Morgunblaðið - 13.12.2004, Blaðsíða 18

Morgunblaðið/Árni Torfason
„ÉG ER fæddur og uppalinn Reyk-
víkingur og Framari í húð og hár.
Ég fæddist á Baldursgötunni og bjó
lengi á Njálsgötunni og hef haldið
með Fram síðan ég man eftir mér,“
segir Kristján Kristjánsson, eða
Danni eins og hann er oftast kall-
aður. Danni er heimilismaður á
Dvalar- og hjúkrunarheimilinu
Grund og þegar blaðamaður og ljós-
myndari litu inn til hans var hann á
föndurdeildinni að sauma út púða
með krosssaumi.
Það skondna við það allt saman
var að hinn aldni Framari var að
sauma út KR-púða.
Hvernig í ósköpunum stendur á
því?
„Ég geri ekkert upp á milli
íþróttafélaga og hef saumað púða í
mörgum félagslitum, Frampúða
auðvitað, Þróttarapúða, Víkings-
púða, ÍR-púða og Skagapúða,“ svar-
ar Danni að bragði. „En nú sauma
ég mest af KR-púðum. Það er mesta
eftirspurnin eftir þeim. Ég þurfti
auðvitað að brjóta odd af oflæti mínu
þegar ég byrjaði á KR-púðunum, en
eftir að ég fluttist vestur yfir læk,
hingað á Grund, finnst mér ég vera
orðinn hálfgerður Vesturbæingur
þannig að það er allt í lagi að sauma
út KR-púða. Gömlu sauðalitirnir
koma vel út í svona krosssaumi.
Ég vann líka lengi með Pétri
Kristjánssyni, markmanni í KR, í
Vantsveitunni á sínum tíma,“ segir
Danni, sem er fæddur árið 1925 og
verður því áttræður 5. júlí næstkom-
andi.
Við hliðina á Danna situr Gunnar
Hjálmtýsson og er líka að sauma út
KR-púða, enda KR-ingur í húð og
hár. Hann er fæddur í Reykjavík ár-
ið 1920, og kveðst hafa byrjað á að
sauma KR-púða þegar hann sá hvað
Danna gekk vel í púða-krosssaum-
inum. Leiðbeinendur þeirra eru
Dóra Þorkelsdóttir og Kristjana
Birgisdóttir og þær eru báðar
hreyknar og ánægðar með hversu
vel þeim félögum gengur við sauma-
skapinn. „Ég hafði aldrei saumað
svona út áður en ég kom á Grund og
hélt að ég myndi aldrei geta lært
þetta,“ segir Danni.
Þeir Danni og Gunnar eru sam-
mála um að þeim líði vel á Grund
enda sé starfsliðið gott og um-
hyggjusamt. „Þær eru góðar við
okkur, konurnar hérna,“ segir Danni
og bætir svo við: „Kemur þetta í
Morgunblaðinu á morgun? Ætli
maður komi svo bara ekki næst í
sjónvarpinu …“
 HANDVERK | Kristján Kristjánsson, heimilismaður á Grund, er
iðinn við að sauma út KR-púða þótt hann sé Framari í húð og hár
Mest beðið um KR-púðana
Morgunblaðið/Árni Torfason
Kristján Kristjánsson við KR-púðasauminn á Grund: „Ég er fæddur og uppalinn Reykvíkingur og hef haldið með
Fram síðan ég man eftir mér.“ Hinum megin situr Gunnar Hjálmtýsson, sem einnig er kominn út í púðasaumaskap.
svg@mbl.is
18 MÁNUDAGUR 13. DESEMBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
DAGLEGT LÍF
Opnunartími:
11-18:30 mán-fös
10-18 lau / 13-17 sun.
Skútuvogi 2, sími 522 9000 • www.expert.is
Í vélinni er nýi Intel Prescott
örgjörvinn ásamt Kingston
vinnsluminni með eilífðarábyrgð,
hljóðlátur harður diskur, netkort,
geislaskrifari, XP Pro
og margt fleira.
verð 89.900.-
Skrifstofuvélin sem uppfyllir
ítrustu kröfur nútímans.púlsmælar í alla hreyfingu!
Úrsmíðaverkst. Halldórs Ólafssonar Glerártorgi Akureyri
Guðmundur V. Hannah Keflavík • Útilíf • Markið • Hreysti
hlaup.is • Guðmundur B.Hannah Akranes • Töff
Sími: 565 1533 • www.polafsson.is





 

 





 
!"#$%&'()* +,$+-+.+,$+-+/%
Í DAG ganga margar stelpur með
ljósakórónu á höfðinu í tilefni af Lús-
íudeginum 13. desember. Flestar
eru þær í Svíþjóð þar sem þessi hefð
er orðin sterk þótt hún hafi ekki ver-
ið almenn nema í tæp áttatíu ár. Í
flestum ef ekki öllum leikskólum og
skólum í Svíþjóð er hefð fyrir svo-
kallaðri Lúsíulest þar sem börnin
klæða sig upp og Lúsían sjálf geng-
ur fremst í flokki inn í salinn þar sem
foreldrarnir sitja og dást að börn-
unum. Með Lúsíunni eru þernur og
stjörnustrákar, piparkökukarlar,
jólasveinar og stundum bakarar.
Saffranbrauð og söngur
Hefð er fyrir því í Svíþjóð að börn
sem orðin eru nógu gömul færi for-
eldrum sínum kaffi og saffranbrauð
sem kallað er lúsíukettir í rúmið að
morgni Lúsíudags. Saffranbrauð og
piparkökur eru ómissandi og eru
þessi hátíðahöld í hugum Svía órjúf-
anlegur hluti af aðventu og jóla-
stemningu.
Sagan um Lúsíu sjálfa er sorgleg.
Lúsía var ítölsk stúlka sem dó písl-
arvættisdauða 13. desember árið 304
á Sikiley. Sögurnar um hana eru
tvenns konar. Annars vegar á hún að
hafa áunnið sér reiði unnusta síns
eftir að hafa notað heimanmundinn
til að gefa fátækum að borða, hins
vegar á hún að hafa verið kristin og
viljað lifa ógift og gefa Jesú líf sitt.
Fyrir annað hvort var hún dæmd til
að brenna á báli en eldurinn skaðaði
hana ekki svo hún var drepin með
sverði. Lúsíuhefðin á sér rætur í
gamalli bændahefð frá Vestur-
Svíþjóð þar sem algengt var að
halda mikla hátíð 13. desember og
konur í skósíðum kjólum báru fram
mat og brennivín. Aðfaranótt 13.
desember var lengsta nótt ársins og
var haldið upp á að daginn væri tekið
að lengja.
Í Vestur-Svíþjóð var algengt að
byrja að borða og drekka áfengi eld-
snemma á Lúsíumorgun. Á þessum
tíma, þ.e. fyrir 1750, trúðu Svíar á
djöfla og var Lúsía þá talin djöfla-
kvendi eða norn. Lúsía eins og Svíar
þekkja hana nú skýtur upp ljósum
prýddum kolli seinni hluta átjándu
aldar og þá á heldri manna bæjum.
Hefðin fyrir Lúsíu með ljós í hári
breiddist svo ört út til almennra
heimila eftir að Lúsía Stokkhólms
var fyrst kjörin árið 1927.
Í borgum og bæjum í Svíþjóð er
Lúsía staðarins yfirleitt kosin úr
hópi nokkurra fulltrúa e.t.v. ákveð-
inna bæjarhluta. Yfirleitt er um að
ræða ljóshærðar stelpur á aldrinum
16–25 ára og er farið að gagnrýna
þetta fyrirkomulag þar sem það er
sagt minna um of á fegurð-
arsamkeppni. Hefðirnar hafa breyst
með tímanum. Smátt og smátt leysti
kaffi brennivínið af hólmi og affran-
brauðið er tiltölulega ný viðbót þar
sem saffrankryddið var dýrt áður
fyrr. Og eins og dálkahöfundur
Göteborgs-Posten lýsir, eru hefð-
irnar sambland af mörgum: „Flest
jólalögin eru frá Englandi. Kaffið er
flutt inn frá Suður-Ameríku, saffr-
anbollurnar frá Marokkó og pip-
arkökurnar (líklega) frá Þýskalandi.
Þetta köllum við góða sænska hefð.
Hvað viljum við – kristinn píslarvott,
þjónustustúlku með yfirnáttúrulega
hæfileika eða sætustu stelpuna?“
Morgunblaðið/Kristinn
 HEFÐIR|Svíar
halda Lúsíudag
Lúsía
með ljós
í hári
steingerdur@mbl.is