Morgunblaðið - 21.01.2004, Side 27

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 21. JANÚAR 2004 27
ÞAÐ ER engin nýlunda að mönnum
svíði undan vendinum og af reynslunni
lærist þeim að hatast við þann sem
honum beitir. Ég fæ
ekki annað séð en að
Pétur Björnsson, for-
maður Samtaka versl-
unarinnar, sé heldur
rauður á rassinum þeg-
ar hann geysist fram á
síður Morgunblaðsins í
liðinni viku til að
skammast út í okkur
sem beitt höfum félaga
hans vendinum í hálfan
annan áratug. Pétur
kvartar undan fákeppni,
einokun og skorti á heil-
brigðri samkeppni á
smásölumarkaðnum um leið og hann
segir forvera Samtaka verslunarinnar,
Félag íslenskra stórkaupmanna (FÍS),
hafa í 75 ár barist fyrir frjálsri verslun
á Íslandi. Þetta hét í minni sveit öf-
ugmælavísa eða að kastað væri stein-
um úr glerhúsi. Nú skulu sett lög og
reglur til höfuðs þeim stóru á smá-
sölumarkaðnum, þeim sem færðu
heildsölugróðann úr vösum aðalsins í
vasa neytenda. Minnir um margt á
söguna úr Skírisskógi en af hógværð
læt ég öðrum eftir að tengja okkur við
Hróann.
Tvær aðalsstéttir
Allir sem þekkja verslunarsögu vita að
stóran hluta þessara 75 ára hafa tvær
aðalsstéttir skipt með sér íslenska
markaðnum, SÍS (Samband íslenskra
samvinnufélaga) og FÍS (gömlu heild-
salarnir), bæði í innflutningi á sérvöru
og matvöru. Það var öll heilbrigða
samkeppnin hans Péturs, svo ekki sé
talað um gjaldeyrishöftin og annað
slíkt sem var ekki beint til þess fallið
að minnka fákeppni og einok-
unarstöðu þessara félaga á sínum
tíma. Skrítið hvað menn er fljótir að
setja kíkinn fyrir blinda augað þegar
það hentar til að moka undir þá sjálfa.
Óháðir risunum
Eftir að við feðgarnir opnuðum fyrstu
Bónusverslunina fór að bresta í alræð-
isvaldi þessara tveggja á smá-
sölumarkaðnum. Þá kom inn á mark-
aðinn fyrirtæki sem varð ekki eins háð
þessum risum og aðrir. Við greiddum
okkar vörur í næstu viku eftir afhend-
ingu og þurftum ekki hinn hefðbundna
úttektarmánuð og að auki 40 daga
vaxtalausan víxil hjá seljandanum.
Ekki einasta losnuðum við þannig við
þann myllustein sem þessir samningar
voru öðrum smásölum heldur gátum
við um leið knúið fram lægra inn-
kaupsverð. Þess hefur neytandinn not-
ið.
Þurfum að sýna klærnar
Auðvitað er skiljanlegt að undan okk-
ur hafi sviðið á stundum. Aðalsmenn-
irnir voru vanir að klóra hver öðrum í
sátt og samlyndi, í ,,heilbrigðri sam-
keppni“ og skiljanlega var erfitt að
finna hrikta í þessum stöðugleika þeg-
ar óþægir menn komu inn á mark-
aðinn. Ég ítreka að okkar markmið er
og hefur alltaf verið að vinna náið og
vel með þeim sem við verslum við og
hugmyndir okkar um heilbrigð við-
skipti kristallast í því að báðir gangi
frá borði og telji sig hafa
fengið eitthvað fyrir sinn
snúð. Ég skal að vísu
fúslega játa að það hefur
aldrei verið eitt af okkar
helstu viðskiptaboð-
orðum að moka undir
þessa aðalsmenn fyrri
tíma. Við höfum þvert á
móti þurft að sýna þeim
klærnar, t.d. með því að
flytja sjálfir inn matvöru
þegar okkur hefur ekki
fundist menn vera að
bjóða sambærilegt verð
við það sem best þekkist
annars staðar í heiminum.
Útgjöld heimilanna minnkað
Heilbrigð samkeppni þýðir í mínum
huga ekki það að menn skipti kökunni
á milli sín í bróðerni heldur berjist um
hylli viðskiptavinanna eins og nú er
gert af meiri hörku en nokkru sinni.
Ég fullyrði að þess hefur neytandinn
notið frá því að við opnuðum Bónus
1989. Finnist mönnum ég of hlut-
drægur til þess að mark sé á mér tak-
andi geta þeir skoðað opinberar tölur
Hagstofunnar. Þær sýna, svo ekki
verður um villst, að útgjöld heimilanna
til dagvöru hafa, sem hlutall af tekjum,
lækkað úr 23 prósentum í 14 prósent.
Þannig getum við Bónusmenn kinn-
roðalaust sagt að viðskiptavinir okkar
hafi notið þeirrar baráttu sem við höf-
um háð frá fyrsta degi. Á litlum mark-
aði eins og Ísland er þurfa neytendur á
öflugu fyrirtæki eins og Högum að
halda, fyrirtæki sem hefur bolmagn til
að kaupa inn á lægra verði en áður
hefur þekkst. Vera má að það hafi ein-
hvers konar fákeppni í för með sér en
Pétri og félögum er hollt að muna að
neytendur eru engir aular sem láta
bjóða sér hvað sem er. Við vitum
hvernig og af hverju við komumst inn
á markaðinn á sínum tíma og náðum
þar góðri fótfestu, af hverju neytendur
tóku okkur opnum örmum. Gamli að-
allinn hafði gleymt sér og var farinn að
njóta þess um of að rugga sér á park-
etinu. Í slíka stöðu ætlum við ekki að
koma okkur og gætum því hags
beggja, okkar sjálfra en ekki síður við-
skiptavina okkar. Pétri og félögum
væri nær að laga sig að breyttu um-
hverfi, taka höndum saman með okkur
og vinna að því sem máli skiptir, að
lækka matarreikning landsmanna.
Þeir virðast of uppteknir af því að að-
allinn sé að missa völdin og að stólar
klúbbfélaganna í stjórn Lífeyrissjóðs
verslunarmanna kunni að vera í
hættu.
SÍS og FÍS –
íslenskur aðall fyrri tíma
Jóhannes Jónsson skrifar
um samkeppni ’Þannig getum við Bón-usmenn kinnroðalaust
sagt að viðskiptavinir
okkar hafi notið þeirrar
baráttu sem við höfum
háð frá fyrsta degi.‘
Jóhannes Jónsson
Höfundur er kaupmaður í Bónus.
Í GREININNI „Líf í skotgröf“ í
Lesbók Morgunblaðsins 25. októ-
ber 2003 fjallar Ármann Jakobs-
son um afstöðu fólks á vinstri
væng stjórnmálanna til Halldórs
Laxness og kommúnismans í kjöl-
far deilna sem rétt eina ferðina
höfðu orðið um Hannes Hólmstein
Gissurarson. Orðrétt segir Ár-
mann:
„Fyrir íslenska Samfylkingar-
krata, þá sem Guðbergur Bergs-
son kallar „vinstrimenn sem eru
með allt niðrum sig í pólitík“ virð-
ist þetta hins vegar feimnismál.
Þeir þurfa að afsaka skáldið“
o.s.frv. Fáum línum síðar víkur Ár-
mann að skrifum Guðna Elíssonar
í þessu samhengi og segir:
„Finnst Guðna það illþolandi að
vinstrimenn skuli taka almenna af-
stöðu sem felur hugsanlega í sér
stuðning við Hannes Hólmstein
Gissurarson, fremur en samherja
og vini? Eru skotgrafir almennt til
góðs?“
Í lok greinar sinnar segir Ár-
mann:
„Íslendingar hafa áhuga á fólki
fremur en hugmyndum. Í sjálfu
sér ekkert við það að athuga. En er
ekki klént þegar sá áhugi verður
svo altækur að veist sé að mönnum
fyrir að taka afstöðu öðruvísi en á
grundvelli persóna? Eða þegar há-
skólakennarar [þ.e. Guðni Elísson]
harma það sérstaklega að menn
nenni ekki að búa um alla ævi í
skotgröf? Einkum þegar félagarn-
ir í skotgröfinni hafa meira og
minna týnt trúnni á þann málstað
sem upphaflega var barist fyrir.“
Það er því alveg ljóst að í þessari
grein setur Ármann Jakobsson
samasemmerki milli Guðna Elís-
sonar og „Samfylkingarkrata“ –
a.m.k. í afstöðunni til Halldórs
Laxness.
Rétt er að taka fram að þótt ég
sé efnislega sammála Ármanni
Jakobssyni um margt í téðri grein
hans er ekki þar með sagt að ég
telji pólitísk skrif hans að öðru
leyti til eftirbreytni.
Jakob F. Ásgeirsson
Athugasemd
Höfundur er rithöfundur.
NÚ ÞEGAR mikil umræða er í
gangi vegna niðurskurðar á LHS,
þá finnst mér vanta að meira sé
rætt um þann möguleika að lækka
lyfjakostnað með öll-
um tiltækum ráðum.
Að mínu mati er það
með ólíkindum að jafn
stór lyfjanotandi og
sjúkrahúsin eru, geti
ekki sjálf flutt inn þau
lyf sem þau telja sig
geta fengið á betra
verði með beinum inn-
flutningi. Einnig finnst
mér kominn tími til að
endurskoða reglugerð-
ir um innflutning lyfja
og útrýma lyfja-
heildsölu á sama hátt
og önnur heildsala er
að deyja út.
Nú finnst mér ég
tala af smá reynslu.
Ég er móðir langveiks
barns sem þarf á
tvennskonar lyfjum að
halda. Annað lyfið er
sárasaklaust K vítamín
sem ég hef keypt til margra ára
hérlendis dýrum dómi. Um er að
ræða sérstakt undanþágulyf sem ég
get eingöngu keypt í dýrum apótek-
um. En fyrir um tveimur árum kom
annað í ljós. Ég var stödd í apóteki í
Danmörku og var að ræða við af-
greiðsludömuna, þegar mér datt í
hug að spyrja um þetta lyf. Jú, það
gat ég fengið hjá henni, án lyfseðils
á brot af því verði sem ég greiði fyr-
ir hér heima. Þá var verðmunurinn
rétt yfir 100%.
Þegar heim kom, hringdi ég í ein-
hverja lyfjastofnun og spurði um
reglur um undanþágulyf. Ég hafði
alltaf haldið að um væri að ræða
mjög nýtt lyf sem kannski væri ekki
búið að rannsaka nógu vel og að það
væri ástæðan fyrir þessum mikla
kostnaði og hve lítið ríkið tók þátt í
þessum kaupum. En það var alls
ekki ástæðan. Þær upplýsingar sem
ég fékk voru að um væri að ræða lyf
sem væri óskráð vegna þess að
lyfjaheildsalinn sá sér ekki hag í að
fá lyfið skráð á eigin
kostnað. Á meðan
hann fær lyfið ekki
skráð er öll verðlagn-
ing eins og honum
hentar.
Sé þessi litla saga
dæmi um hvernig
komið er fyrir lyfjasölu
á landinu þá finnst
mér aukin útgjöld
sjúkrastofnana ekki
mjög óeðlileg. Það
væri gaman að fá að
vita hver hagnast mest
á þessu eins og staðan
er í dag. Er ríkið að
umbuna lyfja-
heildsölum á okkar
kostnað, eða er ríkið
að græða á vanda sjúk-
linga og sjúkrahúsa?
Ég hef þá trú að ef
sjúkrastofnanir fái að
flytja inn lyf sjálf og að
heildsalan verði lögð niður í þeirri
mynd sem hún er í dag, þá lækki
það bæði útgjöld ríkis og heimila.
Maður fær þær fregnir erlendis
frá, þar sem samheitalyf eru notuð í
miklu meira mæli en hér heima að
lyfjakostnaður einstaklinga sé örlít-
ið brot af því sem sjúklingar þurfa
að greiða hérlendis. Á Spáni er t.d
hægt að ganga inn í apótek og
kaupa flest almenn hjartalyf án lyf-
seðils á svipuðu verði og kostnaður
sjúklinga er hér heima. Þá er ríkið
ekki að borga krónu. Hvernig sem á
þetta er litið getur lyfjakostnaður
hérlendis ekki talist eðlilegur.
Lyfjakostnaður
Anna María Þorkelsdóttir
skrifar um lyfjakostnað
Anna María
Þorkelsdóttir
’Það væri gam-an að fá að vita
hver hagnast
mest …‘
Höfundur er fyrrverandi
formaður Einstakra barna.
VIÐ bindindismenn höfum lengi
bent á þá staðreynd, að auðveld-
ara aðgengi að áfengi, eins og til
dæmis verðlækkun á
þeim görótta drykk
og/eða það að leyfa
sölu á honum í stór-
mörkuðum og mat-
vöruverzlunum
myndi einungis auka
áfengissöluna og um
leið neyzluna og þar
með vandræðin öll
sem af stafa. Nú hafa
frændur vorir Danir
ennþá einu sinni
komizt í eða bakað
sér vandræði í sam-
bandi við áfengissölu
og áfengisnotkun –
og hvers vegna? Þeir
gripu til þess óvina-
fagnaðar eða óynd-
isúrræðis – að lækka
opinber gjöld á
áfengi. Hverjar urðu
svo afleiðingarnar?
Í Morgunblaðinu sunnudaginn 4.
janúar 2004 mátti á forsíðu lesa
frétt undir fyrirsögninni: „Verð-
lækkun stóreykur áfengissölu“.
Við nánari athugun á fréttinni
mátti lesa eftirfarandi: „Eftir að
opinber gjöld á áfengi voru lækk-
uð í Danmörku 1. október síðast-
liðinn hefur neyzlan rokið upp úr
öllu valdi. Hafa margir stjórn-
málamenn og talsmenn heilbrigðra
lífshátta af því miklar áhyggjur,
enda finnst þeim sem áfeng-
isdrykkjan hafi verið meiri en nóg
fyrir.“ Skyldi annars nokkurn
furða?
Í fréttinni segir áfram: „Í sum-
um stórmörkuðum hefir salan í
flöskum talin allt að tvöfaldast frá
síðasta ársfjórðungi 2002 og hafa
menn einkum áhyggjur af vaxandi
neyzlu ungs fólks á sterkum vín-
um.“ „Sagði frá þessu í Berlinske
Tidende í gær.“ Segir
þessi frétt okkur nokk-
uð?
Er þessi reynsla
frænda vorra Dana
ekki ennþá ein stað-
festingin á því, að það
sem við templarar og
aðrir bindindismenn
höfum haldið fram og
varað við, að auðveld-
ara aðgengi að áfengi
og lægra verð eykur
neyzluna á því, kallar
yfir okkur fleiri
hörmulegar afleið-
ingar. Staðreynd sem
ekki verður hrakin.
Skyldu menn og þar á
meðal þingmenn eitt-
hvað hafa lært getað
af þessum „1. okt.
glaðningi“ frænda
vorra Dana í áfengismálum?
Síðast í fréttinni má lesa: „Sum-
ir stjórnmálmenn sem studdu
lækkun áfengisgjaldsins, segjast
hafa áhyggjur af þróuninni og vilja
jafnvel taka málið upp aftur.“
Skyldu íslenzkir stjórnmálamenn
og þar á meðal þingmenn hafa
áhyggjur af þróuninni í áfeng-
ismálum hérlendis?
Vonandi láta þeir víti Dana sér
til varnaðar verða og halda fast við
þá stefnu að takmarka með öllum
ráðum aðgengi að þessum göróttu
drykkjum.
Þankar á nýju ári
um áfengismál
Björn G. Eiríksson
skrifar um bindindismál
Björn G. Eiríksson
’Vonandi látaþeir víti Dana
sér til varnaðar
verða.‘
Höfundur er sérkennari
og á sæti í fjölmiðlanefnd IOGT.
Hnitmiðað og vinsælt nám sem skilar sér
í fagmennsku í sölu ásamt aukinni
tölvuþekkingu og betri árangri í
samskiptum við viðskiptavini.
Styrktu stöðu þína!
- Lengd: 264 stundir.
- Næsta námskeið: 27. jan.
- Kennslutími: 2 kvöld og laugard.
- Stgr.verð: 179.550
- Hlutverk sölumanns
- Sölutækni
- Samskipti við viðskiptavini
- Sölu- og viðskiptakerfi
- Verslunarreikningur
- Windows - Word
- Excel - Power Point
- Markaðsfræði
- Framsögn og framkoma
- Tímastjórnun
- Auglýsingatækni
- Gerð kynningarefnis
- Lokaverkefni