Morgunblaðið - 21.01.2004, Qupperneq 4

FRÉTTIR
4 MIÐVIKUDAGUR 21. JANÚAR 2004 MORGUNBLAÐIÐ
Farseðill gildir í eitt ár!
Verð á mann frá 19.500 kr.
All
taf
ód‡rast á netinu
GEIR H. Haarde fjármálaráðherra
segir að ríkisstjórnin ætli ekki að
grípa inn í þær sparnaðaraðgerðir
sem nú er unnið að innan Landspít-
ala – háskóla-
sjúkrahúss
(LSH). Hann seg-
ir að ekki standi
til að auka fjár-
veitingar til spít-
alans á þessu ári.
Málefni LSH
voru rædd á rík-
isstjórnarfundi í
gærmorgun. Þar
var m.a. lögð fram
ályktun frá trúnaðarmönnum þeirra
stéttarfélaga sem starfa á LSH en í
henni er þeim eindregnu tilmælum
beint til ríkisstjórnarinnar að taka
þegar í stað til endurskoðunar fyrri
ákvörðun um fjárveitingar til LSH.
„Málið var rætt í ríkisstjórn,“ seg-
ir ráðherra, „en niðurstaðan er
óbreytt af okkar hálfu. Við teljum
ekki rétt að grípa inn í þetta ferli eins
og staðan er núna.“ Geir segir að
spítalinn hafi fengið miklar aukafjár-
veitingar á undanförnum árum.
„Spítalinn hefur fengið frá og með
árinu 2002 til ársins í ár, í viðbót-
arfjárveitingar á fjárlögum og á
aukafjárlögum, í kringum sex millj-
arða króna. Það er því fráleitt að tala
um niðurskurð í rekstri spítalans.“
Geir bendir m.a. á að um fimm
hundruð milljónum hafi verið bætt
inn í rekstrargrunn spítalans á fjár-
lögum ársins í ár. „Framlög til spít-
alans hafa því stóraukist.“
Minni en talið var
Geir tekur fram að ríkisstjórnin
styðji við bakið á stjórnendum spít-
alans í sparnaðaraðgerðunum. „Ég
tel, að því er ég best fæ séð, að þeir
hafi staðið afar vel og fagmannlega
að þessu,“ segir hann. „Mér sýnist að
aðgerðirnar séu minni að umfangi en
margir höfðu talið. Það er verið að
tala um fimmtíu beinar uppsagnir á
fimm þúsund manna vinnustað. Það
er um eitt prósent starfsmanna“
Hann segir að það sé ekki mikið í
samanburði við mörg fyrirtæki sem
hafi, því miður, þurft að grípa til stór-
tækari aðgerða á undanförnum miss-
erum.
Geir segir að lokum að hann telji
nauðsynlegt að þessu máli ljúki sem
fyrst. „Þetta er mál sem verður að
hafa sinn gang. Síðan væntir maður
þess að öldurnar lægi svo spítalinn,
starfsmenn hans og stjórnendur fái
betra svigrúm til að sinna sínum
meginverkefnum.“
Málefni LSH rædd á
ríkisstjórnarfundi
Engar
aukafjár-
veitingar
til spítalans
Geir H. Haarde
SPARNAÐARAÐGERÐIR Land-
spítala – háskólasjúkrahúss (LSH)
munu snerta störf 147 hjúkrunar-
fræðinga, 107 lækna, 79 starfs-
manna hjá Starfsmannafélagi rík-
isstofnana (SFR), 38 sjúkraliða og
12 sálfræðinga, svo dæmi séu nefnd.
Fækka á ársverkum hjúkrunar-
fræðinga um 23, lækna um 21,
starfsmanna hjá SFR um 45,5,
sjúkraliða um 14,5 og sálfræðinga
um sex. Fækkun ársverka á m.a. að
ná með uppsögnum, minnkun
starfshlutfalls og með því að ráða
ekki áfram þá sem eru ráðnir tíma-
bundið.
Alls verður 52 starfsmönnum
spítalans sagt upp störfum fyrir
mánaðamót, eins og fram kom í
Morgunblaðinu í gær, en þeir sinna
samanlagt tæplega 40 ársverkum.
Stefnt er að því að fækka ársverk-
um á spítalanum um 140 til viðbótar
með t.d. lækkun starfshlutfalls ein-
stakra starfsmanna og með því sem
kallað hefur verið „starfslok án upp-
sagna.“ Það þýðir m.a. að starfs-
menn sem hafa verið ráðnir á
reynslutíma fá ekki ráðningu áfram.
Alls munu aðgerðirnar snerta
störf og kjör 502 starfsmanna LSH
á einn eða annan hátt. Þeir eiga á
næstu dögum að fá í hendur bréf
þar sem gerð er grein fyrir þessum
breytingum. Hafa þeir síðan frest
fram á mánudag til að andmæla
þeim breytingum. Þeir forystumenn
stéttarfélaga sem Morgunblaðið
ræddi við í gær voru sammála um
að aðgerðirnar myndu koma niður á
þjónustu spítalans. Einar Oddsson,
formaður starfsmannaráðs spítal-
ans, segir m.a. að það sé ekki hægt
að skera meira niður öðruvísi en
það komi niður á þjónustunni.
Ekki ráðið í stöður sem losna
Elsa B. Friðfinnsdóttir, formaður
Félags íslenskra hjúkrunarfræð-
inga, segir að beinar uppsagnir
meðal hjúkrunarfræðinga á spítal-
anum séu fáar. Um 40 hjúkrunar-
fræðingar þurfa að minnka starfs-
hlutfall sitt eða fara á eftirlaun fyrr
en áætlað var. Auk þess verður ekki
ráðið í þær stöður sem fyrirsjáan-
legt er að muni losna á næstunni.
Þá þarf, segir Elsa, að breyta vakta-
fyrirkomulagi um 110 hjúkrunar-
fræðinga, en það þýðir m.a. minni
yfirvinnu.
Elsa segir, um aðgerðir spítalans
almennt, að hún hefði viljað að farið
yrði í þær eftir að nefnd heilbrigð-
isráðherra um hlutverk spítalans
hefði skilað sínum niðurstöðum. „Ég
hefði haldið að þannig myndu að-
gerðirnar vera markvissari,“ segir
hún. Elsa segir ennfremur að hún
telji útilokað annað en að aðgerð-
irnar muni bitna á þjónustunni við
sjúklinga. Hún segir að hingað til
hafi vantað hjúkrunarfræðinga á
LSH. Og með því að fækka stöðu-
gildum hljóti það að koma niður á
þjónustunni.
Engin endurnýjun
Sigurbjörn Sveinsson, formaður
Læknafélags Íslands, segir að
fækkun ársverka lækna um 21 muni
snerta 37 lækna, með einum eða
öðrum hætti. Sumir þurfi að minnka
starfshlutfall sitt og aðrir þurfi að
fara fyrr á eftirlaun en áætlað var.
Þá verði þeir ekki endurráðnir sem
hafi tímabundna ráðningu. „Ég lít á
þetta allt sem uppsagnir,“ segir
hann og vísar m.a. til þess að í raun
sé verið að segja þeim upp sem
þurfi að hætta fyrr vegna aldurs en
áætlað var. „Ég lít á það sem upp-
sögn þegar menn eru ekki spurðir
hvað þeir vilja.“ Alls munu sparnað-
artillögur LSH snerta 107 lækna
eins og áður sagði, en stór hluti
þeirra þarf að taka á sig breytingar
á vinnufyrirkomulagi eða vöktum.
Sigurbjörn segir aðgerðirnar
koma illa niður á læknum, ekki síst í
samanburði við aðrar stéttir innan
spítalans. Hann segir sem dæmi að
margfalt fleiri hjúkrunarfræðingar
starfi innan spítalans en læknar.
Hjúkrunarfræðingar séu um 1.240
en læknar um 560. Þrátt fyrir það
eigi að fækka ársverkum lækna um
21 en ársverkum hjúkrunarfræð-
inga um 23.
Sigurbjörn tekur einnig fram að
vegna fækkunar ársverka lækna
verði litlar líkur á nýráðningum
lækna á næstu tveimur til þremur
árum. „Það þýðir að engin ný þekk-
ing kemur inn í læknisfræðina í tvö
til þrjú ár í gegnum unga og ný-
þjálfaða lækna. Það verður því
stöðnun sem þýðir í raun og veru
afturför hvað læknisfræðina varðar.
Það er ekki minna áhyggjuefni
heldur en uppsagnirnir sjálfar.“
Mikil vanlíðan
Aðferðir LSH munu snerta störf
38 sjúkraliða en fækka á ársverkum
þeirra um fjórtán og hálft. Kristín
Á. Guðmundsdóttir, formaður
Sjúkraliðafélags Íslands, segir að
níu sjúkraliðum verði sagt upp
störfum. Einhverjir sjúkraliðar eru
að hætta sökum aldurs, að sögn
Kristínar, og ekki verður ráðið í þau
störf sem fyrirsjáanlegt er að losni.
Kristín segir að sér lítist engan
veginn á aðgerðirnar. Telur hún að
þær eigi eftir að hafa ófyrirsjáan-
legar afleiðingar. Hún segir að
margir hafi bent á að vísa eigi fólki í
auknum mæli á heilsugæsluna, en
þar séu líka vandamál á ferðinni. Til
dæmis hafi stór hópur fólks ekki að-
gang að heilsugæslunni, m.a. vegna
þess að erfitt sé að fá heimilslækna.
Og þeir sem hafi heimilislækni þurfi
oft að bíða í margar vikur eftir að
komast að hjá lækninum.
Þórunn H. Sveinbjörnsdóttir,
varaformaður Eflingar stéttar-
félags, segir að líklega þurfi um sjö
félagar í stéttarfélaginu að hætta
störfum á LSH á næstu vikum
vegna sparnaðaraðgerðanna. Hún
segist ekki hafa nákvæmar upplýs-
ingar um hve fækka eigi um mörg
ársverk en tekur fram að því verði
aðallega náð með eðlilegri starfs-
mannaveltu. Félagar í Eflingu
starfa m.a. í eldhúsi, við umönnun
aldraðra og fatlaðra, svo dæmi séu
nefnd.
Alls verður 52 starfsmönnum Landspítala sagt upp störfum fyrir mánaðamótin
Starfsmenn hafa and-
mælarétt fram yfir helgi
Morgunblaðið/Júlíus
dóma hjá börnum á síðustu tíu árum á
Læknadögum á Nordica hóteli í gær.
Þar fjallaði hann um breyttar bata-
horfur, nýjungar í skurðaðgerðum og
breytingar í lyfjameðferð.
Um 30 börn þurfa skurðaðgerð
vegna meðfædds hjartagalla á Íslandi
á hverju ári. Samkvæmt íslenskri
rannsókn sem gerð var fyrir nokkru
er nýgengi allra hjartagalla hér á
landi 1,7% meðal lifandi fæddra barna
sem er nokkuð hærra en alþjóðlegt
meðaltal sem er í kringum 1%. Gylfi
segir að hafa beri í huga að greining-
artækni hafi stórbatnað, hjartagallar
séu greindir með hjartaómun þar sem
fram komi minnstu hjartagallar sem
sérfræðingum yfirsást áður.
Að sögn Gylfa er venjulega búið að
meðhöndla flesta hjartagalla fyrir
skólaaldur barna, þar af mikinn
BATAHORFUR og meðferðarmögu-
leikar barna sem fæðast með hjarta-
galla hafa stórbatnað síðastliðinn ára-
tug og fleiri hjartaaðgerðir eru nú
gerðar á nýburum strax eftir fæðingu
en áður var tæknilega mögulegt. Fyr-
ir 10-15 árum var dánartíðni eftir
hjartaaðgerð á börnum á bilinu 10-
15% en í dag er hún undir einu pró-
senti.
Dánartíðni innan við 1%
„Stóra breytingin í rauninni er sú
að lifun þessara barna er mjög að
batna og líka meðferðarmöguleikar,
þ.e. það er ekki bara að nú er hægt að
bjóða nánast öllum sem fæðast með
hjartagalla meðferð heldur er lifunin
líka mjög að batna,“ segir Gylfi Ósk-
arsson barnalæknir sem hélt erindi
um nýjungar í meðferð hjartasjúk-
meirihluta á fyrstu 2-3 árum í ævi
barnsins. „Markmiðið hjá okkur núna
er það að það fari enginn í gegnum
uppvaxtarárin með ógreindan hjarta-
galla. Það er að verða að raunveru-
leika í dag,“ segir Gylfi.
Hann segir að tæknilega sé nú jafn
mögulegt að framkvæma hjartagerð
á nýbura og á eldra barni. Allstór
hópur þeirra sem greinist með smá-
vægilegan hjartagalla þurfi hinsvegar
lítillar meðferðar við. Þá eru þau börn
sem greinast með einfaldan hjarta-
galla sem má „lækna“ með einni
skurðaaðgerð.
Loks er það minnsti hópurinn, 10-
15 börn á ári sem gera þurfi endur-
teknar aðgerðir á á unga aldri eða
eina aðgerð sem síðan sé endurtekin
þegar viðkomandi er orðinn ungling-
ur eða fullorðinn.
Batahorfur barna með
hjartagalla hafa stóraukist