Morgunblaðið - 19.12.2003, Blaðsíða 35

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 19. DESEMBER 2003 35
Á NÝÚTKOMNUM geisladiski
með tónlist eftir Jórunni Viðar er að
finna tvær ballett-
svítur og kórverk.
Fyrst er ballettsvít-
an Eldur, sem hér er
flutt af Sinfóníu-
hljómsveit Íslands
undir stjórn Petter
Sundquist. Verkið,
sem er frá árinu
1950, er greinilega
samið með dansara í
huga, enda dönsuðu
meðlimir úr Félagi
íslenskra listdansara
er það var frumflutt.
Ein og sér er tón-
listin ekki mjög
merkileg, úrvinnsla
grunnhugmyndanna
er fyrirsjáanleg og endalokin ein-
kennilega snubbótt, það er eins og
Jórunn hafi lent í vandræðum með
hvernig hún ætti á sannfærandi máta
að leiða til lykta það sem á undan er
gengið.
Styrkur Jórunnar felst í næmri til-
finningu fyrir hinu lagræna og hvern-
ig hægt er að skapa stemningu með
einföldum blæbrigðum, enda er hún
þekktust fyrir sönglög sín, sem mörg
hver eru hrífandi fögur. Fyrir þetta
fyrirgefast henni formrænir veikleik-
ar ballettsvítunnar; henni tekst að
skapa stemningu strax í upphafi
verksins, maður sér auðveldlega fyrir
sér eld, tónlistin er hröð, áköf, fjörleg
og laglínurnar eru grípandi. Tón-
smíðin er því vel áheyrileg þó hún rísi
ekki upp í dramatískan hápunkt eða
sé á einhvern hátt frumleg, og að
hluta til má þakka það öruggum leik
Sinfóníuhljómsveitar Íslands og
kraftmikilli túlkun Sundquist, sem er
bæði lífleg og ástríðufull.
Hin ballettsvítan ber nafnið Ólafur
Liljurós (samin 1952) og er næstum
þrisvar sinnum lengri en Eldur. Þar
leikur tónskáldið sér með lagið sem
allir þekkja, um Ólaf og ásthneigðu
álfkonurnar er reyna að tæla hann
inn í björgin með illum afleiðingum.
Því miður er tónlistin ekki eins að-
gengileg og sú fyrrnefnda, hún er á
köflum verulega sundurlaus og sumt,
eins og valsinn sem kemur á eftir lag-
inu um Ólaf, beinlínis barnalegt. Að
einhverju leyti má kenna frammi-
stöðu stjórnandans um, sem er Paul
Schuyler Philips; engin stígandi er í
túlkun hans, hún er sofandaleg og án
nokkurrar viðleitni til að gera eitt-
hvað markvert úr verkinu.
Sama verður ekki sagt
um vandaðan flutning
Þorgerðar Ingólfsdóttur
og Hamrahlíðarkórsins,
ásamt Árna Heimi Ing-
ólfssyni píanóleikara á
Mansöng fyrir Ólafs rímu
Grænlendings eftir Einar
Benediktsson (saminn um
1960). Söngur kórsins er
svo tær og bjartur að
manni dettur í hug engla-
söngur, og fer það sjálf-
sagt eftir smekk hvort
manni líkar þannig radd-
beiting. En túlkunin er all-
tént sannfærandi þó engl-
unum fatist aðeins flugið
um miðbik verksins er tenórarnir
missa fókusinn; Þorgerði tekst að
láta kórinn magna upp merkingu
hverrar línu í textanum án þess að
um tilgerð sé að ræða – og það er ekki
öllum gefið. Auk þess er Jórunn á
heimavelli í tónlistinni, sönglínur
hennar eru fagrar og seiðandi, radd-
setningin hugvitsamleg og hljómar
píanósins töfrandi.
Bjarni Rúnar Bjarnason er upp-
tökustjóri í öllum tónsmíðunum
þremur, og eru upptökurnar skýrar
og mismunandi raddir í góðu jafn-
vægi sín á milli. Kórtónsmíðin er að
vísu dálítið lágt stillt miðað við sinfón-
ísku verkin, og þegar ég hlustaði á
geisladiskinn fyrst hélt ég að ég hefði
óvart lækkað í græjunum þegar kór-
inn byrjaði.
Tónsmíðarnar á geisladiskinum
passa ekkert sérstaklega vel saman,
enda upptökurnar gerðar á fimm ára
tímabili. Því má segja að þetta sé
fyrst og fremst útgáfa með sagn-
fræðilegt gildi, og sem slík er hún í
heild áhugaverð.
Jónas Sen
Ástleitnar
álfkonur
TÓNLIST
Geisladiskur
Jórunn Viðar: Ballettsvíturnar Eldur og
Ólafur Liljurós; kórverkið Mansöngur fyrir
Ólafs rímu Grænlendings. Sinfóníu-
hljómsveit Íslands, stjórnendur: Petter
Sundquist og Paul Schuyler Philips;
Hamrahlíðarkórinn og Árni Heimir Ing-
ólfsson, stjórnandi Þorgerður Ingólfs-
dóttir. Útgefandi: Smekkleysa.
MANSÖNGUR
Jórunn Viðar
DANSKI presturinn Johannes
Møllehave fjallar lofsamlega um
Yzt, ritverk íslenska listamannsins
Tolla og jarðeðl-
isfræðingsins
Ara Trausta
Guðmundssonar
í danska blaðinu
Kristelig Dag-
blad nú fyrir
skemmstu.
Møllehave hafði
áður hitt þá fé-
laga í Norræna
húsinu og þeir
lofað honum ein-
taki af bókinni.
„Sem betur fer hefur bókin það
snið sem hún á skilið. Hver mynd
er meira en listaverk – hún er
kraftaverk. Sá gamli frasi um að
bók sé samansett úr hæðar-
punktum á vel við hér án þess að
um ýkjur sé að ræða. Hlutverki
málarans og sagnamannsins er
meistaralega skipt niður. Tolli læt-
ur ljós sitt skína á tilfinningaríkan,
skynsaman og styrkan hátt, og Ari
Trausti býr yfir nákvæmni jarð-
fræðingsins, er traustur fagmaður
en einnig skáld,“ segir Møllehave
og kveður fjöll Tolla lifa, anda og
búa yfir eigin persónuleika sem
geri áhorfandanum kleift að
skynja þá miklu krafta sem að
baki búa.
Tolli við eitt af málverkum sínum.
Møllehave lofar verk
Tolla og Ara Trausta
„Meira
en lista-
verk“
Ari Trausti
Guðmundsson
ÚTGÁFA Hamrahlíðarkórsins á
íslenskum vorljóðum fær góða
dóma hjá vefmiðlinum Musicweb.
Segir gagnrýn-
andi plötuna,
sem nefnist Ice-
landic Spring
Poem, seiðandi.
„Tilhugsunin
um 73 mínútur
af stuttum tón-
verkum fyrir
kór án undir-
leiks hljómaði
ekki vel í mín
eyru. Hve rangt ég hafði fyrir
mér,“ segir í dómi gagnrýnand-
ans sem telur kórinn óvenju góð-
an. „Það sem er hvað mest sláandi
er hve ótrúlega nákvæmur tón-
söngur þeirra er í mörgum sér-
lega erfiðum verkum. [Kórinn]
velur sér ekki auðveld verk [...] og
sum tónverkanna eru sérlega
sterk þrátt fyrir að vera stutt,“
segir í dóminum.
Hljóðgæðum þeirra kirkna sem
tónlistin er tekin upp í er einnig
hrósað og mælir gagnrýnandinn
með því að tónlistarunnendur
fjárfesti í tónlistinni, enda búi
platan að hans mati yfir þeim eig-
inleikum að geta orðið ein af þess-
um óvæntu metsöluverkum.
Stjórnandi Hamrahlíðarkórsins
er Þorgerður Ingólfsdóttir.
Morgunblaðið/Halldór Kolbeins
Hamrahlíðakórinn hlýtur lofsamlega dóma fyrir vorljóðin.
Söngur Hamrahlíðarkórsins fær
góða dóma á vefmiðlinum Musicweb
Seiðandi tónar
Þorgerður
Ingólfsdóttir
MYNDLISTARMAÐURINN Hrafnkell Sigurðsson fremur gjörning
í glugga Safns, Laugavegi 37, í kvöld kl. 20. Gjörningurinn nefnist
Málarinn og stendur yfir í 15–30 mínútur. Gjörninginn hefur Hrafn-
kell hugsað sérstaklega fyrir þennan vettvang og verður honum til að-
stoðar tæknimaðurinn Haraldur Karlsson. Listamaðurinn setur í
verkinu fram hugleiðingu um hlutverk sitt og stöðu gagnvart áhorf-
endum. Sjá þeir hann sem upphafinn leiðbeinanda eða ósýnilegt inn-
legg í eigin vangaveltur?
Hrafnkell hefur verið búsettur í Lundúnum undanfarin ár þar sem
hann var á sínum tíma við nám. Hrafnkell, sem heldur upp á fertugs-
afmæli sitt á morgun hefur komið víða við á ferli sínum, gert skúlp-
túra, myndbandsverk, framið gjörninga og tekið ljósmyndir svo eitt-
hvað sé nefnt. Ljósmyndir hans af tjöldum í snjó, bráðnandi
snjósköflum á bílastæði og húsum í byggingu eru m.a í eigu listasafna landsins.
Fólk er hvatt til að klæða sig eftir veðri en boðið verður upp á yljandi veitingar á meðan.
Braggatjald, eitt af eldri verkum Hrafnkels
Sigurðssonar – sem fjall á myndfletinum.
Gjörningur í glugga Safns