragast saman um 7–8% á þessu ári
miðað við síðasta ár. Þetta hefur Reuters
fréttastofan eftir formanni verslunarráðs
tónlistariðnaðarins, Jay Berman.
Hann telur að á seinni helmingi þessa árs
muni salan eitthvað rétta úr kútnum, en
hún dróst saman um 11,7% á fyrstu sex
mánuðum ársins.
„Á seinni árshelmingi seljast að jafnaði
60% af því magni sem selst árlega. Fram
undan er sterk útgáfa, þannig að ég býst
við að geisladiskasala verði í heildina litið
7–8% minni í ár en í fyrra,“ sagði Berman í
samtali við Reuters.
Geisladiska-
sala 7–8% minni


Yf ir l i t
Í dag
Sigmund 8 Umræðan 32/34
Erlent 12/15 Minningar 35/37
Höfuðborgin 18 Kirkjustarf 37
Akureyri 19 Brids 38
Suðurnes 20 Bréf 40
Austurland 21 Dagbók 42/43
Landið 22 Íþróttir 44/47
Daglegt líf 23/24 Fólk 48/53
Listir 25/27 Bíó 50/53
Forystugrein 28 Ljósvakamiðlar 54
Viðhorf 32 Veður 55
* * *
UM tveir þriðju erlendra ferða-
manna eða 66%, sem komu til Íslands
síðast liðið sumar voru í ferð á eigin
vegum. Þriðjungur (34%) var í skipu-
lagðri hópferð samkvæmt niðurstöð-
um könnunarinnar Dear Visitors sem
fyrirtækið Rannsóknir og ráðgjöf
ferðaþjónustunnar (RRF) ehf. gerði
meðal erlendra ferðamanna við brott-
för í Leifsstöð og á Seyðisfirði í sum-
ar.
Þátttakendur í könnuninni voru
m.a. spurðir hvar þeir hefðu aflað sér
upplýsinga um Ísland áður en komið
var til landsins og sögðust flestir eða
68% hafa fengið upplýsingar um
landið í ferðahandbókum og 58%
ferðamannanna sögðust einnig hafa
aflað sér upplýsinga á Netinu. Til
samanburðar sögðust 15-20% er-
lendra ferðamanna í sambærilegri
könnun hafa aflað sér upplýsinga um
Ísland á Netinu fyrir fimm árum.
36% erlendra ferðamanna sem
komu til Íslands í sumar sögðust hafa
fengið upplýsingar um landið hjá vin-
um og ættingjum, 26% nefndu ferða-
skrifstofur, 15% greinar í blöðum og
tímaritum og 7% nefndu auglýsingar.
Gistinóttum fækkar
Samkvæmt niðurstöðum könnun-
arinnar var meðaldvöl ferðamanna á
Íslandi 10,3 nætur og hefur meðal-
dvöl erlendra ferðamanna styst
nokkuð á umliðnum árum samkvæmt
upplýsingum Rögnvaldar Guð-
mundssonar, framkvæmdastjóra
RRF. Nær 160 þúsund erlendir
ferðamenn komu til Íslands sumarið
2003 og má áætla skv. upplýsingum
Rögnvaldar að gistinætur erlendra
ferðamanna verði vel yfir tvær millj-
ónir á árinu öllu.
Nokkur munur er á meðaldvöl
ferðamanna eftir því hvort þeir
ferðast á eigin vegum (10,7 gistinæt-
ur að jafnaði) eða í hópferð (9,5 gisti-
nætur að jafnaði). Má gera ráð fyrir,
að sögn Rögnvaldar að nær 70% af
gistinóttum erlendra ferðamanna sl.
sumar eigi við fólk sem ferðast á eigin
vegum en rúmlega 30% fólk sem
hingað kom í skipulagðri hópferð.
Fram kom í könnuninni að um 53%
erlendra sumarferðamanna fóru eitt-
hvað um hálendi landsins eða
óbyggðir, flestir eða 31% sögðust
hafa komið í Landmannalaugar og
kom Þórsmörk næst í röðinni.
Rögnvaldur segir að mikil breyting
hafi orðið á undanförnum árum þar
sem ferðamönnum sem ferðast á eig-
in vegum hefur fjölgað mjög mikið.
Að sama skapi hefur ferðamönnum
sem nota bílaleigubíla fjölgað en í
könnuninni í sumar kom í ljós að um
40% erlendra ferðamanna sögðust
hafa tekið sér bílaleigubíl.
Í könnuninni var byggt á svörum
1.662 ferðamanna á tímabilinu frá
júní og fram í byrjun september.
Könnun meðal erlendra ferðamanna á Íslandi sumarið 2003









 



  





 
  

 
  

!



  
"#
$ %&
!
'%&
!
 
"
 %()
* 

 

66% komu til
landsins á
eigin vegum
TVÖ hollensk útgáfufyrirtæki bit-
ust á dögunum á bókastefnunni í
Frankfurt um útgáfuréttinn á
skáldsögum Ólafs Jóhanns Ólafs-
sonar, Slóð fiðrildanna og Höll
minninganna. Það var bók-
menntaforlagið Nijgh & van
Ditmar sem hafði betur eftir að
hafa boðið í bækurnar í kapp við
annað útgáfufyrirtæki á stefn-
unni. Að sögn Péturs Más Ólafs-
sonar, útgáfustjóra hjá Eddu – út-
gáfu, sem fer með réttinn, hafði sú
upphæð sem forlagið var tilbúið til
að reiða fram fjórfaldast á meðan
á uppboðinu stóð en það hóf leik-
inn daginn áður en stefnan hófst.
Nijgh & van Ditmar var stofnað
árið 1837 og gefur út ýmsa virta
rithöfunda, m.a. írska Booker-
verðlaunahafann Roddy Doyle.
Þá koma út undir merkjum þeirra
bækur helstu vonarstjörnu hol-
lenskra bókmennta, Arnons
Grunbergs. Bækur Ólafs Jóhanns
hafa ekki komið út áður í Hol-
landi.
„Höll minninganna kemur út
vestanhafs nú í lok október.
Fyrstu viðbrögð gagnrýnenda
fagblaða í Bandaríkjunum hafa
farið fram úr björtustu vonum og
orðið til þess að útgefandi Ólafs
Jóhanns vestra, Random House,
hefur lengt kynningarferðalag
hans um Bandaríkin og mun hann
nú samkvæmt vefsíðu útgáfunnar
heimsækja tíu borgir á þremur
vikum. Í dómi Kirkus Reviews var
Höll minninganna kölluð dýrgrip-
ur og meistaraverk,“ segir Pétur
Már.
Hollensk forlög bit-
ust um Ólaf Jóhann
JÓN Kristjánsson, heilbrigðis-
ráðherra, hefur skipað Önnu Elísa-
betu Ólafsdóttur, matvæla- og
næringarfræðing, for-
stjóra Lýðheilsustöðv-
ar frá 1. nóvember
2003 til næstu fimm
ára.
Anna Elísabet er
menntuð í mat-
vælafræði frá Háskóla
Íslands, næring-
arfræði frá háskól-
anum í Osló og er
MBA í viðskiptafræði
frá Háskóla Íslands.
Hún hefur starfað sem
ráðgjafi á Landspítala
og hjá Heilsustofnun
NLFÍ, verið fræðslu-
fulltrúi Náttúrulækn-
ingafélags Íslands,
framkvæmdastjóri og
ráðgjafi hjá Næringarsetrinu,
sviðsstjóri upplýsinga- og ráð-
gjafasviðs hjá Rannsóknastofnun
fiskiðnaðarins og hefur undanfarið
verið verkefnisstjóri hjá fyrirtæk-
inu Pharmaco.
„Ég hef miklar væntingar til nýs
starfs og hlakka til að takast á við
það. Í mínum huga bíða spennandi
og ögrandi verkefni og mikilvæg-
ast er að vinna með jákvæðum og
uppbyggjandi hætti,“ sagði Anna
Elísabet í samtali við Morgun-
blaðið.
Alls sóttu 15 manns um stöðu
forstjóra Lýð-
heilsustöðvar. Sér-
stakri hæfnisnefnd,
sem skipuð var þann
29. apríl sl. til að
meta umsækjendur
um stöður fram-
kvæmdastjóra sjúkra-
húsa, var falið að
meta hæfni umsækj-
endanna. Nefndin
komst að þeirri nið-
urstöðu að fjórtán
umsækjendur upp-
fylltu hæfnisskilyrðin
sem voru í auglýsing-
unni um starfið. Ít-
arlega var rætt við
sjö umsækjenda sem
nefndin taldi vel hæfa
en þeir voru, auk Önnu Elísabetar,
Hallgrímur Magnússon, Laufey
Steingrímsdóttir, Marta Guðjóns-
dóttir, Sigtryggur Jónsson, Val-
gerður Gunnarsdóttir og Þorsteinn
Njálsson. Að loknum viðtölunum
valdi nefndin fjóra umsækjendur
sem taldir voru hæfastir til að
gegna starfi forstjóra en þeir voru
Anna Elísabet Ólafsdóttir, Laufey
Steingrímsdóttir, Sigtryggur Jóns-
son og Valgerður Gunnarsdóttir.
Skipuð forstjóri
Lýðheilsustöðvar
Anna Elísabet
Ólafsdóttir
SAMTÖK banka og verðbréfafyrir-
tækja (SBV) segjast geta boðið hús-
næðislán með hagstæðari lánskjörum
en Íbúðalánasjóður eða með 4,5%
vöxtum á lánum til 40 ára miðað við
núverandi markaðsaðstæður en vext-
ir á húsbréfalánum Íbúðalánasjóðs
eru nú 5,1%. Félagsmálaráðherra
segir að ef hugmyndir SBV eigi að
vera trúverðugar verði þær vitaskuld
að gilda til langframa.
Mikilvægt að einfalda kerfið
„Við teljum mikilvægt fyrir alla að
einfalda kerfið og lækka þannig fjár-
magnskostnað heimilanna. Kerfið er
flókið núna og það kostar,“ segir Guð-
jón Rúnarsson, framkvæmdastjóri
SBV. „Okkur tillögur miða við það að
Íbúðalánasjóður yrði bakhjarlinn og
raunverulegur lánveitandi en bank-
arnir og sparisjóðir sjái um alla um-
sýslu og innheimtu og afgreiði um-
sóknir einstaklinga og sendi svo
lánsumsóknirnar til Íbúðalánsjóðs
t.d. einu sinni í mánuði og hann bjóði
síðan út allan pakkan á markaði.“
Árni Magnússon, félagsmálaráð-
herra, segir það vissulega koma á
óvart að Samtök banka og verðbréfa-
fyrirtækja (SBV) telji sig geta boðið
betri lánskjör en Íbúðalánasjóður.
„Mér þykja það vera athyglisverðar
fréttir og mun kalla eftir því að þeir
sýni okkur fram á það hvernig þeir
hyggjast fara að þessu. Auðvitað
kemur það á óvart að bankarnir skuli
treysta sér núna til þess að setja fram
svona hugmyndir. En ég ætla ekki að
slá á útrétta hönd og mun kalla eftir
því að þeir geri nánari grein fyrir
þessari hugmynd.“
Árni segir ljóst að ef þessi hug-
mynd SBV eigi að vera trúverðug
verði umrædd kjör að vera til lang-
frama. Í þessu sambandi sé því eðli-
legt að spyrja hvort SBV sé að boða
að kostnaður í þeirra húsnæðislána-
kerfi verði 0,3% vaxtamunar til lang-
frama, þ.e. mega menn eiga von á því
að þetta haldi til lengri tíma eða geta
menn átt von á að vaxtamunurinn
aukist eða að þarna verði um mikil
þjónustugjöld að ræða?
Samtök banka og verðbréfafyrirtækja
Hagstæðari
lánskjör en hjá
Íbúðalánasjóði
16. október 2003
Alls hafa 29 fiskiskip verið seld úr
landi á árinu, SH eykur hlut sinn á
Ítalíu og verð á fiski til vinnslu lækkar
Landiðogmiðin
Sérblað um sjávarútveg
úrverinu
VERÐ á sjófrystum þorski hefur
lækkað verulega í Bretlandi á þessu
ári. Nemur lækkunin 10 til 20% í
enskum pundum og verðlækkun á
ýsu er enn meiri. Skýringin er mikið
framboð, meðal annars úr Barents-
hafi, með tilheyrandi birgðasöfnun
og fyrir vikið eru íslenzkar útgerðir
farnar að nýta aflaheimildir sínar í
þorski í auknum mæli í aðra vinnslu.
Magni Geirsson, framkvæmda-
stjóri Icelandic UK, dótturfélags
SH, segir stöðuna slæma og ekki
bæti úr skák að samstöðu skorti
meðal íslenzkra seljenda inn á mark-
aðinn.
Mikið framboð úr Barentshafi
„Veiði í Barentshafinu hefur verið
mjög góð nú alveg fram á haustið.
Síðan hafa Rússar ákveðið að auka
þorskkvóta sinn með því að gefa út
svokallaðan vísindakvóta eins og
undanfarin ár. Færeyingar og Norð-
menn eiga einnig eitthvað óveitt svo
ljóst er að framboðið úr Barentshaf-
inu minnkar ekki í haust. Frystiskip-
in sem þar eru að veiðum hafa lítið
sem ekkert svigrúm til að beina
framleiðslu sinni annað en inn á sjó-
frystimarkaðinn í Bretlandi. Þau
geta bara valið um að frysta flök inn
á hann eða heilfrysta fyrir kínverska
vinnslumarkaðinn,“ segir Magni.
Hann segir ennfremur að ljóst sé
að íslenzkar útgerðir hafi dregið úr
sjófrystingu á þorski og reyni að
nýta þorskaflaheimildir sínar í aðra
framleiðslu eins og ferskan fisk eða
saltfisk. Staðan í landfrystingunni sé
betri þótt einhver birgðasöfnin sé
staðreynd og þrýstingur kominn á
verðið þar líka, einkum á blokkinni.
Sundurlyndið slæmt
„Það er í raun ósköp eðlilegt að þetta
gangi svona. Góð veiði í Barentshaf-
inu, kvótaaukning við Ísland og lík-
lega veruleg aukning veiðiheimilda í
Barentshafi á næsta ári. Það sem er
svo verst er sundurlyndi útflytjenda
frá Íslandi. Það eru óvenjumargir að
bjóða sjófrystan fisk að heiman og
sumir jafnvel að bjóða til sölu sama
fiskinn. Svona vinnubrögð ganga
þegar skortur er á fiski, en í offram-
boði leiðir það beint til verðlækkun-
ar. Mér sýnist að við séum farnir að
haga okkur eins og Norðmenn og
það kann ekki góðri lukku að stýra,“
segir Magni.
Takmarkaðir markaðir
Loks segir Magni að mikil aukning á
framboði af ýsu leiði bara til verð-
lækkana eins og staðan sé. Markaðir
fyrir ýsu séu afar takmarkaðir, að-
eins svæðisbundir markaðir á aust-
urströnd Bandaríkjanna og í Bret-
landi. Aukið framboð leiði ekki til
aukinnar neyzlu nema verðið lækki.
Þrátt fyrir mikla verðlækkun skili
það sér ekki til neytenda, að minnsta
kosti ekki í veitingageirarnum, þótt
verð til framleiðenda hafi lækkað
verulega.
Verð á sjófrystum fiski
lækkað um 10 til 20%
Íslenzkar útgerð-
ir farnar að
draga úr sjófryst-
ingu á þorski
Morgunblaðið/Kristján
Unnið við löndun úr Baldvini Þorsteinssyni EA á Akureyri.
NÆR allur vöxtur í framboði á fiskmeti mun
koma frá þróunarlöndunum til ársins 2020.
Megnið af þessum afurðum mun koma úr ým-
iskonar eldi, samkvæmt skýrslu sem nýlega
var gefin út í Bandaríkjunum af International
Food Policy Research Institute og the World
Fish Center.
Í skýrslunni er spáð fyrir um framboð og
eftirspurn eftir fiski og fiskafurðum á næstu
tveimur áratugum og áhrifum þess á veiðar og
eldi. Skýrsluhöfundar segja að þetta sé í fyrsta
sinn sem staðan sé metin í ljósi örra breytinga
á heimsvísu og með hliðsjón af markaðslög-
málunum.
Samkvæmt tölvuútreikn-
ingum munu íbúar í þróunar-
löndunum neyta um 77% allra
sjávarafurða í heiminum og
munu framleiða 79% afurð-
anna. Þannig mun hlutur þróunarlandanna
vaxa stöðugt og til þess verða stjórnvöld í bæði
ríkum löndum og fátækum að taka tillit við
mótun sjávarútvegsstefnu á næstu áratugum,
að mati höfunda skýrslunnar.
Að mati þeirra mun fisk-
neyzla í þróunarlöndunum
aukast um 57% og fara þann-
ig úr 62,7 milljónum tonna í
98,6 milljónir árið 2020. Á
hinn bóginn er fiskneyzla í
þróuðu löndunum aðeins talin munu aukast um
4% á sama tíma og fara úr 28,1 milljón tonna í
29,2 milljónir. Þessu veldur mikil mannfjölgun,
fjölgun í borgum og bæjum í þróunarlöndun
um, en með henni mun framboð og eftirspurn
eftir kjöti og fiski aukast verulega.
Til að mæta aukinni eftirspurn mun fisk
eldið halda áfram að vaxa og dafna, þar sem
flestir fiskistofnar heims eru fullnýttir eða of
nýttir. Því verði það svo að árið 2020 verði 40%
fiskneyzlunnar eldisfiskur enda mun eldið
nærri tvöfaldast á þessu tímabili og fara úr
28,6 milljónum tonna árið 1997 í 53,6 milljónir
2020.
Þróunarlöndin sjá um aukninguna
NOKKRAR blikur eru á lofti á
rækjumarkaðnum í Bretlandi. Útlit
er fyrir að rækju kunni að skorta á
næstu mánuðum, en nú eru fram-
leiðendur á Íslandi að framleiða
upp í fyrirframgerða samninga til
afhendingar fyrir jól og áramót.
Verð á smærri rækjunni hefur eitt-
hvað þokazt upp, en slíkrar þróun-
ar gætir að minnsta kosti ekki enn
í þeirri stærri.
Eitthvað hefur þó borið á skorti
á einfrystri rækju þar sem Kan-
adamenn hafa fullnýtt lækkun á
tollakvótum sínum. Einnig er útlit
fyrir minna framboð þar sem
rækjuveiðar í Djúpinu verða ekki
leyfðar í ár. Þetta hefur gert það
að verkum að verð á einfrystri
rækju hefur styrkst heldur.
Magni Geirsson, framkvæmda-
stjóri Icelandic UK, dótturfyr-
irtækis SH í Bretlandi, segir að
enn sé ekki orðinn skortur á
rækju. Kanadamenn hafi hins veg-
ar veitt um 75% af kvóta sínum og
gera megi ráð fyrir að verulega
fari að draga úr veiðum þeirra
vegna vetrarveðra. Það sé ekki
ljóst hvað gerist detti Kanada-
mennirnir tímabundið út, en ver
hækkanir á þessu ári séu ólíkleg
þar sem menn séu flestir að fram
leiða upp í gerða samninga um
ákveðið magn, verð og afhendin
artíma. Svo virðist sem útflutn-
ingur frá Íslandi sé svipaður og
sama tíma í fyrra. Hins vegar ha
eitthvað glaðnað yfir innlendum
framleiðendum þegar gengi kró
unnar tók að lækka seinnipart
sumars. Einhverjir hafi verið
komnir niður í eina vakt á sólar-
hring, þar sem þeir hafi ekki fen
ið neitt út úr vinnslunni, en nú sé
þeir komnir á tvær vaktir á ný.
„Það er töluverð óvissa um fram
vinduna, en ljóst virðist að horfu
eru skárri en oft hefur verið. Þv
veldur bæði minnkandi framboð
hagstæðara gengi krónunnar,“
segir Magni Geirsson.
Morgunblaðið/Guðlaugur Albertss
Nú virðist sem skortur á rækju gæti orðið á helztu mörkuðunum í Bretlandi og Da
mörku. Hér er verið að frysta iðnaðarrækju um borð í Eldingu á Flæmska hattinum
Óvissa ríkir á
rækjumarkaði
SAMHERJI hf. hefur nýtt sér
skilarétt í kaupsamningi sem félag-
ið gerði um kaup á frystitogaranum
Akrabergi af Framherja Spf. í Fær-
eyjum og hefur skipinu þegar verið
skilað til fyrri eigenda. Skipið var
gert út á úthafskarfaveiðar og fór
eina veiðiferð á vegum Samherja.
Samherji á þriðjungshlut í Fram-
herja. Í kaupsamningi um skipið
var ákvæði um skilarétt innan 3
mánaða frá undirritun.
Akrabergi skilað