Morgunblaðið - 13.12.2004, Blaðsíða 10

10 MÁNUDAGUR 13. DESEMBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
UNGIR og gamlir skáru út laufabrauð á Árbæj-
arsafni í gær. Það var Páll Pálsson, frá Borg í
Miklaholtshreppi, sem leiðbeindi þeim sem yngri eru
um hvernig ætti að bera sig að. Margir lögðu leið
sína í safnið, en boðið var upp á hangikjöt, auk
laufabrauðsins.
Morgunblaðið/Þorkell
Laufabrauð skorið á Árbæjarsafni
BERGLJÓT María Finsen lést á
hjúkrunarheimili í Kaupmannahöfn
hinn 11. desember síðastliðinn, 93 ára
að aldri. Bergljót fæddist hinn 13.
september 1911 í Rotterdam, dóttir
hjónanna Vilhjálms Finsen, stofn-
anda og fyrsta ritstjóra Morgun-
blaðsins og síðar sendiherra, og
Laura Henriette Uchermann konu
hans.
Bergljót var ógift og barnlaus. Hún
bjó lengi erlendis, fyrst í Svíþjóð og
síðar Danmörku, þar sem hún lést.
Andlát
BERG-
LJÓT
MARÍA
FINSEN
ÁTTA dögum fyrir innrásina í Írak
felldi utanríkismálanefnd Alþingis
þingsályktunartillögu frá Vinstri-
hreyfingunni – grænu framboði um
að Ísland legðist gegn öllum hern-
aðaraðgerðum í Írak. Þetta kom
fram í ræðu sem Halldór Ásgríms-
son forsætisráðherra hélt í um-
ræðum um tillögu stjórnarandstöð-
unnar um að Ísland afturkallaði
stuðning við innrásina í Írak.
Halldór sagði að sama dag, 12.
mars, hefðu verið umræður á Al-
þingi um málið. Þá hefði hann sagt
eftirfarandi í þeim umræðum: „Nú
liggur fyrir að meirihluti þingsins
útilokar það ekki að valdi verði beitt
í þessu máli.“
Halldór sagði að 18. mars hefði
verið haldinn ríkisstjórnarfundur og
þar hefðu málefni Íraks verið fyrsta
mál á dagskrá. „Þessi fundur varð
til þess að það var ákveðið að styðja
nauðsynlegar aðgerðir undir for-
ystu Bandaríkjanna og Bretlands
og sendiherra Bandaríkjanna var þá
þegar tilkynnt um það.“
Fram kom í máli Þórunnar Svein-
bjarnardóttur, þingmanns Samfylk-
ingarinnar, að Samfylkingin styddi
ályktun Öryggisráðs Sameinuðu
þjóðanna nr. 1546 en í henni felst
viðurkenning á bráðabirgðastjórn-
inni í Írak og umboð til herliðsins til
að undirbúa kosningar í landinu í
janúar.
Ekki nægar skýringar
Steingrímur J. Sigfússon, for-
maður VG, sagði hins vegar að
flokkur sinn hefði viljað að þessi
ályktun hefði verið orðuð með öðr-
um hætti. Steingrímur gagnrýndi
svör forsætisráðherra og sagði að í
þeim hefðu ekki falist nægar skýr-
ingar á aðdraganda ákvörðunar ís-
lenskra stjórnvalda að styðja inn-
rásina. Hann sagði fulla þörf á að
skoða þetta mál miklu betur og
kalla eftir gögnum og fundargerð-
um.
Halldór Ásgrímsson lýsti furðu
sinni á ummælum Magnúsar Þórs
Hafsteinssonar, varaformanns
Frjálslynda flokksins, en hann lýsti
því yfir í grein í Morgunblaðinu að
bandaríski herinn í Írak fengi þá
mótspyrnu sem hann ætti skilið.
Guðjón A. Kristjánsson, formaður
Frjálslynda flokksins, spurði hvort
forsætisráðherra væri þeirrar skoð-
unar að þeir 100 þúsund menn, sem
látist hefðu í átökunum í Írak, væru
allt hryðjuverkamenn.
Tillögu um andstöðu við Íraks-
stríðið hafnað í nefndinni
Morgunblaðið/Golli
Halldór Ásgrímsson ræddi aðdraganda Íraksstríðsins á Alþingi.
Íraksmálið var rætt í utanríkismálanefnd átta dögum fyrir innrás
EKKI er heimilt að takmarka rétt
erlendra happdrætta til þess að
starfa hér á landi að mati Eftirlits-
stofnunar EFTA (ESA), en í ís-
lenskum lögum er fólki búsettu hér
á landi óheimilt að taka að sér
hvers konar störf fyrir erlend happ-
drætti.
Í fréttatilkynningu á vef ESA
segir að íslensk lög sem banna fólki
að starfa fyrir happdrætti hindri
erlenda aðila sem hefðu áhuga á að
selja sínar vörur hér á landi í að
markaðssetja vöru sína, sem skerð-
ir möguleika á því að keppa við ís-
lenska aðila. Fram kemur að ís-
lensk stjórnvöld hafi ekki komið
fram með neinar skýringar á þessu
og ítrekað sagt eftirlitsstofnuninni
að þessi lagagrein kæmi til með að
breytast. Íslensk stjórnvöld hafa nú
fengið þriggja mánaða frest til að
breyta lögum til samræmis við
þetta álit ESA.
Alvarlegar afleiðingar
Brynjólfur Sigurðsson, forstjóri
Happdrættis Háskóla Íslands, segir
að þetta álit ESA komi sér mjög á
óvart. Hann segir að evrópsk sam-
tök ríkishappdrætta, sem og al-
heimssamtök happdrætta hafi verið
að berjast fyrir því að hvert land
héldi sínum markaði, þ.e. að fyr-
irtæki sem rekur happdrætti í einu
landi sé ekki einnig að reka happ-
drætti í einhverju öðru landi.
„Eftir því sem ég best veit er
Evrópusambandið ekki búið að
ákveða hvernig þessum happdrætt-
ismálum verður hagað í samband-
inu í framtíðinni vegna þess að það
er ennþá barátta í Brussel vegna
þess að ríkishappdrættin vilja hafa
sinn markað út af fyrir sig,“ segir
Brynjólfur.
Ef erlendir aðilar fá að reka
happdrætti hér á landi gæti það
haft alvarlegar afleiðingar að mati
Brynjólfs. „Það getur haft þau áhrif
að sterkir aðilar komi hingað inn.
Við vitum að íslenski markaðurinn
gefur takmarkað magn af háum
vinningum vegna þess hvað hann er
lítill. Það er miklu auðveldara fyrir
stóra þjóð og stóran aðila að herja
inn á íslenskan markað heldur en
fyrir litla þjóð og lítið fyrirtæki að
herja á erlenda markaði. Þá eigum
við eflaust í vök að verjast, ef þetta
verður niðurstaðan, sem reyndar
enginn veit ennþá.“
Þegar erlend
samkeppni
Segja má að íslensk happdrætti
búi við erlenda samkeppni í dag,
segir Bergsveinn Sampsted, fram-
kvæmdastjóri Íslenskrar getspár
og getrauna, og vísar hann þar til
þess að hægt er að stunda veðmál,
tippa á úrslit fótboltaleikja, stunda
fjárhættuspil o.fl. í gegnum Netið.
„Auðvitað yrði þetta aukin sam-
keppni, en við teljum okkur vera
með góðar vörur sem eru fyllilega
samkeppnishæfar við það sem aðrir
eru að bjóða,“ segir Bergsveinn.
Hann segir það vissulega ógn að er-
lendir aðilar hafi stærri markað á
bak við sig, og geti þar af leiðandi
boðið upp á hærri vinninga en ís-
lenskir aðilar. „En á móti kemur að
flest happdrætti í nágrannalöndum
okkar eru rekin eftir sams konar
reglugerðum og við störfum eftir,
það er frekar ef það kæmu nýir að-
ilar inn á markaðinn sem vandamál
gætu komið upp.“
Eftirlitsstofnun EFTA vill breytingu
á lögum um happdrætti hér á landi
Erlendir aðilar
fái aðgang að
markaðinum
FYRRVERANDI blaðberi hjá Út-
gáfufélagi DV efh. tapaði máli sem
hann höfðaði gegn þrotabúi félagsins
vegna vangoldinna launa sem hann
taldi sig hafa rétt á meðan á upp-
sagnarfresti stóð, líkt og aðrir starfs-
menn blaðsins sem voru bundnir af
kjarasamingi milli Verzlunarmanna-
félags Reykjavíkur og Samtaka at-
vinnulífsins.
Þegar Útgáfufélag DV ehf. var
tekið til gjaldþrotaskipta þann 4.
nóvember 2003 hafði maðurinn verið
blaðberi DV í rúmlega ellefu mánuði.
Hann reisti kröfur sínar á því að
samkvæmt kjarasamningi VR og SA
væri uppsagnarfrestur þrír mánuðir
eftir sex mánaða starf. Samningur-
inn gildi um allt verslunar- og skrif-
stofufólk og ekki væri ágreiningur
um að almennir starfsmenn dag-
blaða byggðu starfskjör sín á kjara-
samningnum enda hefðu kröfur
þeirra starfsmanna verið samþykkt-
ar af skiptastjóra þrotabúsins. Vísað
er til þess að við gjaldþrot Fréttar
ehf. árið 2002 hafi mikið verið rætt
um réttarstöðu blaðbera og ári
seinna hafi VR gert samning við SA
fyrir hönd Árvakurs hf., útgáfu-
félags Morgunblaðsins, um störf
blaðbera hjá því fyrirtæki. VR hafi
þá óskað eftir viðræðum við Frétta-
blaðið en þeim viðræðum sé ólokið.
Með þeim samningi hafi í raun verið
staðfest að VR færi með samnings-
umboð fyrir blaðbera og þó að ekki
hafi verið gerður sérkjarasamningur
við Útgáfufélag DV hljóti því samn-
ingur SA og VR einnig að gilda fyrir
blaðbera blaðsins. Þessu hafnaði lög-
maður skiptastjóra og sagði fráleitt
að miða við samning VR og SA enda
félli blaðburðarfólk ekki undir hann.
Jafnframt vísaði hann til þess að
enginn ráðningarsamningur lægi
fyrir sem tryggði blaðberanum laun í
uppsagnarfresti.
Í úrskurði Héraðsdóms Reykja-
víkur segir að blaðberinn hafi hvorki
lagt fram kjarasamning við hið
gjaldþrota fyrirtæki né gögn um
hver ráðningarkjör hans voru. Full-
yrðingar um að samningur VR og SA
hafi átt að taka til blaðbera séu ekki
studdar gögnum. Sú staðreynd að
SA hafi, vegna Árvakurs, séð ástæðu
til að semja sérstaklega við VR um
kjör blaðbera sé fremur til þess fallin
að grafa undan þessum röksemdum
hans. Kröfum blaðberans um laun í
uppsagnarfresti, samtals rúmlega
97.000 krónur, var því hafnað.
Blaðberi fær ekki greidd
laun í uppsagnarfresti