Morgunblaðið - 14.05.2004, Blaðsíða 18

ERLENT
18 FÖSTUDAGUR 14. MAÍ 2004 MORGUNBLAÐIÐ
63. Fiskiþing
verður haldið á Grand Hóteli Reykjavík
föstudaginn 14. maí 2004 kl. 13 til 17
Dagskrá:
„Umhverfis- og markaðsstarf“
„Hvaða kröfur gera kaupendur sjávarafurða?“
1. Ávarp formanns
Pétur Bjarnason, stjórnarformaður Fiskifélags Íslands.
2. Ávarp ráðherra
Árni M. Mathiesen, sjávarútvegsráðherra
3. Hvað þurfa framleiðendur/útflytjendur að hugsa um?
Ron Bulmer, fyrrverandi framkvæmdastjóri Fishery Council of Canada
4. Umræður og fyrirspurnir
5. Kaffihlé
6. Rekjanleiki - ný forsenda markaðsstarfs
Sveinn Víkingur Árnason, RF
7. Kröfur til þeirra sem bjóða umhverfismerki
Kristján Þórarinsson, LÍÚ
8. Hinn „nýi“ viðskiptavinur
Þorgeir Pálsson, ráðgjafi IMG Deloitte
9. Pallborðsumræður
Stjórnandi: Páll Magnússon
Þátttakendur: Eyþór Ólafsson, forstjóri E. Ólafsson hf.,
Indriði Ívarsson, sölustjóri Ögurvíkur hf.,
Kristján Þórarinsson, stofnvistfræðingur LÍÚ,
Þorgeir Pálsson, ráðgjafi IMG Deloitte,
Kristján Davíðsson, aðframkvæmdastjóri HB-Granda hf
Fiskiþing er öllum opið og áhugamenn hvattir til að mæta og taka þátt í
umræðunum.
DONALD Rumsfeld, varn-
armálaráðherra Bandaríkjanna, fór
óvænt til Bagdad í gær, þar sem
hann ræddi m.a. við bandaríska her-
menn og heimsótti Abu Ghraib-
fangelsið, sem var vettvangur mis-
þyrminga og niðurlægingar banda-
rískra hermanna á íröskum föngum.
Sagði Rumsfeld, að lögfræðingar
hefðu ráðið varnarmálaráðuneytinu
frá því að birta fleiri myndir af mis-
þyrmingunum, þar sem slíkt myndi
brjóta í bága við Genfarsáttmálann.
Ennfremur sagði Rumsfeld að ekk-
ert væri hæft í því að varn-
armálaráðuneytið hefði reynt að
hylma yfir það að misþyrmingarnar
hefðu átt sér stað.
„Frá mínum bæjardyrum séð
væri best að birta allar myndirnar
opinberlega og ljúka þessu af,“ sagði
Rumsfeld við fréttamenn sem fóru
með honum til Íraks. Þegar Rums-
feld ávarpaði hermenn í Bagdad
sagði hann tilganginn með heimsókn
sinni ekki síst vera þann, að tryggja
að frekari misþyrmingar á föngum
myndu ekki eiga sér stað.
Í för með Rumsfeld voru hers-
höfðinginn Richard Myers, forseti
bandaríska herráðsins, og nokkrir
lögfræðingar. Heimsókn þeirra til
Bagdad var m.a. ætlað að fullvissa
hermennina þar um, að hneyksl-
ismálið vegna myndanna hefði ekki
dregið úr stuðningi bandarísks al-
mennings við hersetuna í Írak.
Rumsfeld spáði því þó, að hneykslið
ætti eftir að vinda enn frekar upp á
sig á næstu dögum. Hann útskýrði
ekki nánar hvað hann ætti við.
Varnarmálaráðherrann var
ómyrkur í máli um fréttaflutning ar-
abískra fjölmiðla af aðgerðum
Bandaríkjamanna í Írak. „Arabískir
fjölmiðlar hafa dag eftir dag, viku
eftir viku, mánuð eftir mánuð und-
anfarið ár logið til um það sem við
erum að gera,“ sagði Rumsfeld, og
nefndi sérstaklega arabísku gervi-
hnattasjónvarpsstöðvarnar Al-
Jazeera og Al-Arabiya.
Frekari
myndbirtingar
brot á Genfar-
sáttmálanum
Reuters
Rumsfeld ræðir við Ricardo Sanchez hershöfðingja, yfirmann hers bandamanna í Írak, um borð í þyrlu í Bagdad.
Rumsfeld óvænt til Bagdad
Bagdad. AP, AFP.
Nýjar upplýsingar um aðdrag-
anda stríðsins eru sífellt að
koma fram – nú síðast í bók
Bobs Woodwards. Telurðu núna
að Bush forseti hafi ákveðið inn-
rás í Írak vitandi það að sannanir
fyrir tilvist gereyðingarvopna í
Írak voru hæpnar?
Ég hef engar sannanir séð fyrir
því að Bush og Blair hafi talað gegn
betri vitund þegar þeir lýstu þeirri
sannfæringu sinni að Írak byggi yf-
ir gereyðingarvopnum. Hitt er ann-
að mál að ef þeir hefðu ofurlítið
beitt gagnrýnni hugsun hefðu þeir
séð að sannanirnar sem þeir lögðu á
borð voru hæpnar. Rétt eins og þeir
sem stóðu fyrir nornaveiðum fyrr á
öldum höfðu Bush og Blair fyr-
irfram ákveðnar skoðanir á málinu.
Þegar þú hófst handa við vopna-
eftirlitið í Írak haustið 2002 tjáði
Cheney varaforseti þér beint að
Bandaríkin myndu ekki hika við
að gera þig tortryggilegan.
Hversu nærri þér tókstu þetta og
hvaða skoðun hefurðu á Cheney
og hans kumpánum í dag?
Cheney og ýmsir fleiri framá-
menn Bandaríkjastjórnar voru lítt hrifnir af Samein-
uðu þjóðunum – í raun er réttast að segja að þeir hafi
sýnt SÞ fyrirlitningu – og voru að sama skapi fullir
drambs vegna styrkleika Bandaríkjanna [á sviði
heimsmálanna], einkum og sér í lagi hernaðarstyrks
þeirra. Atburðir undanfarins árs hafa hins vegar sýnt
svart á hvítu hversu kostnaðarsamt og erfitt það getur
verið að grípa til hernaðaríhlutunar án samþykkis
Sameinuðu þjóðanna. Ég tel að Bandaríkin séu líkleg
– eftir Írak – til að hverfa aftur til þess hlutverks að
hlýða á og fara fyrir samfélagi þjóðanna frekar en að
álíta það fjandsamlegt og málinu óviðkomandi þegar
það ekki er sammála Bandaríkjamönnum.
Sumir virðast enn sannfærðir um að gereyðing-
arvopn muni finnast í Írak. Hver er þín skoðun?
Frá því í maílok 2003, þegar fulltrúar bandarísku
hernámsstjórnarinnar höfðu yfirheyrt fjöldann allan
af íröskum vísindamönnum, sem og aðila úr hernum
og iðnaði, höfðu boðið þeim gull og græna skóga fyrir
upplýsingar um gereyðingarvopnabúrið en með litlum
árangri, þá var mér orðið ljóst að það væri ekki um
nein gereyðingarvopn að ræða.
Því hefur verið haldið fram að áætlanir um fram-
leiðslu gereyðingarvopna hafi verið á teikniborðinu,
eða í það minnsta að menn hafi haft
fyrirætlanir um að gera slíkar áætl-
anir. Þetta er ekki ólíklegt en áður
en við samþykkjum þennan mögu-
leika þurfum við að sjá sannanirnar
fyrir honum.
Telur þú að Saddam hafi sjálfur
haldið að Írak ætti gereyðing-
arvopn, þ.e. töldu undirmenn
hans honum hugsanlega trú um
þetta? Eða var það kannski öf-
ugt?
Það er vel hugsanlegt að hann
hafi haft rangar upplýsingar um
hversu langt rannsóknir [tengdar
framleiðslu gereyðingarvopna]
voru á veg komnar en hann hlýtur
hins vegar sjálfur að hafa tekið
ákvörðunina árið 1991 um að eyða
megninu af efna- og sýklavopnum
Íraka. Það er ótrúlegt að tengda-
sonur hans, Hussein Kamel, hafi
tekið þær ákvarðanir allar sjálfur.
Hvað sem öðru líður deilir enginn
um það að Saddam var vondur
maður. En telur þú að menn ættu
að hafa enn meiri áhyggjur af
öðrum ríkjum, öðrum þjóð-
arleiðtogum?
Veröldin er betri staður nú þegar Saddam hefur
verið vikið til hliðar en við búum ekki við meira ör-
yggi. Að því er varðar gereyðingarvopn og útbreiðslu
þeirra stafaði veröldinni meiri hætta af Pakistan og
Norður-Kóreu og sú er enn raunin. En þó að ég segi
þetta er ég ekki að mælast til hernaðaraðgerða gegn
þessum ríkjum. Við getum og eigum að beita öðrum
aðferðum.
Þú snerir aftur til starfa til að taka við formennsku í
vopnaeftirlitsnefnd SÞ í Írak. Í ljósi þess að margir
reyndu að draga nafn þitt í svaðið í aðdraganda inn-
rásarinnar sérðu þá eftir þeirri ákvörðun?
Formennska í vopnaeftirlitsnefndinni var gefandi
starf. Ég var fyrst og síðast ánægður með að við
skyldum geta sýnt fram á að það sé hægt að reka al-
þjóðlegt og óháð vopnaeftirlit með árangursríkum
hætti og af fagmennsku. Þó að sumir bandarískir fjöl-
miðlar hafi farið háðulegum orðum um vopnaeftirlitið
í Írak – og hugsanlega var eitthvað af því runnið und-
an rifjum bandarískra ráðamanna – þá gagnrýndi ör-
yggisráð Sameinuðu þjóðanna, þ.m.t. Bandaríkin,
aldrei vopnaeftirlitsnefndina eða störf hennar.
Spurt og svarað | Hans Blix
Veröldin ekki örugg-
ari en fyrir Íraksstríð
Svíinn Hans Blix var mikið í fréttum á síðasta ári en hann fór fyrir
vopnaeftirlitsnefnd Sameinuðu þjóðanna í Írak. Nefndin lauk auðvitað
aldrei störfum, eins og menn vita, því Bandaríkjamenn og Bretar töldu í
mars 2003 tíma til kominn að ráðast til atlögu gegn stjórn Saddams
Husseins. Blix hefur nú ritað bók, Disarming Iraq, um reynslu sína og
hann fer einnig fyrir alþjóðlegri og óháðri nefnd um afvopnunarmál.
Dr. Hans Blix
’ Rétt eins og þeirsem stóðu fyrir
nornaveiðum fyrr
á öldum höfðu Bush
og Blair fyrirfram
ákveðnar skoðanir
á málinu. ‘
Davíð Logi Sigurðsson david@mbl.is
Úrslitin úr
enska boltanum
beint í
símann þinn