Morgunblaðið - 13.12.2004, Blaðsíða 28

28 MÁNUDAGUR 13. DESEMBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Gleðilega hátíð!
Söngskóli Maríu og Siggu leggur lið
„Blátt áfram“ – forvarnarverkefni
UMFÍ gegn kynferðislegu ofbeldi
á börnum, með útgáfu á nýjum
geisladiski sem inniheldur
jólalög í flutningi
nemenda skólans.
Á geisladisknum Jólastjörnur
eru skemmtileg sígíld jólalög
sem allir ættu að þekkja. Það er því
um að gera að taka undir
í jólaboðum þessi jól.
Diskurinn kostar
aðeins 2000 kr.
og er fáanlegur í öllum helstu verslunum.
Nauðsynlegt er að rjúfa þögnina
sem hefur hvílt yfir þessu málefni.
Með þínu framlagi færir þú hinum fjölmörgu fórnarlömbum
kynferðislegs ofbeldis ómetanlegan stuðning við að
hefja upp raust sína!
C
M
P
/
N
U
N
N
Ö
H-
Ö
K
www.poppskolinn.iswww.blattafram.is
Allar frekari upplýsingar
um verkefnið er að finna á
www.blattafram.is
og hjá UMFÍ í síma: 568 2929
MÚRBRJÓTURINN er viður-
kenning landssamtakanna Þroska-
hjálpar til þeirra sem þykja hafa
skarað fram úr í að ryðja fötluðum
og fjölskyldum þeirra nýjar braut-
ir í jafnréttisátt. Að þessu sinni
var það Íþróttasamband fatlaðra
og leikskólinn Kjarrið sem hlutu
Múrbrjótinn. Það var undirrit-
uðum mikil ánægja að leikskólinn
Kjarrið hlaut þessa viðurkenningu
og er starfsfólk leikskólans vel að
henni komið.
Undirritaðar starfa á Svæð-
isskrifstofu málefna fatlaðra
Reykjanesi (SMFR) þar sem fólki
með fötlun hefur verið veittur
stuðningur á almennum vinnu-
markaði um árabil. Samvinna
Svæðisskrifstofu Reykjaness við
vinnustaði í skólakerfinu hefur
verið jákvæð og er starfsfólk skóla
meðvitað um mikilvægi þess að
sýna öllum umburðarlyndi og
jafna virðingu.
Leikskólinn Kjarrið og SMFR
hafa átt mikið og gott samstarf
frá frá því að samvinna okkar
hófst og hafa allir verið tilbúnir að
leggja sig fram til að vel megi tak-
ast. Í dag eru tvær konur sem
starfa í Kjarrinu og fá stuðning á
vegum atvinnu með stuðningi
(ams). Ams er aðferð sem hefur
verið notuð víða erlendis með góð-
um árangri en upphaf hennar má
rekja til Bandaríkj-
anna á sjöunda ára-
tugnum.
Í mannréttinda-
yfirlýsingu SÞ segir:
,,Hver maður á rétt á
atvinnu að frjálsu
vali, á réttlátum og
hagkvæmum vinnu-
skilyrðum og á vernd
gegn atvinnuleysi.“
Það hefur mikla
þýðingu fyrir alla að
hafa atvinnu. Ein-
staklingurinn upp-
fyllir væntingar sam-
félagsins um að vera framleiðinn
og hann fær greidd laun sam-
kvæmt mati á verðmæti eigin
framlags. Vinnan skapar hverjum
og einum stöðu, ákveðna sjálfs-
mynd og vitund um eigin getu.
Í dag eru 89 fatlaðir ein-
staklingar í vinnu á almennum
vinnumarkaði á vegum SMFR.
Vinnustaðirnir eru rúmlega 80 og
eru þeir þverskurður af atvinnulíf-
inu.
Atvinna með stuðningi hefur
sannað gildi sitt og er framkvæmd
víðs vegar um landið.
Í kjölfarið hefur orðið mikil
aukning á atvinnuþátttöku fatl-
aðra.
Það er von okkar að fleiri at-
vinnurekendur átti sig á að fólk
með fötlun er tilbúið að leggja
fram starfskrafta sína og að
ávinningurinn er allra.
Múrbrjótur
Helga Rúna Gústafsdóttir og
Ingibjörg M. Ísaksdóttir fjalla
um málefni fatlaðra
’Það er von okkar aðfleiri atvinnurekendur
átti sig á að fólk með
fötlun er tilbúið að
leggja fram starfskrafta
sína og að ávinningurinn
er allra. ‘
Helga Rúna
Gústafsdóttir
Höfundar eru ráðgjafaþroskaþjálfar
atvinnu með stuðningi á Svæð-
isskrifstofu Reykjaness.
Ingibjörg M.
Ísaksdóttir
UMRÆÐAN um meint samráð
olíufélaganna hefur verið býsna ein-
hæf. Margir virðast ganga út frá því
sem gefnu að meginhluti af starf-
semi félaganna hafi snúist um sam-
ráð og aftur samráð. Þegar nánar er
að gáð sést að svo er alls ekki.
Það liggur í hlutarins eðli að sam-
ráð fyrirtækja í samkeppni snýst
meðal annars um að skipta mark-
aðnum á milli sín. Í samkeppni
snýst dæmið við. Þá reynir hver og
einn að ná til sín stærri hlut.
Á árunum 1993–2001 jókst mark-
aðshlutdeild Skeljungs á fljótandi
eldsneyti úr 27% í 40%. Mest varð
aukningin í sölu flugvélaeldsneytis.
Í bílabensíni jókst markaðs-
hlutdeildin úr 29% í
34%. Í gasolíu jókst
markaðshlutdeild
Skeljungs úr 24% í
31% og í svartolíu úr
23% í 32%. Þetta er
umtalsverður árangur.
Hvort bendir þessi
stóraukna markaðs-
hlutdeild til sam-
keppni eða samráðs?
Liggur svarið ekki í
augum uppi? Eða trú-
ir því kannski einhver
að olíufélögin hafi
bundist samráði um að
Skeljungur fengi stór-
aukna markaðs-
hlutdeild?
Þessi aukna mark-
aðshlutdeild Skelj-
ungs skiptir miklu
máli í umræðunni um
meint samráð olíufé-
laganna. Hún sýnir
svart á hvítu að sam-
starf olíufélaganna var
á takmörkuðu sviði og
að hlutfall þeirra við-
skipta af heildar-
viðskiptum olíufélag-
anna var lágt. Mat á ólögmæti þess
og ávinningi er nú til opinberrar
meðferðar og mun Skeljungur axla
þá ábyrgð sem félaginu ber.
Að stærstum hluta hafa olíufélög-
in, ekki síst Skeljungur, átt í harðri
samkeppni frá setningu samkeppn-
islaga árið 1993. Í þeim slag hefur
Skeljungur náð umtalsverðum ár-
angri eins og ofangreindar tölur
bera vitni. Þessi árangur hefði aldr-
ei náðst ef meint samráð olíufélag-
anna hefði verið með þeim hætti
sem samkeppnisráð reynir að lýsa í
úrskurði sínum.
Hins vegar er ekkert nýtt að fólki
finnist samkeppni olíufélaga af
skornum skammti. Þetta sést hvað
best í verðbreytingum á bensíni og
dísilolíu. Eitt félag breytir verði og
þá breyta allir hinir. Ísland sker sig
ekkert úr hvað þetta varðar. Um all-
an hinn vestræna heim gerist þetta
með svipuðum hætti. Ástæðan er
einfaldlega sú að bensín og olíur eru
einsleit vara sem tiltölulega fá fyr-
irtæki annast dreifingu og sölu á.
Innkaup fara fram á heimsmark-
aðsverði og það ásamt breytingum á
gengi ræður hvað mestu um end-
anlegt útsöluverð. Engan skyldi
undra að bensínverð breytist með
svipuðum hætti hjá öllum á skömm-
um tíma. Þar þarf ekkert samráð til.
Erfiðlega hefur gengið að koma
þessum staðreyndum til skila – ekki
aðeins hér á landi heldur víðast ann-
ars staðar. Til að mynda hafa olíufé-
lög á hinum Norðurlöndunum legið
undir ámæli almennings og fjöl-
miðla fyrir meint samráð. Þarlendar
samkeppnisstofnanir hafa gert at-
huganir hjá öllum olíufélögum og
reyndist ekkert athugavert í Nor-
egi. Í Danmörku voru aðeins gerðar
smávægilegar athugasemdir. Í Sví-
þjóð hefur eitt tilvik
vegna lækkunar af-
slátta verið tekið til
skoðunar og er það nú í
réttarmeðferð þar í
landi.
Á Íslandi er staðan
sú, að 9 ára tímabil var
tekið til skoðunar af yf-
irvöldum samkeppn-
ismála og náði það til
allrar starfsemi félag-
anna og er látið í það
skína að meira eða
minna öll starfsemi ol-
íufélaganna hafi snúist
um samfellt samráð á
þessu tímabili. Rann-
sókn fór fram á einni
og hálfri milljón tölvu-
pósta. Út úr því komu
500 tilvik sem sam-
keppnisráð telur að
sanni samráð. Inni í því
er allt almennt sam-
starf olíufélaganna, þar
á meðal samreknar
bensínstöðvar. Sá sam-
rekstur var alltaf sýni-
legur, enda viðurkennt
að hann var þjóðhags-
lega hagkvæmur og skaðaði ekki
samkeppni.
Nokkur dæmi má nefna sem sýna
að Skeljungur var í fararbroddi þeg-
ar kom að samkeppni olíufélaganna.
Strax og verðlagshöft á eldsneyti
voru afnumin árið 1994 skapaðist
tækifæri til að bjóða lægra bens-
ínverð með tilkomu sjálfsafgreiðslu
á bensínstöðvum. Skeljungur reið á
vaðið ásamt Bónus og Hagkaupum
og stofnuðu fyrirtækin Bensínork-
una ehf. Haustið 1995 voru opnaðar
þrjár sjálfsafgreiðslustöðvar, í
Kópavogi, á Seltjarnarnesi og á Ak-
ureyri undir nafni Bensínorkunnar.
Síðar voru sjálfsafgreiðslustöðvar
teknar í notkun í Reykjavík, á lóð-
um sem Skeljungur lagði til. Bens-
ínverð Bensínorkunnar var lægra
en áður hafði tíðkast og náði fyr-
irtækið strax miklum vinsældum.
Á árinu 1997 kynnti Skeljungur
nýjar tegundir verslana undir nafn-
inu Select. Boðið var upp á skyndi-
bita, heitt bakkelsi og afgreiðslu-
tíma allan sólarhringinn. Markmið
þess var ekki síst að ná aukinni
markaðshlutdeild. Á sama ári átti
Skeljungur hlut að stofnun Frí-
kortsins, sem náði gríðarlegri út-
breiðslu á meðal neytenda. Enn og
aftur var tilgangurinn að fá fleiri
viðskiptavini.
Ef samráð hefði ráðið för hefðu
þessar nýjungar hjá Skeljungi aldr-
ei litið dagsins ljós. Á sama hátt
hefði fyrirtækið ekki náð stórauk-
inni markaðshlutdeild. Mikilvægt er
að hafa þessar staðreyndir í huga.
Samkeppni en
ekki samráð
Margrét Guðmundsdóttir
skrifar um meint samráð
olíufélaganna
Margrét
Guðmundsdóttir
’Þessi auknamarkaðshlut-
deild Skeljungs
skiptir miklu
máli í um-
ræðunni um
meint samráð
olíufélaganna.‘
Höfundur er framkvæmdastjóri
neytendasviðs Skeljungs.
5.6 5.+ 5.7 5.8 5.- 5.. 5 5*
6
+


+
#$ %
$
&'  
 

!" 

# $ #$ % # &

#"$
#$
 
'&
# 

(
(  
)**
 #
++)
'
mbl.issmáauglýsingar
smáauglýsingar mbl.is