Morgunblaðið - 13.12.2004, Blaðsíða 25

Morgunblaðið/Kristinn
Þeim fækkar stöðugt semreykja. Þetta er niður-staða kannana á tóbaks-notkun Íslendinga árið
2004. Lýðheilsustöð lét nýverið
taka saman niðurstöður þriggja
kannana á tóbaksnotkun Íslend-
inga á árinu 2004 og sýna þær að
innan við 20% fólks á aldrinum 15
til 89 ára reykir daglega og æ fleiri
velja reykleysi, en til samanburðar
reyktu um 30% fólks fyrir 12 árum.
Í samantektinni kemur fram að
töluverður munur er á venjum
fólks eftir aldri. Þannig eru sárafá-
ir reykingamenn í elsta aldurs-
hópnum og meðal unglinga er hlut-
fallið einnig lágt, eða um 12%,
Flesta reykingamenn er að finna
meðal ungra karla á aldrinum 20-
29 ára, þar sem fjórði hver maður
reykir daglega. Mesta breytingin
hefur hins vegar orðið á reykinga-
venjum fólks milli þrítugs og fer-
tugs, þar sem helmingi færri
reykja nú en fyrir tólf árum síðan,
eru nú í kringum 20% en voru rúm-
lega 35% þá.
Athygli vekur að í öllum aldurs-
hópum undir sjötugu reykja tals-
vert færri konur daglega en karl-
ar. Í elstu aldurshópunum, þ.e. frá
70-89 ára snýst dæmið hins vegar
við. Þannig má nefna að 21,9%
kvenna á aldrinum 70-79 ára
reykja daglega en aðeins 7,8%
karla.
Sé litið til búsetu kemur í ljós að
tæp 19% fólks búsett á höfuðborg-
arsvæðinu reykja daglega og tæp
22% á landsbyggðinni. Sé litið til
menntunar má sjá að aðeins 10%
fólks með háskólapróf reykja en
rúm 20% fólks með grunnskóla-
próf.
Betra heilsufar
Að sögn Bryndísar Kristjáns-
dóttur, sviðsstjóra samskipta á
Lýðheilsustöð, hafa breyttar reyk-
ingavenjur þegar komið fram í
betra heilsufari, ekki síst í fækkun
hjarta- og æðasjúkdóma, en reyk-
ingar og reykmettað andrúmsloft
hafa meiri áhrif á heilsu lands-
manna en nokkur annar einstakur
þáttur. Hún segir því til mikils að
vinna, að sem flestir fái að anda að
sér hreinu lofti, lausu við tóbaks-
reyk.
Stöðugt dregur úr tóbaks-
reykingum landsmanna

 

    
 

  
 
  

 
   
 

 !
'
 "
  


  

 

()  *+,-.
 /0
!01234 TENGLAR
.............................................
www.lydheilsustod.is
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 13. DESEMBER 2004 25
uka fjár-
, byggja
greining-
m breyt-
anförnum
rt dregið
kið þau.
mennings
verið tví-
u ekki lit-
hins veg-
gi í þeirri
tareglum
atthlutfall
fa dregið
sem og
Einnig er
annsóknir
ndanfarin
mátt sem
anskotum
a skapa
kota
að flókn-
reytingar
uleika á
aukið
uleikar á
uhagnað-
ar, mismunandi skatthlutföll eftir
tegundum tekna og mismunun á
skattlagningu hlutafélaga, annarra
félaga og einstaklingsrekstrar.
Skýrsluhöfundar telja einnig að
stóraukin eignatengsl íslenskra
fyrirtækja hafi skapað fleiri tæki-
færi til þess að hagræða viðskipt-
um milli fyrirtækja til að komast
hjá skattlagningu eða lækka hana.
Eignatengsl fyrirtækja þvert á
landamæri og jafnvel heimsálfur
bjóða einnig upp á mikla mögu-
leika til skattsvika. Einkahluta-
félögum hefur einnig fjölgað mikið
og eru nú yfir 20 þúsund, og hefur
þessi fjölgun aukið verkefni skatta-
yfirvalda og fjölgað tækifærum til
undanskots.
Í skýrslunni er einnig bent á að
fyrirtækjum sem veiti þjónustu og
ráðgjöf í skattamálum einstaklinga
og fyrirtækja þyki sjálfsagt að
veita ráðgjöf sem beinlínis miðar
að því að komast undan eðlilegri
skattlagningu, og ýmsir aðilar séu
sérhæfðir í að ráðleggja hvernig
vista megi fé með þessum hætti til
að halda því utan seilingar skatta-
yfirvalda.
l í skýrslu um skattsvik
til að
nskot
Morgunblaðið/Kristinn
5–34 milljörðum vegna skattsvika árið 2003.
 Meira á mbl.is/itarefni
Okkur þykir ómaklega aðTryggingastofnun rík-isins vegið þegar stofn-unin er vænd um að
vilja ekki greiða fyrir viðhalds-
meðferð ópíumfíkla og að stofn-
unin sé þar með að mismuna
sjúklingum, því þannig er málum
ekki háttað,“ segir Inga J. Arn-
ardóttir, deildarstjóri lyfjadeildar
hjá TR, og vísar þar til nýlegra
ummæla Sverris Jónssonar,
læknis á Vogi, hér á síðum blaðs-
ins. Inga bendir á að TR hafi ekki
tekið ákvörðun um umræddar
breytingar.
„Í ársbyrjun 2001 var tekin
ákvörðun um að S-merkja fjölda
lyfja, þ.e. merkja þau sem sjúkra-
húslyf. Í flestum tilfellum var um
ræða ný, dýr eða mjög sérhæfð
lyf, þar sem ástæða var talin til
góðrar eftirfylgni og ákveðinna
reglna með notkun þessara lyfja.
Áður hafði TR greitt fyrir þessa
meðferð sem þriðji aðili. Með
reglugerðarbreytingunni frá heil-
brigðisráðuneytinu var kostnaður
vegna notkunar S-merktra lyfja
fluttur til þeirrar stofnunar sem í
framtíðinni myndi stýra og bera
ábyrgð á tiltekinni meðferð. Á
árinu 2001 var því um töluverða
millifærslu fjármuna að ræða frá
TR til viðkomandi stofnana, sem
áttu framvegis að standa undir
kostnaðinum.“
Skilningur manna að Vogur
fengi umrædda fjárveitingu
Aðspurð segir Inga rétt að TR
hafi aldrei tekið þátt í kostnaði
fyrir viðhaldsmeðferð ópíumfíkla,
en bendir á að það eigi sér sínar
skýringar. „Þegar lyfið kom fyrst
á markað hérlendis stuttu fyrir
umræddar breytingar var það
strax utan greiðsluþátttöku TR. Í
samráði við Þórarin Tyrfingsson,
yfirlækni á Vogi, og landlækni
var ákveðið að þetta nýja lyf yrði
merkt sem sjúkrahúslyf og fagleg
og fjárhagsleg ábyrgð lögð á Vog
varðandi meðferðina. Læknar
Vogs eru þeir einu sem eiga
möguleika á að fylgjast með um-
ræddri meðferð og gera breyt-
ingar ef á þarf að halda.“
Að sögn Ingu var það skiln-
ingur þeirra sem að málinu komu
á sínum tíma að Vogur ætti að fá
fjárveitingu fyrir eftirmeðferð
ópíumfíkla. Árið 2001 var áætlað
að meðferðin kostaði 400 þúsund
kr. á ári á mann, en þá voru tólf
einstaklingar í meðferð þannig að
kostnaður Vogs við lyfjameðferð-
ina nam 2–3 milljónum árlega.
„Um mitt ár 2001 lagði TR til að
millifærðar yrðu 2–3 milljónir frá
stofnuninni til Vogs vegna lyfsins
þó svo að TR hefði aldrei greitt
fyrir lyfið. Ástæða þess að milli-
færa þurfti fjármagn frá stofn-
uninni var að fjárlög höfðu þegar
verið samþykkt fyrir árið 2001 og
þar hafði verið gert ráð fyrir
óbreyttu ástandi, þ.e. að allur
kostnaður yrði greiddur af TR.
Skilningur manna var að fram-
vegis myndi kostnaður vegna um-
ræddrar meðferðar fara í gegnum
fjárlög eins og annar kostnaður.
Það virðist hins vegar ekki hafa
gengið eftir samkvæmt þeim um-
mælum sem við höfum heyrt frá
forsvarsmönnum Vogs. Í fyrra
kom þetta mál upp aftur og þá
barst TR beiðni frá heilbrigðis-
ráðuneytinu þar sem þeir óskuðu
eftir því að 6–7 milljónir yrðu
millifærðar frá TR til Vogs vegna
lyfjameðferðarinnar og var sú
beiðni samþykkt,“ segir Inga J.
Arnardóttir.
Gera þarf viðauka við gild-
andi þjónustusamning
Spurð um greiðsluþátttöku hins
opinbera í eftirlyfjameðferð ópí-
umfíkla á Vogi segir Sæunn Stef-
ánsdóttir, aðstoðarmaður heil-
brigðis- og tryggingamálaráð-
herra, því til að svara að í gildi sé
þjónustusamningur við SÁÁ sem
undirritaður var í október 2002
og gildi til ársloka 2005. „Samn-
ingurinn er því í gildi og við hann
er staðið af hálfu ríkisins. Í þeim
samningi er ekki kveðið á um
greiðslur vegna lyfjagjafar í eft-
irmeðferð ópíumfíkla. SÁÁ hefur
boðið upp á þessa meðferð og
fjármagnað. Þó má þess geta,
eins og komið hefur fram í máli
ráðherra í fjölmiðlum, að í fjár-
aukalögum þessa árs er gert ráð
fyrir 6,5 m.kr. fjárveitingu til
SÁÁ vegna lyfjakostnaðar og á
fjárlögum ársins 2005 er gert ráð
fyrir 7,7 m.kr. fjárveitingu, en
gera þarf viðauka við gildandi
þjónustusamning,“ segir Sæunn.
Hún staðfestir að TR greiði ekki
lyfjakostnað spítalanna enda sé
sá kostnaður innifalinn í föstum
fjárveitingum stofnananna.
Inga J. Arnardóttir, deildarstjóri lyfjadeildar, hafnar gagnrýni á TR
Lyf til ópíumfíkla áttu
að fylgja stofnuninni
Morgunblaðið/Árni Torfason
Inga J. Arnardóttir bendir á að rétt sé að TR hafi aldrei tekið þátt í kostnaði við viðhaldsmeðferð ópíumfíkla.
r og reyna að gera okkur grein fyrir því hvað
nhæft að gera. Það er alveg ljóst að þetta eru
upphæðir sem hugsanlega er verið að draga
skatti, bæði hjá ríki og sveitarfélögum, og mik-
fi að reyna að uppræta þetta. Þó er þetta því
landlægt og hefur verið í mörg ár, bæði hér og
m löndum.“
Ráðgjafar yfir mörkin
ýrslunni er einnig bent á að í dag þyki sjálfsagt
hæfðir ráðgjafar veiti ráðleggingar um hvern-
ægt að komast undan eðlilegri skattlagningu.
egir það alvarlegt mál. „Það er auðvitað ákveð-
kalína á milli ráðgjafar sem byggist á því að
haldi sig innan laganna, sem er eðlilegt, og svo
egar menn eru komnir út fyrir [lögin]. Það er
að alvarlegt mál ef verið er að ráðleggja mönn-
ssháttar.“
segir að ef til vill þurfi hugarfarsbreytingu
menningi til að minnka skattsvik almennt. Í
nakönnun, sem gerð var fyrir nefndina, kom í
þeim fækkar verulega sem sögðust hafa haft
á árinu áður sem þeir gáfu ekki upp til skatts.
nin var gerð árið 2003, og þá sögðust 9% að-
a hafa haft tekjur á síðasta ári sem þeir gáfu
pp til skatts. Í sambærilegri könnun, sem gerð
92, sögðust 17% aðspurðra hafa haft slíkar
yfir tillögurnar