Morgunblaðið - 21.03.2004, Blaðsíða 36

LISTIR
36 SUNNUDAGUR 21. MARS 2004 MORGUNBLAÐIÐ
HÁTÍÐARTÓNLEIKAR Kamm-
ersveitar Reykjavíkur á afmælisári
verða í Langholtskirkju í kvöld kl. 20.
Á efnisskránni er eitt verk, Die Weise
von Liebe und Tod des Cornets
Christoph Rilke, fyrir altrödd og
kammerhljómsveit eftir Frank Mart-
in. Einsöngvari með Kammersveit-
inni verður Rannveig Fríða Braga-
dóttir og stjórnandi Gerrit Schuil.
Verkið er samið við ljóð eftir Rain-
er Maria Rilke, og hefur ekki heyrst á
Íslandi áður.
Hljómsveitarstjórinn, Gerrit
Schuil, segir að Frank Martin sér
mjög sérstakt tónskáld, og verkið
ákaflega áhrifamikið. „Hann var frá
Sviss og þekkti menningu Frakka og
Þjóðverja mjög vel. Hann varð fyrir
miklum áhrifum af tónfræðikenn-
ingum Arnolds Schönbergs, og samdi
verk eftir þeim. Það kom þó að því að
hann sagðist ekki nenna lengur að
semja raðtónlist – vildi hana burt, og
fór að þróa sinn eigin tónsmíðastíl. Í
honum heyrir maður alls konar hluti,
bæði djass og fleiri hluti sem voru að
gerjast á þessum tíma. Hann varð
fyrir áhrifum af svo mörgu í kringum
sig, og festist aldrei í ákveðnum teorí-
um. Frjálst tónalitet einkennir tón-
listina, miklir litir og sterk blæ-
brigði.“
Gerrit segir að það hafi verið sér
mikil opinberun að heyra Die Weise
von Liebe und Tod des Cornets
Christophs Rilke í fyrsta sinn. „Mér
finnst það alltaf eins og dálítið sjokk
að heyra verk eftir Martin í fyrsta
sinn. Það var góð vinkona mín, söng-
konan Jard van Nes, sem söng, og ég
gleymdi algjörlega að fara baksviðs
að þakka henni fyrir eftir tónleikana.
Ég var bara allt í einu kominn út á
götu, á gangi heim, eins og dáleiddur,
áhrifin af tónlistinni voru svo sterk og
mikil. Jard van Nes söng þetta svo
inn á geisladisk um 1992, og lengi var
það eini diskurinn sem til var með
verkinu. Núna eru þeir fleiri.“
Gerrit segist hafa reynt mikið að
verða sér úti um tækifæri til að flytja
verkið með þeim hljómsveitum sem
hann hefur stjórnað, og nefndi það
við Rut Ingólfsdóttur listrænan
stjórnanda Kammersveitarinnar í
fyrra, að hann hefði áhuga á því. „Rut
átti þá diskinn og þekkti verkið. Ég
er viss um að hún hefur verið eina
manneskjan á Íslandi sem þekkti það.
Hún sagði: „Jú, ég þekki þetta verk,
það er frábært, og við skulum reyna
að finna tækifæri til að flytja það.“
Það tókst, og verkið verður nú frum-
flutt á Íslandi. Enginn í hljómsveit-
inni þekkti verkið, og það hefur því
verið talsverð vinna að læra það.“
Vegferðin í stríðið
Verkið er byggt á ljóði eftir Rilke,
sem varð mjög vinsælt þegar það
kom út. Textinn er bæði í bundnu og
óbundnu máli. Rannveig Fríða segir
að textinn sé eins og falleg og mjög
myndræn brot. Við fylgjumst með
ungum pilti á ferðalagi, og hann er
orðinn þreyttur og saknar mömmu
sinnar. Hann er á leið í stríðið að berj-
ast við Tyrki, og þar ætlar hann að
vera merkisberi og ríða fremst í
flokki. Pilturinn lendir í ýmsu á leið-
inni og hittir fólk, sem hefur mikil
áhrif á vegferð hans. Ferðalokin
verða á annan veg en hann ætlaði sér,
og mjög dramatísk. „Þetta er mjög
epískt,“ segir Rannveig Fríða. „Það
eru ekki djúpar og óhamdar tilfinn-
ingar í verkinu, þetta eru frekar
brotakenndar myndir. “
Gerrit segir að í lokin sé spurningin
um hetjudauða sú sem heitast brenn-
ur. „Eru hermenn hetjur? það er
spurningin. Þessi maður veit ekki einu
sinni sjálfur hvers vegna hann deyr.“
Fyrir unnusta á leið í stríð
Rannveig Fríða segir að ljóð Rilkes
hafi orðið vinsæl tækifærisgjöf
stúlkna til unnusta sinna bæði fyrir
fyrri og seinni heimsstyrjaldirnar.
„Þá settu þær rósablað inn í bókina
(eins og gert er í einu ljóðinu), og
skrifuðu eitthvað fallegt, og þeir tóku
með sér í stríðið. Rilke sá þetta ekk-
ert fyrir, því hann orti ljóðið um miðj-
an fyrsta áratug aldarinnar. Hann
orti ljóðið því alls ekki í þeim tilgangi
að andmæla þessum stríðum.“ Gerrit
segir að það hafi heldur ekki verið
hugmynd tónskáldsins, Franks Mart-
ins, þegar hann samdi tónlistina við
ljóðið, árin 1942–3. „Hann sagði sjálf-
ur að það hefði ekki verið hugmynd
sín að semja verkið gegn stríði. Þetta
er einfaldlega spurningin um það
hvers vegna maðurinn hagar sér eins
og hann gerir, og hvers vegna við get-
um orðið jafn brjáluð og við verðum.
Hvers vegna sprengja menn upp Tví-
buraturna og deyða fjölda manns?
Þessar spurningar eiga við jafnt í dag
og þá.“ Gerrit segir að það sé engin
ofurviðkvæmni í tónlistinni þótt sag-
an sé nokkuð dramatísk og átakamik-
il. „Tónlistin er hvorki væmin né of-
urdramatísk. Frank Martin fór aldrei
yfir strikið í þessum efnum. Hljóm-
sveitarstíllinn hans er mjög litríkur,
líkt og hjá Ravel, stundum er tónlistin
einföld – ein rödd með einni hörpu og
örfáir djúpir strengir, en svo á öðrum
stöðum eru mikil átök, og mikið um
að vera, þar sem fiðlunum er jafnvel
skipt niður í fleiri raddir. Þetta er erf-
itt fyrir hljómsveitina, og ennþá erf-
iðara fyrir söngkonuna. Verkið er
rúmur klukkutími, og hún er syngj-
andi allan tímann. Hún er að túlka all-
ar þær ólíku manneskjur sem koma
fram í ljóðinu, þetta er mikil epík, og
söngvarinn er einn um það allt.“
Þau Rannveig Fríða og Gerrit hafa
hvort um sig unnið í marga mánuði að
því að æfa og undirbúa verkið til
flutnings. „Þegar ég sá nóturnar var
ég alveg á báðum áttum hvort ég ætti
að gera þetta, því þetta var alveg
rosalegt,“ segir Rannveig Fríða. „Ef
Gerrit hefði ekki talið í mig kjarkinn,
hefði ég sagt nei. En verkið er stór-
kostlegt, og það verður gaman að fá
að flytja það hér í fyrsta sinn.“
Epík um mannlega breytni
Morgunblaðið/Jim Smart
Rannveig Fríða og Gerrit Schuil skoða nótur Franks Martins á æfingu með Kammersveit Reykjavíkur.
RÚSSNESKI myndhöggvarinn
Vladimír Súrovtsév verður gestur
MÍR í félagsheimilinu Vatnsstíg 10
nk. kl. 14 á sunnudag. Hann flytur
erindi um rússneska nútímalist og
ræðir um störf sín og starfsferil á
myndlistarsviðinu.
Vladimír Súrovtsév er í hópi kunn-
ustu myndlistarmanna Rússlands og
nýtur þar mikils álits sem sérfræð-
ingur og fagmaður á sínu sviði. Hann
kemur til Íslands til að kynna sér að-
stæður og hefja undirbúning að því
að reistur verði hér á landi minnis-
varði um þá sovésku hermenn og sjó-
menn sem biðu bana á Norður-Atl-
antshafi í síðari heimsstyrjöldinni.
Ráðgert er að minnisvarðinn verði í
Fossvogskirkjugarði.
Ræðir
rússneska
nútímalist
SMS tónar og tákn
SÍÐUSTU tónleikar í afmælistón-
leikaröð Kórs Langholtskirkju
„Blómin úr garðinum“ verða kl. 16
í dag, sunnudag. Harpa Harð-
ardóttir og Kristinn Örn Krist-
insson flytja verk eftir Gershwin. Í
nokkrum laganna dansar Að-
alheiður Halldórsdóttir, en hún er
dóttir Hörpu.
Harpa Harðardóttir stundaði
nám við Söngskólann í Reykjavík
og lauk þaðan söngkennaraprófi
árið 1994. Hún söng með Kór
Langholtskirkju frá sextán ára
aldri. Hún hefur komið fram sem
einsöngvari við ýmis tækifæri,
meðal annars tekið þátt í tónlist-
arkynningum í grunnskólum í
verkefninu „Tónlist fyrir alla“.
Hún hefur einnig sungið með Kór
Íslensku óperunnar. Jafnframt
námi sínu við Söngskólann hefur
hún sótt fjölda námskeiða, meðal
annars hjá próf. Helene Karusso,
Evgeniu Ratti, Antony Hose og Ell-
en Lang. Hún stundaði í tvö ár
framhaldsnám hjá prófessor And-
rei Oslowits í Kaupmannahöfn.
Hún starfar nú sem söngkennari
við Söngskólann í Reykjavík og
Kórskóla Langholtskirkju og
stjórnar barnakórnum Graduale
Futuri.
Aðalheiður Halldórsdóttir stund-
ar nám í kóreógrafíu í Hollandi en
er hér heima í starfsnámi og dans-
ar í Chicago og einnig í sýningu Ís-
lenska dansflokksins.
Morgunblaðið/Ásdís
Harpa Harðardóttir og Kristinn
Örn Kristinsson eru síðustu
flytjendur í afmælistónleikaröð
Langholtskirkju.
Afmælis-
tónleikaröð
dönsuð út
Til leigu e›a sölu í mi›bæ Akureyrar
Til langtímaleigu e›a sölu er fullbúin
70 fm. n‡innréttu› og falleg orlofsíbú›
vi› Kaupvangsstræti í mi›bæ Akureyrar.
Í íbú›inni eru tvö svefnherbergi, me› kojum í ö›ru
herberginu og tvíbrei›u rúmi í hinu.
Aukarúm geta veri› í bá›um herbergjum flannig a› í
íbú›inni eru svefpláss fyrir sex manns.
Ba›herbergi er rúmgott og búi› sturtu.
Í eldhúsi eru öll helstu eldunartæki, matar og
kaffistell og í bor›krók er sex manna bor› og stólar.
Gengi› er út á austursvalir en skemmtilegt sjónarhorn
er úr íbú›inni út á Poll.
Í stofu er hornsófi og stofusamstæ›a.
Sé áhugi á kaupum getur allur húsbúna›ur fylgt.
Hagstæ› lán geta fylgt.
Íbú›in er laus til langtímaleigu e›a sölu nú flegar.
Uppl‡singar veitir Stefán í síma 861 1336
Vilhelm Jónsson,
sími 461 2010,
Gsm 891 8363
hollak@simnet.is