Morgunblaðið - 14.05.2004, Qupperneq 37

á staðnum, auk þess eru almennings-
samgöngur til Sauðárkróks þar sem
framhaldsskóli er starfandi.
Samstarf
Það hefur verið stefna stjórnenda
ferðamáladeildar frá upphafi náms-
brautarinnar 1996, að hafa sem víð-
tækast samstarf við atvinnugreinina,
við aðrar mennta- og rannsóknastofn-
anir og við stjórnsýslu ferðamála.
Brautin og starfsemi hennar hefur
verið kynnt þessum aðilum og sam-
starfs óskað um ýmis málefni sem
lúta að uppbyggingu námsins og að
eflingu atvinnugreinarinnar. Þetta
samstarf hefur verið farsælt og átt
stóran þátt í uppbyggingu deild-
arinnar. Með auknu námsframboði
og aukinni áherslu á rannsókna-
hlutverk deildarinnar opnast nýir
möguleikar á þessu sviði, sem munu
verða mikilvægur grundvöllur þróun-
ar ferðaþjónustu í dreifbýli.
Að lokum
Jákvæð byggðaþróun verður ekki
tryggð nema að unga fólkið sjái sókn-
arfæri á landsbyggðinni og því tel ég
mikilvægt að þar sé einnig að finna
fjölbreytt námsframboð. Diploma- og
BA-nám ferðamáladeildar Hólaskóla,
Háskólans á Hólum, er ótvírætt liður
í því framboði. En ég tel þó ekki síður
mikilvægt að stofnanir eins og Hóla-
skóli styðji við bakið á þeim sem þeg-
ar starfa við ferðaþjónustu í dreifbýli
með því að bjóða upp á nám sem er
sniðið að þeirra þörfum og aðstæðum
og því hefur verið lögð áhersla á fjar-
nám við deildina á undanförnum ár-
um og þar hefur orðið mikill og
ánægjulegur vöxtur í fjölda nemenda.
Við sem störfum við ferðamáladeild-
ina lítum því bjartsýnum augum á
framtíðina og hlökkum til þess að tak-
ast á við ný og krefjandi verkefni
samfara uppbyggingu BA-náms við
deildina.
Höfundur er deildarstjóri ferða-
máladeildar Háskólans á Hólum.
UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 14. MAÍ 2004 37
EMBÆTTI umboðsmanns Al-
þingis kemur nú fram í sviðsljósið í
málefnaumræðu um ákvarðanir
Björns Bjarnasonar dómsmálaráð-
herra í tengslum við ráðningu í starf
hæstaréttardómara.
Umboðsmaður er
ekki „kerfið“ svo-
nefnda, heldur aðili,
sem getur komið með
endurskoðanir á
ákvörðunum stjórn-
valda.
Ég hef sjálfur heim-
sótt þetta embætti í
nokkur skipti. Fulltrú-
ar þar hafa verið vin-
samlegir en framsækni
stundum veigalítil.
Síðast lét ég mjög
hæfan lögfræðing, sem
unnið hafði með mér í
afar erfiðu máli á sínum tíma, fram-
kvæma greiningu á ætluðum við-
brögðum umboðsmanns Alþingis við
málskoti. Ég bar upp við hann af-
greiðslu tveggja stofnana og eins
ráðuneytis, sem mér fundust órétt-
látar.
Hann skoðaði málavöxtu og lét síð-
an þau orð falla að umboðsmaður
mundi afgreiða málið með nákvæm-
lega sama hætti og viðkomandi stofn-
anir. Ekki var ég ánægður með það.
Þetta tiltekna mál tengdist mínum
einkamálum, en hvernig er vinnu-
markaðurinn að þessu leyti? Afdrif
okkar á honum skipta okkur öll veru-
lega máli.
Á síðustu árum hafa orðið miklar
breytingar á vinnumarkaði. Ráðning
í fast ævistarf er að víkja fyrir verk-
takasamningum og tímabundnum
ráðningum. Menn vilja þó ekki síður
en áður ákvarða sinn frama og skrifa
eigin ævisögu sjálfir. Þetta er bæði
sjálfsagt og eðlilegt. Ekki er þetta þó
ávallt auðvelt í framkvæmd. Á degi
hverjum eru hæfir
menn útilokaðir frá
störfum, jafnvel starfs-
reynslu, sem mundu
hjálpa þeim fram á
veginn.
Ég reyndi einu sinni
að greiða götu Þjóð-
verja, háskólamanns,
sem vildi afla sér
starfsreynslu í eitt ár í
íslensku vinnuum-
hverfi. Deildarstjóri
viðkomandi rannsókn-
arstofnunar, sem ég
hafði samband við,
taldi að doktorinn (í
efnafræði) væri lélegur námsmaður
og ekki væri áhugi á starfi hans við
stofnunina.
Þjóðverjinn var þó með töluvert
betri einkunnir í doktorsnámi en við-
komandi lögfræðingur í fagnámi,
sem nýverið var gerður að hæsta-
réttardómara.
Er þetta almennt viðhorf til út-
lendinga á vinnumarkaði, eða var
þetta tilviljun?
Víkjum aftur að hæstaréttardóm-
aranum. Ég er raunar hissa á, að títt
nefndur hæstaréttardómari, skuli
ekki hafa tekið hattinn sinn og yf-
irgefið stól hæstaréttardómara.
Margir stjórnmálamenn og sér-
fræðingar í þjóðlífinu virðast hugsa
hið sama.
En hvernig hefði mátt vinna þetta
mál í ráðuneytinu, þannig að ekki
yrðu af því alvarleg eftirmál?
Ég hefði byrjað á að raða umsækj-
endum eftir hæfni og gert röðunina
opinbera. Hæstiréttur kom verulega
til hjálpar við slíka röðun og benti á
tvo umsækjendur, sem hann taldi
hæfasta. Þar hlýtur Hæstiréttur að
meta þörf og gera kröfur í samræmi
við heildrænt mat á umsækjendum
og gagnsemi þeirra í liðsheild hæsta-
réttardómara.
Sjálfur hefði ég sett prófessorinn í
1. sæti og aðra umsækjendur í röð
eftir náms- og rannsóknarafrekum,
síðan eftir starfsferli.
Mér finnst, að hæfur fræðimaður
standi vel að vígi til að gegna hlut-
verki hæstaréttardómara, enda
finnst mér líklegt að starfið reyni á
menn með svipuðum hætti og fræði-
mannsstarfið og raunar á vissan hátt
einnig á svipaðan hátt og kennslu-
starf gerir.
Ég tel því afar öfugsnúið að lækka
kröfur til hæstarréttardómara um
ágæti í námi og gera ekki lengur
kröfur um 1. einkunn á lokaprófi.
Eðlilegra væri að hækka kröfur um
námsgetu og námsframlag.
Ég tel rök ráðherra um ágæti
mastersnáms viðkomandi aðila mjög
veigalítil í heildrænu samhengi.
En skoðum málið dálítið nánar.
Þessi saga á sér stað á hverjum degi í
okkar samfélagi. Ég hef góða dæmi-
sögu, sem ég get vísað í úr eigin
reynsluheimi. Þar fer fram nákvæm-
lega sama stjórnsýslulega ferli, en í
stað ráðherra er forstöðumaður rík-
is- eða borgarstofnunar.
Ég hef sótt um vinnu þrisvar hjá
opinberri stofnun hér í Reykjavík og
í öll skiptin hef ég verið boðaður í
viðtal, sem og aðrir umsækjendur í
þrengra vali.
Þegar litið á þessi viðtöl í bak-
sýnisspeglinum og ákvarðanaferli í
framhaldi af því, þá er ekki hægt að
furða sig á því að athugasemdir séu
gerðar við ákvarðanatöku.
Deildarstjóri á stofnuninni
„sprengdi“ 1. viðtalið með því að
krefja mig sagna um misgjörðir mín-
ar á fyrri vinnustað, sem var opinber
stofnun og voru fólgnar í ágreiningi
við yfirmann þeirrar stofnunar.
Að sjálfsögðu varð ekki af ráðn-
ingu minni í það skiptið.
Í viðtali 2 fékk ég hrós fyrir góða
og vandaða umsókn, en gefið var í
skyn með fyllilega óábyrgum at-
hugasemdum, að starfið hentaði mér
ekki.
Þegar ég sá hver fékk starfið, varð
ég hissa og bað forstöðumann stofn-
unarinnar um rökstuðning fyrir
ráðningunni. Í sama bréfi bað ég
einnig um röðun á umsækjendum.
Forstöðumaður svaraði beiðni
minni en hirti ekki um að leggja fram
röðun, rétt eins og hún skipti ekki
máli. Þá svaraði hann að öðru leyti í
almennum dúr og gaf í skyn að
starfsviðtalið hefði komið inn í mat á
vali umsækjanda
Í 3. skipti var ég enn boðaður í við-
tal og þá endurtóku stjórnendur
stofnunarinnar það sem hafði komið
fram í viðtali 2.
Það varð því ekki af ráðningu í það
skiptið.
Er hægt að bera traust til
umboðsmanns Alþingis?
Stefán Einarsson skrifar
um æviráðningar í breyttu
umhverfi ’Eðlilegra væri aðhækka kröfur um náms-
getu og námsframlag.‘
Stefán
Einarsson
Höfundur er efnaverkfræðingur/
áhættufræðingur.