Morgunblaðið - 13.11.2003, Blaðsíða 12

FRÉTTIR
12 FIMMTUDAGUR 13. NÓVEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
SORPEYÐINGU höfuðborgar-
svæðisins var ekki heimilt að setja
ákvæði í útboðsskilmála síðastliðið
sumar þess efnis að tilboð sem væru
lægri en 75% af kostnaðaráætlun
myndu ekki verða tekin til greina.
Þetta er niðurstaða kærunefndar
útboðsmála en þrjú fyrirtæki, Gáma-
og tækjaleiga Austurlands ehf.,
Njarðtak ehf. og Sorphirðan, kærðu
útboðið og fóru fram á að umrætt
ákvæði yrði úrskurðað ógilt og að
kærunefndin legði 500 þúsund króna
dagsekt á Sorpeyðingu höfuðborg-
arsvæðisins fyrir hvern þann dag
sem liði án þess að farið yrði yrði að
úrskurði nefndarinnar í málinu en
útboðið tók til gámaleigu, flutninga
og losun sorpgáma frá endurvinnslu-
stöðvum Sorpu við Dalveg í Kópa-
vogi og Miðhraun í Garðabæ.
Ekki skilyrði fyrir dagsektum
Úrskurðarnefndin taldi engin skil-
yrði vera fyrir hendi til þess að
leggja á dagsektir en Sorpeyðing
var gert að greiða fyrirtækjunum
kostnaðinn við kærur þeirra eða 50–
150 þúsund krónur hverju þeirra.
Ögmundur Einarsson, fram-
kvæmdastjóri Sorpu, segir ástæðu
þess að 75% skilyrðið var sett vera
að fyrirtækið sé brennt af því að
hafa tekið lægsta tilboði, í tvígang
hafi fyrirtækið neyðst til að leysa til
sín verk. „Okkar starfsemi er þannig
að hún þarf að ganga alveg hnökra-
laust. Við vorum þarna að reyna að
fara að okkar kröfum og eins að ósk-
um margra verktaka, þ.e. að ekki
yrði gengið bókstaflega blindandi að
lægsta tilboði. En við höfum senni-
lega farið aðeins yfir strikið í því.“
Ögmundur segir að það sé mat
kærunefndarinnar að það sé vilji
löggjafans að það beri undantekn-
ingarlaust að ræða við lægstbjóð-
anda og gefa honum tækifæri til
andsvara gagnvart atriðum sem
verkkaupi kann að telja óraunhæf.
Engin kvöð sé þó að verkkaupinn
taki lægsta tilboði. „Við göngum því
til viðræðna við lægstbjóðanda
þannig að málið er komið í réttan
farveg og það eru engin eftirmál af
okkar hálfu.“
Úrskurðað gegn
Sorpu í útboðsmálum
Ber að
skoða
lægsta boð
MIKILVÆGT er að hugsa stórt
þegar hugað er að tilnefningum ís-
lenskra náttúru- eða menning-
arminja til heimsminjaskrár
UNESCO, en þröngar hugmyndir
um mikilvægi svæða minnka líkur
á að þau verði tekin inn á skrá.
Þetta var meðal þess sem fram
kom á málþingi um heims-
minjaskrá UNESCO í Þjóðmenn-
ingarhúsinu.
Á málþinginu, sem haldið var í
tilefni af sænskri menningarviku,
komu saman mælendur úr mis-
munandi áttum og fjölluðu um
heimsminjar frá mismunandi sjón-
arhornum, en heimsminjar flokkast
í tvo grundvallarflokka. Annars
vegar eru menningarminjar, sem
eru hvers kyns söguleg mannvirki,
byggingar og menningarlandslag
með sögulega, listræna, vís-
indalega, þjóðfræðilega eða mann-
fræðilega eiginleika. Hins vegar
eru náttúruminjar sem eru staðir
sem hafa jarðfræðilegt, líffræðilegt
og vistfræðilegt gildi og búa yfir
fegurð og sérstöku lífríki. Sam-
komulag þjóða heims um varð-
veislu heimsminja gerir grein fyrir
því að heimsminjum verði ávallt að
sýna virðingu og stuðla að verndun
þeirra.
Margrét Hallgrímsdóttir, þjóð-
minjavörður og formaður Samráðs-
nefndar um samning UNESCO frá
1972 um menningar- og náttúru-
arfleifð heimsins, var fundarstjóri
og setti málþingið. Þá tók til máls
heiðursgestur og frummælandi
málþingsins, Birgitta Hoberg, ráð-
gjafi samráðsnefndar og sérfræð-
ingur sænska þjóðminjavarðaremb-
ættisins. Birgitta lýsti sjónarmiði
Svía varðandi heimsminjar og
ástandi mála þar, en þar eru tólf
svæði á heimsminjaskrá. Hún sagði
einnig frá starfi sínu við að aðstoða
við umsóknir til UNESCO, en þar
liggur hennar sérsvið. Ennfremur
lýsti hún yfir ánægju sinni með
gang mála hér á Íslandi, en í und-
irbúningi er að leggja fram um-
sókn um heimsminjastöðu Þing-
valla og Skaftafellsþjóðgarðs.
Ragnheiður H. Þórarinsdóttir,
fulltrúi menntamálaráðuneytis,
fjallaði almennt um samninginn um
heimsminjar frá 1972 og einnig um
aðra UNESCO sáttmála. Hún
skýrði ýmis hugtök og mismunandi
gildi ólíkra gerða alþjóða-
samþykkta. Þá skýrði hún frá því
að ríki bera sjálf ábyrgð á menn-
ingarverðmætum sínum og fræðslu
um þau og varðveislu. Sigurður
Líndal, fulltrúi Þingvallanefndar,
fjallaði um þýðingu þjóðveldisins
fyrir þróun réttarfars og ýmiss
konar lagalegra ferla. Hann sagði
norrænar þjóðir hafa stofnað til
þinga til úrlausnar mála. Blóð-
hefndin hefði verið ríkur þáttur í
samfélagsgerð ættarsamfélaga og
því hafi stofnanir Alþingis verið
settar á til að slá á blóðhefndir, því
þær væru dýrar fyrir samfélagið.
Sigurður sagði þjóðveldisöldina
áhugaverða, því þar var ekkert
miðstýrt framkvæmdavald og líti
því frjálshyggjumenn eins og Milt-
on Friedman hýru auga á hið forna
dóms- og lagakerfi miðalda. Leik-
listin hafi einnig spilað stórt hlut-
verk á þjóðveldisöld vegna þess að
ekkert var skriflegt, en allt munn-
legt.
Sagði Sigurður Íslendinga í raun
hafa lifað í borgríki, þrátt fyrir að
byggðin væri dreifð og líkti Þing-
völlum við Agora í Grikklandi.
Ennfremur sagði hann miðaldir
hafa verið mesta framfaraskeið
lögfræðinnar í sögunni.
Mikilvægt að líta á hlutina
í stærra samhengi
Jón Gunnar Ottósson, forstjóri
Náttúrufræðistofnunar Íslands,
fjallaði almennt um náttúruvernd
og heimsminjar og áréttaði það að
heimsminjar væru fyrirbæri með
gríðarlegt gildi fyrir heimsbyggð-
ina og sagði að hlutir sem við litum
stórt á eins og Gullfoss, haförninn,
Snæfellsjökull og Ásbyrgi væru
ekki einstök og alls ekki tæk til
heimsminjaskrár, en hins vegar
væru hlutir sem hér væru hvers-
dagslegir, eins og móbergsmynd-
anir og varp heiðargæsanna mik-
ilvæg, því móbergið væri nær
óþekkt nema á Íslandi og 80-90%
heiðargæsa verptu hér á landi.
Jón ítrekaði einnig nauðsyn þess
að horfa á tilnefningar í víðara
samhengi og sagði það undarlegt
að hafa ekki tekið náttúru Þing-
valla með í dæmið þegar þeir voru
tilnefndir, því náttúran sé vissulega
einstök. Ekki mætti horfa bara í
budduna í því samhengi.
Í erindi sínu lýsti Ragnar Frank
Kristjánsson, þjóðgarðsvörður í
Skaftafelli, fallegri náttúru svæð-
isins og mikilvægi þess að taka til-
lit til heildar svæðisins, en ekki að-
eins gróðurfarsins. Þar sé
mikilvægt samhengi virks eldfjalls,
náttúru í kringum það sem er í sí-
felldri mótun, og sandanna sem
þekja um 1% af flatarmáli Íslands.
Sagði hann jökulhlaupin tilkomu-
mikil, enda væri þá um að ræða
eitt vatnsmesta fljót í heimi í stutt-
an tíma og aðeins Amazon-fljótið
sé vatnsmeira en hlaupið var 1996.
Lagði hann sérstaka áherslu á að
litið væri til svæðanna umhverfis
Vatnajökul þegar áætlun um
Vatnajökulsþjóðgarð yrði skoðuð
nánar.
Fjölmenni á málþingi um heimsminjaskrá UNESCO og náttúruvernd í Þjóðmenningarhúsinu
Mikil ábyrgð fylgir heimsminjum
Morgunblaðið/Jim Smart
Málþingið um heimsminjaskrá UNESCO var vel sótt og voru margir gestir forvitnir um stöðu mála varðandi umsóknir fyrir íslensk svæði.
EFLING telur að Samtök atvinnu-
lífsins hafa ekki gengist við þeirri
ábyrgð sinni að setjast að samn-
ingaborði og ganga frá formlegum
kjarasamningi fyrir þá sem starfa
við blaðburð. Félagið hafi í fimm
ár reynt að ná slíkum samningi við
SA en án árangurs. Einungis blað-
berar Morgunblaðsins eru með
kjarasamning, hjá VR.
Í yfirlýsingu frá Eflingu segir að
félagið hafi frá árinu 1998, þegar
blaðberar höfðu samband við Efl-
ingu, ítrekað reynt að ná kjara-
samningum fyrir blaðbera við sam-
tök atvinnurekenda. „Þegar loks
fékkst fundur með Samtökum at-
vinnulífsins (þá VSÍ) tilkynntu þeir
Eflingu að þeir hefðu ekki áhuga á
að gera samning við félagið um
kjör blaðburðarfólks.“
Næstu skref málsins voru þau
að í samningunum árið 2000 sam-
mæltust fulltrúar Flóabandalags-
ins og Samtaka atvinnulífsins um
að tryggja þyrfti réttarstöðu blað-
burðarfólks og grundvallarréttindi
blaðburðarfólks sem launafólks
yrðu tryggð. „Eftir undirritun
þessarar yfirlýsingar árið 2000 var
haldinn einn fundur í maí 2001 og
á þeim fundi kom fram fyrri af-
staða Samtaka atvinnulífsins um
að þeir sæju ekki ástæðu til að
koma að kjarasamningagerð fyrir
blaðburðarfólk,“ segir í tilkynning-
unni.
„Eftir stendur að Samtök at-
vinnulífsins hafa ekki gengist við
þeirri ábyrgð sinni að setjast að
samningaborði og ganga frá form-
legum kjarasamningi fyrir starfs-
sviðið í heild. Í þessum kjarasamn-
ingi þarf að taka á kröfum er varða
grundvallarréttarstöðu launafólks
eins og sá réttur þekkist á almenn-
um vinnumarkaði í dag og tekur
m.a. á lágmarkslaunum, veikinda-
rétti, vinnufatnaði ásamt sértækari
atriðum s.s. þyngdarmörkum
blaða. Efling – stéttarfélag fagnar
því að félagsmálaráðherra ætli sér
að taka málið upp í heild og
tryggja réttarstöðu þessa fólks.“
Lýsa ábyrgð á samningsleysi
blaðburðarfólks á hendur SA
Efling fagnar því
að félagsmála-
ráðherra ætli sér
að taka málið upp kjör ákveðinna stétta. Þar til DVvarð gjaldþrota hafi því einungis
Árvakur, útgáfufélag Morg-
unblaðsins, verið í SA, og því eng-
in leið fyrir samtökin að semja
fyrir annarra hönd en þeirra. Mál-
ið sneri öðruvísi við áður en DV
var selt út úr Frjálsri fjölmiðlun,
og gekk þar með út úr SA. Þá seg-
ir Ragnar kröfur Eflingar hafa
staðið í vegi fyrir samningagerð.
„Aðallega þær að við ættum að
taka alla starfandi blaðbera og
skikka þá í stéttarfélögin óháð
þeirra vilja. Það töldum við vera
brot á stjórnarskrá.“
Ragnar segir muninn á við-
ræðum SA við VR og Eflingu hafa
verið þann að VR gerði sér grein
fyrir þessu og gaf blaðberum kost
á því að ganga í félagið í stað þess
að krefjast þess að allir gerðu það.
Samningar sem SA gerðu við VR,
fyrir hönd Árvakurs, hafa gengið
mun betur, en sá samningur af-
markist við blaðbera hjá Árvakri.
RAGNAR Árnason, forstöðumaður
vinnumarkaðssviðs SA, vísar ásök-
unum Eflingar algerlega á bug, og
segir þær á gömlum misskilningi
byggðar.
„Þessar ásakanir á hendur okk-
ur eru tilhæfulausar vegna þess að
við höfum engar heimildir til að
binda þessi tvö fyrirtæki með ein-
hverjum kjarasamningum. Það er
hlutverk stéttarfélaganna sjálfra
að óska eftir viðræðum við þau.
Okkur er ekki kunnugt um að
þessi tilteknu stéttarfélög hafi ósk-
að eftir viðræðum við DV og
Fréttablaðið. Þeir hafa hins vegar
ráðist á okkur aftur og aftur án
þess að við séum hér nokkur söku-
dólgur,“ segir Ragnar.
Hann segir málið snúast um það
að Frétt, útgáfufélag Fréttablaðs-
ins, og útgefendur DV, sem nú er
gjaldþrota, eru ekki í SA. Hann
segir „þorra fyrirtækja“ þurfa að
vera í samtökunum svo þau hafi
heimild til að semja um kaup og
Hafa ekki heimild
til samninga