Morgunblaðið - 21.01.2004, Blaðsíða 49

FÓLK Í FRÉTTUM
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 21. JANÚAR 2004 49
Smáauglýsing
með mynd
á aðeins 995 kr.*
Alla daga
Sími 569 1111 eða augl@mbl.is
*5 línur; tilboðið gildir til 1. mars 2004.
ÍS
LE
N
SK
A
A
U
G
LÝ
SI
N
G
A
ST
O
FA
N
/S
IA
.I
S
M
O
R
22
76
4
0
1/
20
04
Murray upp’í tré
(Treed Murray)
Spennudrama
Kanada 2001. Myndform VHS. Bönnuð
innan 12 ára (90 mín.) Leikstjórn og
handrit William Phillips. Aðalhlutverk
David Hewlett.
TREED Murray er kokhraustur
og farsæll auglýsingagerðarmaður
sem villist í skemmtigarði stórborgar.
Hann spyr ungan mann til vegar en
fær í staðinn hótanir og skipun um að
láta veskið af hendi. Hann bregst við
með að berja frá sér og leggja á flótta
sem gekk ekki betur en svo að vinir
unga ræningjans birtast og um-
kringja hann þannig að hann sér eng-
an annan kost vænni en að klifra upp í
tré. Þar tekst hon-
um að berja alla frá
sér en ræningjarnir
láta ekki deigan
síga og hóta að bíða
eftir honum uns
hann kemur niður –
uppfullir af heift út í
hvítflibbapakk eins
og hann. Líður og
bíður og enginn vill gefa sig. Hægt og
bítandi fær maður að kynnast betur
Murray og þessu unga ólánsama fólki
sem stendur í ofbeldishótunum við
hann og kemur á daginn að ekki eru
allir þar sem þeir eru séðir.
Þessi mynd var tilnefnd til 5 kan-
adískra kvikmyndaverðlauna, Genie,
og er ágætlega að því komin. Sagan
býsna frumleg og sterk, framvindan
markviss og spurningar sem upp er
varpað áhugaverðar. Svörin reynast
þó fullklisjukennd og auðveld og leik-
urinn er upp of ofan.
Skarphéðinn Guðmundsson
Myndbönd
Umsetinn
hvítflibbi
HVERJUM þeim, sem situr und-
ir hinni vel á þriðja klukkutíma
löngu samúræjaepík leikstjórans
Edwards Zwick, ætti ekki að
blandast hugur um hvað er gott og
hvað er illt í hinum stóra heimi.
Heimsmyndin sem hér er sett fram
er nefnilega skýr og einföld: Nú-
tíminn er vondur en samúræjar
fortíðarinnar eru góðir. Eins og oft
vill vera með myndir sem gerðar
eru innan hugmyndafræðilegra og
framleiðslustaðlaðra vébanda
Hollywood er því hálfsorglegt að
horfa upp á allt púðrið sem eytt er
í vandvirknislega útfærslu kvik-
myndar sem reist er á svo einfeldn-
ingslegum grunni að allt sem byggt
er ofan á hann verður þeim mun
hjákátlegra sem dramatíkin er
meiri. Ég bið a.m.k. sýningargesti
sem sátu í kringum mig í bíóinu af-
sökunar á því að hafa fengið
óstöðvandi hláturskast í mestu
dramatíkinni undir lok myndarinn-
ar þegar margir af bestu og dygg-
ustu vinum hetjunnar voru að
mæta endanlegum örlögum sínum.
Tár á hvarmi eru líklega nær við-
brögðunum sem kvikmyndagerðar-
mennirnir voru að sækjast eftir, en
þetta varð a.m.k. niðurstaðan í
mínu tilfelli.
Edward Zwick á að baki fleiri
metnaðarfullar myndir sem taka á
spurningum um stríð og föður-
landshollustu s.s. Glory, Legends
of the Fall og The Siege, og kallast
Síðasti samúræinn skýrt á við það
hugðarefni hans. En hér leggur
hann til atlögu við samúræjahefð-
ina, viðfangsefni sem hefur heillað
kvikmyndagerðarmenn frá Akira
Kurosawa og Jean-Pierre Melville
til Jims Jarmush og Quentins Tar-
antinos. Það sem greinir hins vegar
Zwick frá fyrrnefndum leikstjórum
er að enginn fyrirvari er settur við
aðdáun hans á sögu og lífsspeki
samúræjanna, og lítið er gert til
þess að líta menningarfyrirbrigðið
gagnrýnum augum. Þess í stað er
brugðið upp mynd af samúræja-
stéttinni í Japan sem hreinum birt-
ingarmyndum góðra kosta s.s. holl-
ustu og fegurðarástar, drengskapar
og mannkærleika, hugdirfsku og
fórnarlundar, og þeim arfi fortíðar
stefnt gegn óöld nútímans sem er
að hefja innreið sína í Japan þegar
þessi saga er látin eiga sér stað,
þ.e. á síðustu áratugum 19. aldar.
Þó svo að heimspeki og bardagalist
samúræjahefðarinnar sé merkileg
er hún ekki sprottin fram án
tengsla við valdbeitingu lénsherr-
anna sem höfðu yfir samúræjunum
að ráða, og er því sú mynd sem
dregin er upp af samúræjum í
myndinni, sem nokkurs konar göf-
ugum verndurum þorspbúa sem
óspilltir eru af gróða- og tækni-
hyggju nútímans, mjög langt frá
því að ganga upp sem einhvers
konar söguleg endursköpun.
Aðalsöguhetjan í myndinni er
Nathan Algren (Tom Cruise), fyrr-
um höfuðsmaður í bandaríska
hernum sem glatað hefur trú sinni
á mannkynið eftir að hafa tekið
þátt í og horft upp á miskunn-
arlausar árásir hersveita Custers
hershöfðingja á indíánabyggðir. Al-
gren hefur lagst í drykkjuskap og
volæði en þegar hann hittir fyrir
erindreka japönsku ríkisstjórnar-
innar samþykkir hann að taka þátt
í að þjálfa nýjan her Japans og
kenna honum að nota vopn að nú-
tímasið. Í Japan kynnist Algren
menningu samúræjanna, og finnur
þar þau manngildi sem virtust hon-
um áður horfin og gengur í lið fá-
mennra uppreisnarherja samúræja
sem berjast gegn viðleitni ríkis-
stjórnar Meiji keisara til þess að
taka upp vestræna lífs- og við-
skiptahætti. (Það vekur reyndar at-
hygli hvernig handritinu tekst að
fría keisarann ábyrgð á stjórnar-
háttum sínum, og gera hann að
óræðri, upphafinni og ögn pervert-
ískri leiðtogaímynd.)
Skemmst er frá því að segja að í
upphafi gefur myndin góð fyrirheit
með kynningu á hinni beisku hetju,
sem Tom Cruise leikur með hæfi-
lega sposku ívafi. Mikið er lagt í að
gera endursköpun tímabilsins vel
úr garði, og kvikmyndataka er víða
listræn og vönduð. Hins vegar ligg-
ur leiðin stöðugt niður á við eftir
því sem mótsagnirnar taka að birt-
ast bæði í hugmyndaheiminum og
handritsgerðinni. Það skýtur til að
mynda skökku við að samúræja-
leiðtoginn Katsumoto (Ken Wat-
anabe) þyrmir lífi Algrens í upp-
hafsbardaga myndarinnar eftir að
hafa orðið vitni að framúrskarandi
bardagahæfileikum þess síðar-
nefnda, sem fellir hvern samúræj-
ann á fætur öðrum. En í kjölfarið
tekur það klukkustund í frásögn-
inni, og hátt í hálft ár í tíma mynd-
arinnar, fyrir Algren að fara í
gegnum hefðbundið þjálfunarferli
og standa jafnfætis samúræjunum í
vopnfimi.
Hér er augljóslega metnaður fyr-
ir hendi og lítið er til sparað við að
fanga tíðaranda og skapa kvik-
myndaveislu úr mikilfengleika sam-
úræjamenningarinnar. Nostrað er
við búninga og ýmiss konar smáat-
riði, og eru samúræjarnir óneit-
anlega reffilegir ásýndar í fullum
herklæðum. En myndin kemst ekki
nema takmarkað langt á sjónar-
spilinu einu saman og ekki nægir
heldur að draga frásögnina enda-
laust á langinn til að skapa henni
epíska breidd. Dramatísk undir-
bygging myndarinnar er meingöll-
uð og leysist myndin því hægt og
örugglega upp í stirðbusalega og
væmna hetjudýrkun sem nær
vandræðalegum hæðum undir lok-
in.
Samúræjasagan endalausa
Kvikmyndir
Háskólabíó og Sambíóin
Leikstjórn: Edward Zwick. Handrit: John
Logan, Marshall Herskovitz og E. Zwick.
Kvikmyndataka: John Toll. Aðalhlutverk:
Tom Cruise, Ken Watanabe, Timothy
Spall, Koyuki, Billy Connolly og Tony
Goldwyn. Lengd: 154 mín. Bandaríkin /
Nýja-Sjáland / Japan. Warner Brothers,
2003.
The Last Samurai / Síðasti samúræinn
Síðasti samúræinn er metnaðarfull mynd og mikifengleg en „kemst þó ekki
nema takmarkað langt á sjónarspilinu,“ segir í umsögn.
Heiða Jóhannsdóttir
EKKI allir fagna fyrirhugaðri komu
söngkonunnar Mariuh Carey til Mal-
asíu en stjórnarandstöðuflokkur hef-
ur ritað ríkisstjórninni bréf þar sem
hvatt er til þess að henni verði bann-
að að koma fram í landinu. Leiðtogi
ungliðahreyfingar flokksins, Ahmad
Sabki Yusof, segir að hún brjóti í
bága við íslamskar grundvall-
arreglur. „Allir vita að Mariah Car-
ey sýnir sig á kynþokkafullan hátt
en þetta er óviðeigandi og gróft,“
segir hann.
Carey hefur fengið leyfi opinberra
yfirvalda fyrir tónleikum í landinu
en hefur verið vöruð við því að bún-
ingar hennar megi ekki vera móðg-
andi fyrir almenning. Áætlað er að
hún komi fram á tónleikum á 50.000
manna leikvangi í Kuala Lumpur
hinn 22. febrúar.
Aðrar stjörnur hafa þurft að fara
eftir ströngum reglum á tónleikum í
Malasíu en Linkin Park máttu ein-
ungis fara á svið ef meðlimir myndu
ekki vera berir að ofan eða öskra.
Mariah Carey óvelkomin til Malasíu
Of djarflega klædd
á sviði?
Reuters
Mariah Carey á tónleikum í Las
Vegas á síðasta ári en líklegt er
að hún þurfi að velja annan
búning fyrir Malasíuförina.