Morgunblaðið - 19.12.2003, Blaðsíða 44

44 FÖSTUDAGUR 19. DESEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
Í dagrenningu í gærmorgunvar hafist handa við að ryðjaefni, bæði fínni og grófrimöl og stórgrýti í árfarveg
Jöklu, skammt neðan við vænt-
anlegt stíflustæði Kárahnjúka-
stíflu. Undangengna daga var búið
að ryðja að ánni, sem er eitthvað
um 18 metra breið og 8 metra djúp
á þessum kafla, og var aðeins loka-
hnykkurinn eftir til að loka fyrir
vatnsrennslið. Var það gert með
öflugri jarðýtu og stórvirk grafa
mokaði upp efni sem jafnharðan
var ýtt ofan í árfarveginn. Stórir
vörubílar biðu svo í röðum með
risavaxna, samanspyrta grjót-
hnullunga, sem sturtað var í fyll-
inguna.
Nokkur fjöldi manns var á vett-
vangi, m.a. „gangagengin“ frá
Arnarfelli og Impregilo, sem hafa
unnið að gerð ganganna síðan í
vor, og fulltrúar Landsvirkjunar
og Impregilo. Gianni Porta, sem
fer fyrir Impregilo á Íslandi, og
Giovanni Matta, verkefnisstjóri
Kárahnjúkastíflu, stjórnuðu stíflu-
aðgerðunum á vettvangi ásamt
verkstjórum sínum.
Létt framkvæmd
því lítið var í ánni
Girt var fyrir rennsli Jöklu um
hádegisbil og hafði hún þá hækkað
vel á þriðja metra innan stíflu-
garðsins og var byrjuð að renna
Jökulsánni vik
fyrir Kárahnjú
Sögulegum áfanga
var í gær náð í Kára-
hnjúkavirkjun þegar
Jöklu var veitt í hjá-
veitugöng. Þau munu
leiða ána fram hjá
Kárahnjúkastíflu
meðan hún er í bygg-
ingu. Steinunn Ás-
mundsdóttir blaða-
maður og Þorkell
Þorkelsson ljós-
myndari fylgdust
með atburðum.
Síðustu hindruninni rutt í veg fyrir Jöklu: Um hádegisbilið tók á
Jökla rennur settlega út í sinn gamla farveg eftir rúmlega 800 m
Kárahnjúkavirkjunar. Ómar Valdimarsson, kynningarfulltrúi Im
Framlag ríkisins til svokall-aðra samkeppnissjóðaverður tvöfaldað á næstufjórum árum og hyggst
ríkisstjórnin beita sér fyrir auknu
vægi slíkra sjóða við fjármögnun
rannsókna. Ráðstöfunarfé þessara
sjóða var við upphaf núverandi kjör-
tímabils 850 milljónir króna en á að
verða 1.750 milljónir króna við lok
þess. Á fjárlögum fyrir 2004 er gert
ráð fyrir 400 milljóna króna framlagi
aukalega, þar af fara 200 milljónir í
Tækniþróunarsjóð sem stofnaður
var fyrr á þessu ári og 100 milljónir
til verkefna sem stefna að því að
auka verðmæti sjávarfangs.
Vísinda- og tækniráð, skipað fimm
ráðherrum auk fulltrúa úr rann-
sóknum og atvinnulífi, kynnti á
blaðamannafundi í gær nýja stefnu í
vísindum og tækni. Í henni felst að
úthlutunarfé opinberra samkeppnis-
sjóða verður aukið, háskólar verði
efldir sem rannsóknarstofnanir og
skipulag og starfshættir opinberra
rannsóknastofnana endurskilgreind.
Vísinda- og tækniráð starfar und-
ir forystu Davíðs Oddssonar for-
sætisráðherra. Hann segir mikil-
vægt að opinberar rannsóknar-
stofnanir starfi í nánara
samkomulagi við aðrar rannsóknar-
stofnanir í landinu og að hið opin-
bera styðji við frumrannsóknir. „Ég
tel það afar þýðingamikið. Þó svo að
núna í þjóðfélaginu séu miklir fjár-
munir fyrir hendi þá er það þannig
að grunnurinn þarf að vera lagður
áður en menn geta náð í fjármuni til
stuðnings verkefnum sínum á al-
mennum markaði. Það er þessi
grunnur sem við erum að
styrkja og byggja upp me
hætti þannig að rannsókna
sem eru á frumstigi, hugmy
athugunarstigi og sköpunar
blómstrað og fengið líf,“ se
Oddsson.
Tveir sjóðir eru stærs
svokölluðu samkeppnissjóð
eru kallaðir svo þar sem á
lögð á að keppt sé um það
sem þeir hafa til umráða o
tryggt að vönduðustu ran
Fulltrúar vísinda- og tækn
rich, Davíð Oddsson, Valg
Ríkið eykur fé
til rannsókna
Framlög til samkeppnissjóða
tvöfaldast á kjörtímabilinu
EÐLILEGAR
SKATTGREIÐSLUR
Grein er Indriði H. Þorlákssonríkisskattstjóri ritar í Tí-und, fréttablað embættis
ríkisskattstjóra, hefur vakið mikla
athygli. Þar segir ríkisskattstjóri
m.a.: „Mitt í samþjöppun auðs og
valds blómstrar það sem kallað
hefur verið fyrirtækjagræðgi
(corporate greed). Græðgi, sem
ekki stafar af mannlegum breysk-
leika en er kreddufest mammons-
dýrkun þar sem gróðaboðorðið er
öllu æðra. Allt á að vera leyfilegt ef
það skilar arði og sjálftaka á verð-
mætum er talin sjálfsögð í augum
þeirra sem eru í aðstöðu til hennar.
Afleiðingar þessara viðhorfa gera
vart við sig í skattframkvæmd m.a.
í því að stórfelldum skattasnið-
göngumálum fjölgar og gerast þau
æ úthugsaðri enda kemur oftast í
ljós að gerendurnir hafa notið ráð-
gjafar og aðstoðar sérfræðinga sem
notið hafa bestu menntunar til að
ráða mönnum heilt og tryggja að
rétt sé að verkum staðið. Ráðgjaf-
arfyrirtæki og fjármálastofnanir
keppast um að falbjóða aðstoð við
gjörninga sem þeim sem öðrum má
vera ljóst að ekki eru til annars
gjörðir en að komast hjá eðlilegum
skattgreiðslum. Ríkulegar þóknan-
ir fyrir aðstoðina réttlæta þetta
trúlega í þeirra augum.“
Ríkisskattstjóri veltir þarna upp
forvitnilegu máli. Hvað er eðlileg
skattheimta? Er það að menn
greiði skatta samkvæmt lögum og
reglum um skattskil eða ber jafn-
framt að leggja einhvern siðferði-
legan mælikvarða á það, hvað skuli
teljast eðlilegar skattgreiðslur.
Ríkisskattstjóri segir í leiðaranum
að samfélag manna byggist ekki
eingöngu á settum lögum heldur
skipti viðhorf og verðmætamat
manna ekki minna máli. „Rann-
sóknir, sem gerðar hafa verið á
skattsvikum og ástæðum til þeirra
hafa sýnt að í því efni skiptir sið-
ferði meira máli en flest annað,“
segir ríkisskattstjóri.
Deilur um skatta einstaklinga og
fyrirtækja eru algengar, jafnt hér
á landi sem annars staðar. Þeir
sem greiða fulla skatta af öllum
sínum tekjum telja eðlilega að eitt-
hvað sé öðru vísi en það eigi að
vera er einstaklingar og fyrirtæki,
sem greinilega hafa mikið umleikis,
geta komið sér undan skatt-
greiðslum að einhverju eða veru-
legu leyti.
Hér verður að skilja annars veg-
ar á milli þess að stunda hrein og
klár svik, hvort sem er með svartri
atvinnustarfsemi eða rangri upp-
lýsingagjöf til skattayfirvalda, eða
þá þess að nýta sér löglegar glufur
í skattkerfinu.
Ef um undanskot frá skatti er að
ræða er það lögbrot og ber skatta-
yfirvöldum að grípa til aðgerða í
slíkum tilvikum. Ef hins vegar er
um það að ræða að lögaðilar geti
með ráðgjöf sérfróðra aðila hagað
fjármálum sínum þannig að skatt-
greiðslur lækka flækist málið. Það
er eðli og skylda fyrirtækja að
reyna að hámarka tekjur sínar og
hagnað. Ef fyrirtæki sér fram á að
það geti með löglegum hætti lækk-
að skattgreiðslur sínar er í sjálfu
sér ekkert við því að segja. Ef farið
er að settum lögum um skattamál
þýðir ekki að gagnrýna fyrirtækin
né heldur að þau nýti sér bestu
mögulegu aðstoð í þessu sambandi.
Eftir því sem viðskiptalífið og
skattkerfið verður flóknara opnast
gjarnan margvíslegar undanþágu-
leiðir. Það er ekki bundið við Ís-
land að einstaklingar og fyrirtæki
leiti allra leiða til að skipuleggja
skattamál sín, sú er raunin alls
staðar í kringum okkur.
Hins vegar þarf að koma í veg
fyrir óeðlilegar glufur í skattkerf-
inu. Það kann hins vegar að vera
hægara sagt en gert að útrýma
þeim og við þær aðgerðir geta orð-
ið til nýjar glufur. Ef einhverjar
tilteknar leiðir sem fyrirtæki nýta
sér í skattamálum eru á gráu svæði
ber að skoða hvað megi betur fara.
Ef skattgreiðslur eru í samræmi
við lög og reglur hljóta þær hins
vegar að teljast eðlilegar.
ÍBÚALÝÐRÆÐI
Skipulagsnefnd Kópavogsbæjarhefur samþykkt að vísa frá fyr-
irliggjandi hugmyndum um skipu-
lag svonefnds Lundarsvæðis. Jafn-
framt leggur nefndin til við
bæjarráð Kópavogs að dregið verði
úr byggingamagni á þessu svæði,
byggðin verði lægri og fjölbreytt-
ari.
Veruleg andstaða hefur verið
gegn þeim hugmyndum sem til um-
ræðu hafa verið og hafa margir
íbúar lýst sig andsnúna þeim. Í
Morgunblaðinu í gær segir Hannes
Þorsteinsson, talsmaður íbúasam-
taka um betri byggð í Lundi: „Þeir
virðast hafa hlustað á íbúana og þá
fagmenn sem við fengum til liðs við
okkur.“ Hannes sagði jafnframt að
þessi niðurstaða væri sigur fyrir
íbúalýðræðið.
Á undanförnum sex árum hefur
Morgunblaðið ítrekað hvatt til
þess, að ákvarðanir um veigamikil
skipulagsmál yrðu teknar í at-
kvæðagreiðslu meðal íbúa viðkom-
andi sveitarfélags. Það væri þáttur
í að þróa lýðræðið í landinu. Blaðið
hefur jafnframt lýst þeirri skoðun,
að hið sama ætti við um ákvarðanir
um meginmál á landsvísu.
Skipulagsnefnd Kópavogsbæjar
hefur komizt að hyggilegri niður-
stöðu í þessu deilumáli. Það á ekki
við í málum sem þessum að knýja
fram niðurstöðu, sem kallar fram
mikla andstöðu þeirra íbúa, sem
eiga beinna hagsmuna að gæta.