Morgunblaðið - 08.01.2004, Blaðsíða 34

34 FIMMTUDAGUR 8. JANÚAR 2004 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
FERÐAMÁLARÁÐ Íslandskynnti í gær nýjar reglurvið útdeilingu á fjármun-um til umhverfismála sem
fela í meginatriðum í sér að fram-
kvæmda- og uppbyggingarstarfi í
nafni ráðsins verður hætt en í stað
þess verður bróðurparti fjármuna
þess úthlutað í styrkjaformi til aðila
sem vilja sinna uppbyggingarstarfi.
Í máli Einars K. Guðfinnssonar,
formanns Ferðamálaráðs, kom fram
að stefnt er að því að úthluta 40
milljónum króna á þessu ári til úr-
bóta í umhverfismálum og hefur
þegar verið auglýst eftir umsóknum
um styrki en frestur til að sækja um
rennur út 16. janúar nk. Af styrk-
fénu er áætlað að verja 15 milljónum
til uppbyggingar á nýjum svæðum,
15 milljónir renna til stærri verk-
efna á fjölsóttum ferðamannastöð-
um og 10 milljónir fara til minni
verkefna.
Magnús Oddsson ferðamálastjóri
sagði það nýjung að verja fjármun-
um sérstaklega til nýrra verkefna.
„Hingað til hafa menn verið í því
sem við getum kallað „plástursað-
ferðina“, það er að segja að plástra
svæði þar sem voru orð
vandræði, byggja trépalla
stíga og snyrtiaðstöðu. [..
þetta að baki og nú er það
hverjir vilja byggja upp ný
að taka við auknum fjöld
manna,“ sagði Magnús.
„Við erum að fara í þa
heimamenn hafa forsjá
kvæmdunum frekar en við
standa fyrir þeim,“ sagði
Gíslason, forstöðumaður
inga- og þróunarsviðs Fe
ráðs. Telur Ferðamálaráð
þessari leið sé leitast við að
Ferðamálaráð boðar nýjar verklagsreglur vi
Styrkir renna fra
beint til hagsmun
Forsvarsmenn Ferðamálaráðs Íslands kynntu breytingar á starfsemi ráðsins í gær. Frá vinstri: Valur Þ
Guðfinnsson formaður, Magnús Oddsson ferðamálastjóri og Elías B. Gíslason, forstöðumaður upplýsing
ÞAÐ MÁ kallast kraftaverk aðSævar Brynjólfsson hafi náðað þrauka í um eina og hálfaklukkustund í grindverkinu
efst á stefni Húna KE. Og þá ekki síður
að stefnið á bátnum skyldi haldast á
floti allan tímann. Sævar fór niður með
bátnum og festist í línu en náði að losa
sig og krafla sig á stefnið. Hann var
orðinn mjög kaldur og var farinn að
hrata niður af grindverkinu og var
orðinn mjög vonlítill um að sér yrði
bjargað þótt hann sæi til skipa að leita
að sér.
Sævar, sem er 62 ára, hefur verið á
sjó frá því hann var 14 ára gamall og
verið skipstjóri allar götur frá árinu
1962 og sloppið við óhöpp til þessa. En
sjórinn hefur engu að síður tekið toll,
tengdafaðir hans var einn þrettán
manna sem fórust þegar þýskur kaf-
bátur sökkti Heklu suður af Grænlandi
í júní árið 1941. Þá var tengdasonur
Sævars og eigandi Húna, Einar Magn-
ússon, stýrimaður á Bergþóri KE þeg-
ar hann sökk undan Garðskaga í af-
takaveðri fyrir sextán árum.
Fór niður með bátnum
Sævar segir með ólíkindum hversu
snöggt Húni hafi farið niður. „Stuttu
eftir að ég var lagður af stað í land sá
ég að það kviknaði á gaumljósi fyrir
dælu í vélarrúminu. Þá sló ég af bátn-
um og fer út. Ég hélt að það væru belg-
ir sem hanga á lunningunni sem valdi
því að það kemur vatn inn á bátinn. Ég
fer að huga að því en svo skyndilega
fer báturinn að halla og ég ætlaði að
stökkva fram í stýrishús aftur til þess
að reyna að snúa bátnum eða gera eitt-
hvað. En ég gerði ekki neitt því þá
dúndraði báturinn akkúrat niður eins
og hendi væri veifað og ég með hon-
um.“
Sævar segir aðalátökin hafa verið að
komast út úr bátnum og upp á yf-
irborðið.
„Ég náði reyndar aðeins í los-
unarhandfangið á gúmmíbátnum en ég
hafði ekki orku til að klára að opna því
ég var að verða loftlaus. Ég festi mig í
einhverri línu, það fór krókur í bux-
urnar en ég náði að slíta hann úr og
einhvern veginn klóraði ég mig upp.
Ég var búinn að súpa svolítið af sjó
þegar ég komst upp.“
Sævar segist síðan hafa náð að kom-
ast á stefnið sem stóð upp úr sjónum og
þar stóð hann og hékk næstu einu og
hálfu klukkustundina þar til hjálp
barst.
Horfði á björgunarbátinn
fyrir neðan sig
„Ég var alltaf að bíða eftir að björg-
unarbátnum skyti upp því ég sá hann
nokkra metra frá mér ofan í sjónum,“
heldur Sævar áfram. „En það voru
línuballar og dót í kring svo ég þorði
ekki að gera atlög
fara niður í sjóinn
inn. Sennilega sem
lega hefði þá öll o
Sævar segir að
mjög, þar sem han
stefni bátsins, að
unum til þess að s
hafi séð skip í fjar
gerði hann sér þó
úr lofti.
„Ég var líka að
loftið til að athug
þyrluna, mér fann
leiki á því að hún
það logaði á siglin
ofan í sjónum og b
„Fór í sjóinn me
Í faðmi fjölskyldunnar: F.v.Bryndís Sævarsdóttir, Ingibjörg
PARMALAT
Íforystugrein brezka dagblaðs-ins Financial Times í gær erfjallað um ábyrgð endurskoð-
enda í ljósi ásakana um sviksemi í
rekstri ítalska fyrirtækisins Parm-
alat. Í forystugrein blaðsins er at-
hygli vakin á því, að framkvæmda-
stjórn Evrópusambandsins
hyggist taka upp til skoðunar regl-
ur um ábyrgð endurskoðenda.
Sumir endurskoðendur telji eðli-
legt að ákveðið þak sé á ábyrgð
endurskoðenda en aðrir telja rök
fyrir því, að takmarkalaus ábyrgð
muni leiða til þess að endurskoð-
endur verði meira vakandi í starfi
sínu.
Í Viðskiptablaði Morgunblaðsins
í dag er fjallað um mál ítalska fyr-
irtækisins og þar kemur fram
hvers vegna umræður um stöðu,
hlutverk og ábyrgð endurskoðenda
eru svo áberandi. Í greininni segir:
„Spyrja má hvers vegna endur-
skoðendur Parmalat sáu ekki í
gegnum blekkingarnar, en við því
hafa ekki enn fengizt skýr svör. Yf-
irmaður Grant Thornton á Ítalíu,
sem nú hefur verið rekinn frá fyr-
irtækinu er í haldi lögreglu grun-
aður um aðild að málinu, en hann
neitar sök og segist hafa verið
blekktur og hið sama á við um end-
urskoðunarfyrirtækin, sem sáu um
Parmalat, Deloitte og Grant
Thornton. Þau segjast vera fórn-
arlömb í málinu…Eitt af því, sem
kann að hafa orðið til þess, að end-
urskoðendurnir urðu einskis varir
er að þeir hafi treyst um of á upp-
lýsingar frá fyrirtækinu sjálfu, það
er að segja ef því er trúað að eng-
inn starfsmaður endurskoðend-
anna sé viðriðinn málið.“
Í umfjöllun Viðskiptablaðs
Morgunblaðsins segir ennfremur:
„Einnig má velta vöngum yfir því
hvers vegna Deloitte lét sér nægja
að fá upplýsingar frá hinum gamla
aðalendurskoðanda Parmalat um
stóran hluta af fjármálum sam-
stæðunnar. Sérstaklega í ljósi
þess, að tilgangurinn með því að
skipta um endurskoðendur á nokk-
urra ára fresti er að koma í veg fyr-
ir að óeðlilegt samband myndist
milli endurskoðanda og fyrirtæk-
isins, sem endurskoðað er.“
Það eru fleiri en endurskoðend-
ur, sem eiga um sárt að binda
vegna Parmalat. Í umræddri grein
í Viðskiptablaði Morgunblaðsins
segir:
„Fyrir utan endurskoðendurna
er einnig umhugsunarvert, að láns-
hæfismatsfyrirtæki skyldu ekki
sjá, að eitthvað var athugavert við
reikninga Parmalat. Standard &
Poor’s breytti áliti sínu á útliti fyr-
ir Parmalat um miðjan september
úr jákvæðu í stöðugt en áfram gaf
einkunnin til kynna að bréfin væru
í lagi. Það var ekki fyrr en 9. des-
ember, eftir að lokað hafði verið
um hríð fyrir viðskipti með bréf
Parmalat og gengi þeirra hafði fall-
ið um helming, sem Standard &
Poor’s skýrði frá því með einkunn
sinni að bréfin væru ótrygg. Svip-
aða sögu er að segja um árangur
matsfyrirtækja í tilviki Enron, svo
dæmi sé tekið og það hlýtur að vera
umhugsunarvert hvort og að
hversu miklu leyti fjárfestar ættu
að líta til slíkrar einkunnagjafar.“
Hvort sem litið er til Bandaríkj-
anna eða Evrópu er ljóst, að svipt-
ingar í viðskiptalífi og hraðinn,
sem einkennir þá veröld leiða til
þess, að of margt fer úrskeiðis. Í
Bretlandi og Bandaríkjunum
stendur nú yfir rannsókn á með-
ferð fjármuna útgáfufyrirtækis
hins virta brezka dagblaðs The
Daily Telegraph. Þar koma ýmsir
heimskunnir menn við sögu, sem
átt hafa sæti í stjórn útgáfufyrir-
tækisins og eiga nú yfir höfði sér
málaferli af hálfu annarra hlut-
hafa.
Í Viðskiptablaði Morgunblaðsins
í dag er skýrt frá því að sænska
fjármálafyrirtækið Skandia hafi
höfðað mál gegn tveimur af fyrr-
verandi stjórnendum félagsins, þar
sem þeir eru krafðir um 3 milljarða
í bætur vegna þeirra mála, sem upp
hafa komið varðandi greiðslur til
stjórnenda fyrirtækisins.
Athygli þeirra, sem rannsaka
ófarir Parmalat beinist nú einnig
að viðskiptabönkum fyrirtækisins.
Financial Times skýrði frá því í
gær, að reynt væri að fá skýringar
á því hvað bankarnir hefðu vitað
mikið um stöðu fyrirtækisins. Þá
hefur einnig komið fram í rann-
sókninni, að fyrirtækið hafi greitt
stjórnmálamönnum á Ítalíu mútur.
Þessar fréttir sýna, að stórfyr-
irtæki víða um heim valda miklu
umróti. Nú hefur það auðvitað allt-
af gerzt að upp kæmist um misferli
í rekstri stórra alþjóðlegra fyrir-
tækja. En það sem kannski er nýtt
nú er sú staðreynd, að þeir sem
rannsaka slík mála beina rann-
sóknum sínum líka að fyrirtækjum,
sem eru að veita viðkomandi aðil-
um ákveðna þjónustu. Augljóst er
að þar beinist athygli manna ekki
sízt að endurskoðunarfyrirtækj-
um, sem sýnir hvað þau eru í við-
kvæmri stöðu. Bankarnir eru aug-
ljóslega líka að byrja að verða fyrir
annars konar óþægindum en þeim
einum að þeir tapi peningum á við-
skiptum við þau fyrirtæki, sem við
sögu koma.
Eins og fram kom í fyrrnefndum
leiðara Financial Times er fram-
kvæmdastjórn Evrópusambands-
ins að undirbúa skoðun á þeim
reglum, sem gilda um ábyrgð end-
urskoðenda. Í ljósi þeirra um-
ræðna, sem nú fara fram í Evrópu
vegna Parmalat-málsins og ann-
arra mála, sem upp hafa komið
m.a. í Frakklandi og Þýzkalandi, er
ekki ósennilegt að mjög verði hert
á þeim kröfum, sem gerðar eru
bæði til endurskoðenda og banka
varðandi samskipti þeirra við fyr-
irtæki, sem eru í viðskiptum við þá.