Morgunblaðið - 06.06.2004, Qupperneq 11

sem maður hefur aldrei sagt neinum frá.“
Guðlaugur var nokkurn tíma að gróa sára
sinna. Um sumarið 1984 fór hann að vinna í
Skipalyftunni í Vestmannaeyjum. „Ég var
ekki orðinn rosalega góður í fótunum, en
maður stappaði þetta í rólegheitunum. Ég er
með ör á löppunum, en ber þess ekki önnur
merki líkamlega að hafa lent í þessu.“
Örygginu hefur fleygt fram
Eftir Helliseyjarslysið nefndi Guðlaugur að
það hefði breytt miklu ef Hellisey hefði verið
búin sjálfvirkum sleppibúnaði björgunarbáta.
Guðlaugur var spurður hvort hann teldi mikið
hafa áunnist í öryggismálum sjómanna á und-
anförnum tuttugu árum?
„Það hafa orðið töluverðar framfarir.
Slysavarnaskóli sjómanna er ákaflega mik-
ilvægur, eins og oft kemur fram í máli þeirra
sem bjargast úr hrakningum. Þyrlan hefur
líka sannað sig sem björgunartæki. Þegar við
lentum í þessu var þessi sjálfvirki sleppibún-
aður að koma. Það gekk hálf brösuglega að
koma honum í gegn og ég hef aldrei skilið
hvers vegna. Ég hélt að öll viðbót við öryggið
væri til bóta. Sigmundsbúnaðurinn hefði
örugglega nýst okkur og breytt töluverðu.
Björgunarbáturinn hefði skilað sér upp, ef
allt hefði verið í lagi. Jafnvel hefði skipstjór-
inn getað losað bátinn með einu handtaki.
Það var búið að tala um að setja þennan bún-
að í hjá okkur á Hellisey en ekki búið að því.
Tilkynningaskyldan var ekki eins skilvirk á
þessum árum og nú. Menn trössuðu að nota
hana, gleymdu því og sumir vildu hreinlega
ekki taka þátt í henni. Þessi sjálfvirki til-
kynningarbúnaður sem nú er kominn í bátana
er mjög flottur. Ég hef lent í því að hann hafi
bilað um borð og það er hringt með það sama
til að athuga hvað sé að gerast.
Björgunarbúningarnir eru líka mjög góðir.
Hluti af því að fara í Slysavarnaskólann er að
maður fer að hugsa öðruvísi um þessi mál.
Nú er ég að taka meirapróf á bíl og þar er
verið að taka aksturinn í gegn hjá manni.
Maður verður öðruvísi ökumaður eftir. Það er
sama og með sjómenn, það þyrfti að senda þá
á einhverra ára fresti í Slysavarnaskólann í
upprifjun svo menn standi klárir þegar á
reynir. Það skiptir miklu að kunna að bregð-
ast rétt við. Menn hafa engan tíma til að rifja
upp þegar allt er komið í kalda kol. Þá þurfa
viðbrögðin að vera fumlaus.“
Örugglega 17 ára
Guðlaugur kom í land í október síðast-
liðnum eftir mörg ár til sjós. Hann veit ekki
hvort landlegan verður til frambúðar, en
starfar nú sem vélstjóri hjá Ísfélagi Vest-
mannaeyja og annast frysti- og kælivélar.
„Ég er eini vélstjórinn og þar af leiðandi yfir
sjálfum mér – og svo skiptir maður sér af öllu
öðru,“ segir Guðlaugur. Hann aflað sér skip-
stjórnarréttinda og lærði einnig plötu- og
ketilsmíði á sínum tíma, en er hann líka vél-
stjóramenntaður?
„Þegar ég sótti um starfið hjá Ísfélaginu
var mér sagt að ráðningarskilyrðin væru að
maður væri orðinn 17 ára og hefði „common
sense“ (almenna skynsemi) til að bera. Ég
svaraði því til að ég væri örugglega orðinn
sautján, en ekki viss um hitt – og fékk starf-
ið.“
Guðlaugur er í sambúð með Maríu Teged-
er, sem á dæturnar Diljá og Sæunni. Barna-
börnin eru orðin þrjú, Daníel Andri er fjög-
urra og hálfs árs og þann 19. maí síðastliðinn
eignuðust systurnar sína dótturina hvor með
þriggja stunda millibili. Þær litlu fengu nöfn-
in Ester María og María Ósk. Guðlaugur er
því þrefaldur afi.
„Það er svo skondið að ég hef aldrei orðið
pabbi, nema sem fósturpabbi, en svo verð ég
afi langt á undan mörgum jafnöldrum mínum.
Svona er lífið, það er óútreiknanlegt,“ segir
Guðlaugur og brosir.
Þau Guðlaugur og María reka Gistiheimilið
Maríu við Brekastíg í Vestmannaeyjum.
Gistiheimilið er opið árið um kring og starfar
María við reksturinn yfir sumarið en bregður
sér í fiskvinnslu yfir veturinn þegar minni
eftirspurn er eftir gistingu.
Aðspurður um tómstundir segist Guð-
laugur aðallega helga sig fjölskyldunni í frí-
stundum. „Við erum með ágætis lóð og höfum
verið að dunda í henni. Svo þegar maður á
tvo gamla „kofa“ [íbúðarhúsið og gistiheim-
ilið] þá er nóg að gera við að klambra. Mér
þykir ekkert leiðinlegt að smíða. Okkur þykir
líka gaman að ferðast, þótt það sé ekki beint
heillandi kostur í dag að fara til útlanda. Við
höfum ferðast svolítið um Evrópu, meðal ann-
ars Þýskaland en María er hálfur Þjóðverji.
Ég hafði aldrei komið til Þýskalands fyrr en
við María kynntumst. Ég er mjög hrifinn af
Þjóðverjunum, þótt ég haldi ekki með þeim í
fótbolta! En ég er hrifinn af aganum og regl-
unni á hlutunum; allt hreint og fínt. Maður
getur stillt úrið eftir járnbrautarlestunum.
Venjulega höfum við farið utan þegar líður á
sumarið. Í haust ætlum við að fara til Króatíu
með Starfsmannafélagi Ísfélagsins.“
Eldar eftir innblæstri
Það orð fer af Guðlaugi að hann sé snilld-
arkokkur. Er eitthvað til í því?
„Mér finnst ekkert leiðinlegt að elda,“ seg-
ir Guðlaugur hógvær. „Ég hef mjög gaman af
að skoða uppskriftir en fer svo ekkert eftir
þeim. Hræri saman hinu og þessu.“ Guð-
laugur segist elda eftir innblæstri og því sem
til er í ísskápnum. Þótt hann eldi sama rétt-
inn tvisvar er hann ekki viss um að maturinn
bragðist eins í bæði skiptin. Það þýðir því
ekkert að biðja um uppskriftir.
„Þetta er mikil tilraunastarfsemi en það
hefur bjargast hingað til. Ég elda ekki eftir
frönsku línunni, það er yfirleitt nóg til og allir
verða saddir. Mér þykir gaman að elda úr
humri, skötusel, kola en þykir ýsan kannski
síst. Á annan í jólum síðastliðinn buðum við
María stórfjölskyldunni í mat. Það voru bara
fiskréttir, sem var mjög vel þegið í öllum
kjöttremmanum. Ég held ég hafi verið með
fimm tegundir og við Steini mágur, Þorsteinn
Þorsteinsson, stóðum í fimm tíma við að
elda.“
Guðlaugur hefur oft verið kokkur til sjós
og fer ekki sögum af því að neinum hafi orðið
misdægurt. Hann fékk þó sinn skammt af
rövli út af matnum, eins og tilheyrir, en kunni
ráð við því.
„Einu sinni var ég kokkur á Særúnu ÁR.
Við vorum tveir félagar sem gáfum okkur í að
vera til sjós yfir þjóðhátíð og hófust miklar
verðlaunaveitingar strax á föstudeginum,
þegar við vorum að bæta okkur upp þjóðhá-
tíðarleysið. Þá voru kjúklingar í matinn, ham-
borgarhryggur á laugardeginum og á sunnu-
deginum ætlaði ég að hafa nautalundir. Ég
var búinn að taka lundirnar út og þær voru
að jafna sig á bakka í eldhúsinu. Þá kom einn
í eldhússlúguna og gólaði hvort nú yrði ekki
loksins eitthvað ætt í kvöldmatinn. Ég setti
lundirnar inn í ísskáp svo lítið bar á og sótti
bjúgu í frystinn og sauð um kvöldið. Það var
ekki kvartað yfir matnum meira – en þeir
fengu lundirnar daginn eftir.“
að fara héðan
Morgunblaðið/Sigurgeir
Guðlaugur skaddaðist á fótum við að
ganga berfættur yfir úfið hraunið. Mynd-
in er tekin í byrjun apríl 1984, um þremur
vikum eftir slysið.
Guðlaugur í fjörunni þar sem hann kom að
landi. Myndin er tekin í maí 1985.
Guðlaugur með barnabarnið Daníel
Andra við minnisvarðann um Hellis-
eyjarslysið og björgun Guðlaugs.
gudni@mbl.is
Friðþór Guðlaugsson veitti Guðlaugi, syni
sínum, ómetanlega hjálp eftir slysið.
Myndin var tekin á sjúkrahúsinu í Vest-
mannaeyjum 15. mars 1984.
’Þarna voru strákar sem áttu konur og börn, en
ég var einhleypur. Ég velti því fyrir mér hvers
vegna mér var hleypt í gegn en ekki þeim.‘
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 6. JÚNÍ 2004 11
’ Í ákvörðun minni felst hvorki gagn-rýni á Alþingi né ríkisstjórn og ekki held-
ur efnisleg afstaða til laganna sjálfra.‘Ólafur Ragnar Grímsson , forseti Íslands, synjaði lög-
um um fjölmiðla staðfestingar.
’ Fyrirtækin, og sérstaklega ríkið,koma fram við þetta fólk eins og hvert
annað einnota dót sem afskrifa má sem
dauða hluti við tiltekinn aldur.‘Runólfur Ágústsson , rektor Viðskiptaháskólans á
Bifröst, segir eldra fólk eiga undir högg að sækja á
vinnumarkaði.
’ Ég tel að við verðum að viðurkenna aðekki var staðið að valinu á fullkomlega
réttan hátt.‘Kofi Annan , framkvæmdastjóri SÞ, fagnaði nýrri rík-
isstjórn í Írak en gagnrýndi aðdraganda hennar.
’ Þarna eru enn ofbeldishneigðir mennsem vilja stöðva allar framfarir. Aðferðir
þeirra hafa ekki breyst. Þeir vilja drepa
saklaust fólk og brjóta niður viljastyrk al-
mennings. Þeim mun ekki takast að
brjóta niður viljastyrk okkar.‘George W. Bush Bandaríkjaforseti sagði uppreisn-
armenn í Írak vilja að nýrri ríkisstjórn mistækist.
’ Þessi landbúnaðarstefna sem er rekinhér í landinu er þess eðlis að fólk sættir
sig við að borga hærra verð.‘Jón Garðar Ögmundsson , eigandi McDonald’s vöru-
merkisins hér á landi, segir ofurtolla og gjöld til rík-
isins skýra næsthæsta verð í heimi á Big Mac-
borgara.
’ Íslenskir embættismenn sækjamenntun sína annað hvort til Bandaríkj-
anna eða til landa Evrópu þar sem menn
hafa verið skeptískir í garð Evrópusam-
runans, t.d. í Bretlandi og Danmörku.
Þeir hafa ekki sótt sína menntun á meg-
inland Evrópu. Það sama má segja um þá
íslensku stjórnmálamenn sem sótt hafa
menntun sína erlendis. Ég held að hug-
myndafræðileg áhrif skipti þarna máli.‘Baldur Þórhallsson , dósent í stjórnmálafræði, segir
að bakgrunnur og sérkenni íslenskra valdamanna geti
að einhverju leyti skýrt afstöðu þeirra til Evrópusam-
runans.
’ Það er komin hér upp fullkominóvissa, óvissuástand sem ég hélt ekki að
gæti skapast hér og við verðum að fá tíma
til að vinna okkur út úr því.‘Halldór Ásgrímsson , formaður Framsóknarflokks-
ins,um synjun forseta.
’ Það hefur verið efnt hérna til ófriðar.Sjálfstæðisflokkurinn fyrir sitt leyti mun
ekki taka neinn þátt í slíkum ófriði.‘Davíð Oddsson , formaður Sjálfstæðisflokksins, um
synjun forseta.
’ En þróunin og ástandið í sextíu árbenda til þess hvert viðhorfið hefur verið
allan þennan tíma um vald forsetans í
löggjafarmálum. Það er ekki neitt.‘Þór Vilhjálmsson , fyrrverandi hæstaréttardómari,
segir að forseti verði við það að una að samkvæmt
stjórnarskránni hafi hann engin völd.
’ Getur þetta verið skýrara? Ég er þáekki læs ef þetta er ekki skýrt.‘Sigurður Líndal , prófessor, efast ekki um völd for-
seta til að synja lagafrumvörpum staðfestingar.
’ Forsetinn telur að hann þurfi að komasökinni yfir á einhvern og það gerir hann
óbeint með því að biðja Tenet að segja af
sér.‘Stansfield Turner , fyrrum forstjóri bandarísku leyni-
þjónustunnar CIA, telur að forsetakosningar í Banda-
ríkjunum eftir 5 mánuði séu kveikjan að því að George
Tenet hættir sem forstjóri CIA.
Ummæli vikunnar
Morgunblaðið/RAX
Látið reyna á stjórnarskrána
Ólafur Ragnar Grímsson, forseti Íslands, til-
kynnir á fréttamannafundi á Bessastöðum að
hann hyggist ekki undirrita fjölmiðlalögin.