Morgunblaðið - 16.10.2003, Blaðsíða 6

KRISTINN Hallgrímsson, lögmaður
Kaupþings-Búnaðarbanka, segir að
bankinn hafi í nokkurn tíma haft
grunsemdir um að bókhald Ferskra
afurða á Hvammstanga væri ekki í
lagi. Kristinn segir einnig að forsvars-
menn félagsins hafi fyrr á þessu ári
reynt að selja veðsettar kjötbirgðir út
úr fyrirtækinu, en það hafi verið brot
á skilmálum lánasamnings.
Kristinn sagði að almennt séð tjáðu
bankar sig ekki um málefni einstakra
viðskiptamanna. Fyrirsvarsmenn
Ferskra afurða og fleiri hefðu hins
vegar tjáð sig um málefni félagsins
síðustu daga. Það væri því óhjá-
kvæmilegt fyrir bankann að bregðast
við, ekki síst þar sem ágreiningur
bankans og Ferskra afurða væri nú til
meðferðar hjá Héraðsdómi Norður-
lands vestra.
Segir eignir hafa gufað upp
„Bankinn hefur haft grunsemdir í
nokkurn tíma um að bókhald Ferskra
afurða væri ekki í lagi. Þegar fyrir-
tækið óskaði eftir greiðslustöðvun
fyrir þremur vikum var lagður fram
árshlutareikningur fyrir fyrstu sex
mánuði ársins sem sýndi að fyrirtæk-
ið átti eignir fyrir skuldum. Nú þrem-
ur vikum seinna er upplýst að helm-
ingur af eignunum er gufaður upp og
skuldir eru orðnar tvöfalt hærri en
eignir og það blasir við gjaldþrot upp
á 150 milljónir að óbreyttu. Þarna er í
raun og veru staðfest það sem bank-
ann grunaði. Viðskiptasamband aðila
byggist á ákveðnum lánasamningi
þar sem bankinn tekur að sér að lána
Ferskum afurðum ákveðna fjárhæð
vegna slátrunar á sauðfé. Í þessu máli
snýr málið einfaldlega þannig að
skuldarinn hefur ekki staðið við skil-
yrði og skilmála samningsins, auk
þess sem ákveðnar fjárhæðir eru í
vanskilum. Það er á þeim forsendum
sem bankinn ákveður að gjaldfella lán
og ganga að þeim tryggingum sem
hann hefur. Allar vangaveltur um
annarleg sjónarmið eiga ekki við.“
Sigurður Þórólfsson, bóndi í
Fagradal, gagnrýnir í Morgunblaðinu
í gær að Kaupþing-Búnaðarbankinn
skyldi senda viðskiptavinum Ferskra
afurða bréf þar sem þeir séu varaðir
við því að eiga viðskipti við fyrirtækið.
„Þetta er rangtúlkun hjá Sigurði,“
Lögmaður Kaupþings-Búnaðarbanka
vísar gagnrýni á framgöngu bankans í
máli Ferskra afurða á bug
Reynt var að selja veðsett
kjöt út úr fyrirtækinu
sagði Kristinn. „Það sem gerðist er að
það bárust staðfestar upplýsingar um
að Ferskar afurðir væru farnar að
selja kjötbirgðir sem voru veðsettar
Kaupþingi-Búnaðarbanka til aðila út í
bæ án þess að þeim væri gerð grein
fyrir því að þetta væru veðsettar
birgðir og samkvæmt lögum gæti
bankinn gengið að kaupandanum ef
ekki væri greitt beint til bankans. Það
voru nokkrar tilkynningar sendar til
stórra kaupenda þar sem var vakin
athygli á að þeir væru að kaupa veð-
settar kjötbirgðir og að það kallaði á
ábyrgð að lögum ef þeir gengu ekki
frá skilum með réttum hætti.
Bankinn vill að sjálfsögðu að þessar
birgðir komist sem fyrst í sölu og fyr-
ir sem hæst verð. En ef um undanskot
og hugsanleg veðsvik er að ræða
verður bankinn að bregðast við.
Bankinn hefur mótmælt áframhald-
andi greiðslustöðvun með þeim rök-
um að það þjóni engum tilgangi að
halda þessu áfram.“
Sigurður bendir á að aðilar máls
verji hagsmuni sína mjög hart í þessu
máli, en hagsmunir bænda virðist
vera algjört aukaatriði. Kristinn sagði
að bændum væri heimilt að velja við
hvaða afurðastöð þeir skiptu. Bank-
arnir reyndu að tryggja hagsmuni
sína með því að taka veð í birgðum.
„Ef lántakinn kýs að ráðstafa fjár-
hæðinni með einhverjum öðrum hætti
þá getur það bitnað á bændum og það
er það sem virðist hafa gerst í þessu
máli. Það er verið að nota afurðalánið
til að borga öðrum en bændum, nema
að menn séu að selja kjötið á svo lágu
verði að það dugi ekki fyrir kostnaði.
Okkur sýnist að það sé verið að selja
kjötbirgðirnar á mjög lágu verði.“
Morgunblaðið/Þorkell
FRÉTTIR
6 FIMMTUDAGUR 16. OKTÓBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Í DAG verður byrjað að selja far-
miða í sumaráætlun Iceland Ex-
press en félagið hefur ákveðið að
hefja flug tvisvar á dag, á morgn-
ana og um miðjan dag, til London
og Kaupmannahafnar frá og með
1. apríl 2004.
Iceland Express hóf flug til
Kaupmannahafnar og London 27.
febrúar síðastliðinn og hefur flog-
ið einu sinni á dag á hvorn áfanga-
stað síðan, en talsmenn félagsins
greindu frá fyrirhuguðum breyt-
ingunum í gær. Fram kom að tvær
Boeing 737-300 þotur breska flug-
félagsins Astraeus muni sinna
áætlunarfluginu frá og með næsta
vori og að fjölga þurfi starfsfólki
vegna tvöföldunar flugsins. Bæta
þurfi við 15 starfsmönnum við
þjónustu um borð og fjórum á
flugvöllum hérlendis og erlendis
og starfsmenn verði því 68 næsta
vor. Jóhannes Georgsson, fram-
kvæmdastjóri Iceland Express,
sagði að gert væri ráð fyrir að far-
þegafjöldi á ári eftir breytinguna
yrði rúmlega 330 þúsund en fyrir
skömmu flaug eitt hundrað þús-
undasti farþeginn með félaginu.
Jóhannes gat þess að íslenskar
flugáhafnir yrðu í farþegarými og
félagið ætlaði í auknum mæli að
ráða íslenska flugmenn en nú
væru tveir íslenskir flugmenn hjá
fyrirtækinu.
„Við höfum verið mjög ánægðir
með það gengi sem við höfum búið
við og erum viðskiptavinum okkar
ákaflega þakklátir fyrir þann
stuðning sem þeir hafa sýnt starf-
semi okkar,“ sagði Jóhannes og
benti á að sætanýtingin hjá Ice-
land Express hefði verið um 60% í
mars, 69% í apríl, liðlega 70% í
maí, 86% í júní, um 94% í júlí og
ágúst og 72% síðan í september.
„Það er góður gangur í bókunum
hjá okkur,“ sagði hann.
Komið til móts við markaðinn
Jóhannes sagði að félagið þyrfti
að koma betur til móts við mark-
aðinn, ekki síst með tengiflug í
huga, og því hefði verið ákveðið
að auka flutningsgetuna. Hann
sagði að á síðasta áratug hefði
orðið um 12% farþegaaukning til
og frá landinu. Hún hefði staðið í
stað 2001 og 2002 en aukningin
hefði verið um 17% frá því í febr-
úar í ár og ætti Iceland Express
84% í þeirri aukningu. Lækkað
verð á meðalfargjöldum ætti stór-
an þátt í þessari aukningu og
verðstefna fyrirtækisins yrði
óbreytt.
Þegar félagið hóf göngu sína
var gert ráð fyrir að 40% farþega
yrðu erlendir ferðamenn. Jóhann-
es sagði að það hefði gengið eftir
varðandi Kaupmannahafnarflugið
en í Londonfluginu hefðu 60% bók-
ana komið frá útlöndum og það
væri einn mikilvægasti árangurinn
til þessa.
Morgunblaðið/Ásdís
Sigurður I. Halldórsson, stjórnarformaður Iceland Express, Jóhannes
Georgsson framkvæmdastjóri og Ólafur Hauksson, talsmaður félagsins,
greina frá fyrirhugaðri fjölgun ferða hjá félaginu næsta sumar.
Tíðari ferðir hjá
Iceland Express
MATTHÍAS Halldórsson aðstoðar-
landlæknir mun hafa með höndum
athugun Landlæknisembættisins á
láti barns á Landspítalanum eftir
fæðingu á Heilbrigðisstofnun Suður-
nesja, en í athugun er hvort rekja
megi andlát barnsins til rangrar
læknismeðferðar.
Matthías sagði í samtali við Morg-
unblaðið að Sigurður Guðmundsson
landlæknir myndi ekki koma að með-
ferð málsins vegna tengsla hans við
það, en eiginkona hans er forstöðu-
maður Heilbrigðisstofnunar Suður-
nesja.
Matthías, sem veitir kvartana- og
kærusviði Landlæknisembættisins
forstöðu, er ráðherraskipaður og
ekki ráðinn af landlækni.
Matthías sagðist einnig hafa óskað
eftir áliti lögmanns Landlæknisemb-
ættisins á því hvort embættið gæti
unnið áfram að málinu. Þó að hann
væri ráðherraskipaður þá væri hann
undirmaður landlæknis og því þyrfti
að meta hvort undirmannsregla
gerði það að verkum að hann teldist
vanhæfur til þess að fjalla um málið.
Það gæti verið og þess vegna hefði
verið óskað eftir lögfræðiálitinu til
þess að leiða það í ljós.
Aðstoðar-
landlæknir
fer með
málið
SIGFÚS Karlsson, skoðunarmaður
ársreiknings Ferskra afurða á
Hvammstanga, segist ekki telja að
fyrirtækið geti greitt allar skuldir sín-
ar. Hann segist telja skynsamlegast
að fyrirtækið fengi greiðslustöðvun
og í framhaldi af því yrði reynt að ná
samkomulagi við Kaupþing-Búnaðar-
banka um að nýta birgðirnar og búa
til aukin verðmæti úr þeim. Í fram-
haldinu yrði leitað eftir nauðasamn-
ingum við lánadrottna.
Sigfús sagði að 23. september sl.
hefðu skuldir Ferskra afurða verið
297,6 milljónir. Hann sagði að skuld-
irnar væru eitthvað hærri vegna þess
að afurðareikningar bænda og
ógreidd opinber gjöld hefðu ekki ver-
ið vaxtareiknuð.
Kjötbirgðir metnar lágt
Sigfús sagði að samkvæmt matinu
frá 23. september væru eignir 150,8
milljónir. Hann sagðist í þessu mati
hafa tekið ákvörðun um að meta kjöt-
birgðir mjög lágt. Matið væri byggt á
sömu aðferð og Kaupþing-Búnaðar-
banki notar til að meta birgðir inn í af-
urðalánakerfi sitt til greiðslu afurða-
lána. „Ástæðan fyrir því að ég tók
ákvörðun um að meta þetta svona lágt
er sú að ég vil að menn geri sér fulla
grein fyrir því að ef fyrirtækið verður
gjaldþrota þá er þetta blákalt mat á
eigunum. Verðmæti eigna gæti jafn-
vel verið minna.
Ef hins vegar fyrirtækið fær
áframhaldandi greiðslustöðvun og
fær leyfi til að gera nauðasamninga er
hægt að búa til úr þessum kjötbirgð-
um, sem eru metnar á 63,6 milljónir,
verðmæti sem eru 120-140 milljónir.
Á þessu stigi er hins vegar ekki hægt
að meta birgðirnar svo hátt því að það
á eftir að leggja vinnu í þær.“
Sigfús vann mat á birgðunum í júní
og þá voru þær metnar mun hærra.
Hann sagði í gær að í þessu mati
Skoðunarmaður ársreiknings Ferskra afurða
Ferskar afurðir eiga
ekki fyrir skuldum
hefðu aðrar reikningsaðferðir verið
lagðar til grundvallar. M.a. hefði hlut-
fall óunninna og unninna afurða verið
allt annað en í matinu sem gert var í
september.
Sigfús sagði að í júlí, ágúst og sept-
ember á þessu ári hefði Búnaðar-
bankinn tekið megnið af innkomu
Ferskra afurða upp í afurðalán og þar
með gert fyrirtækinu ókleift að
standa í skilum. Það hefðu því hlaðist
upp vanskil og kostnaður. „Í júní var
sala fyrirtækisins 31 milljón og bank-
inn tekur þá 10 milljónir upp í afurða-
lán. Í júlí er veltan 31,4 milljónir og
bankinn tekur 21,2 milljónir. Í ágúst
er veltan 33 milljónir og þá tekur
bankinn 12,5 milljónir. Í september
tekur steininn úr. Þá komu inn á
reikninginn samtals 30,7 milljónir og
þar af tekur bankinn 29,2 milljónir.
Þessar tölur sýna að það eru engir
peningar eftir til að gera eitt eða
neitt,“ sagði Sigfús.
Bílar á rekstrarleigu
Sigurður Þórólfsson, bóndi í Innri-
Fagradal, furðar sig í Morgunblaðinu
í gær á því hvernig bifreiðaeign fé-
lagsins er skráð í bókhaldi, en það
keypti tvo jeppa, sendibíl og flutn-
ingabíl á síðasta ári, en bifreiðaeign í
bókhaldi er metin á aðeins 4,4 millj-
ónir. Sigfús sagði að þarna gætti mis-
skilnings. Jepparnir hefðu verið tekn-
ir á rekstrarleigu og ætti því ekki að
eignfæra þá í bókhaldi. Aðspurður
vildi Sigfús ekki tjá sig um hvers
vegna stjórnendur fyrirtækisins
væru að kaupa stóra jeppa ef fyrir-
tækið stæði svona illa.
Sigfús sagðist telja að það væri
talsvert meira verðmæti í fyrirtækinu
en eignaskrá sem lögð var fram 23.
september segði til um. Hann sagðist
telja skynsamlegast að fyrirtækið
fengi greiðslustöðvun og í framhaldi
af því yrði reynt að ná samkomulagi
við bankann um að búa til aukin verð-
mæti úr birgðunum. Síðan yrði leitað
eftir nauðasamningum. Héraðsdóm-
ur Norðurlands vestra mun í næstu
viku taka afstöðu til þess hvort
greiðslustöðvun verður framlengd.
Búnaðarbankinn er andsnúinn því.