Morgunblaðið - 13.12.2004, Blaðsíða 12

Ávísun í desember
ÞÚ GETUR FENGIÐ
TUGI ÞÚSUNDA
ENDURGREIDDA
Í DESEMBER
F
í
t
o
n
/
S
Í
A
12 MÁNUDAGUR 13. DESEMBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
MINNSTAÐUR
Opið
málþing
umræðan
VESTURLAND
Borgarbyggð | Við sam-
einingu sveitarfélaga
þarf að taka tillit til
margra þátta. Ekki síst
þegar sameinuð eru þétt-
býli og dreifbýli, enda oft
um ólíkar þarfir varðandi
þjónustu að ræða. Eftir
síðari sameininguna í
Borgarbyggð árið 1998
var ákveðið að stofna
starf þjónustufulltrúa í
dreifbýli og var Sigurjón
Jóhannsson bóndi á Val-
bjarnarvöllum ráðinn í
starfið.
Sigurjón segist vera
nokkurs konar tengiliður
bæjarstjórnar Borgarbyggðar við
dreifbýlið. Á þeim tíma sem hann
hefur sinnt því hefur það breyst
nokkuð en á hans könnu er meðal
annars að starfa með landbún-
aðarnefnd og afréttarnefndum, við-
hald girðinga á vegum sveitarfé-
lagsins og samskipti við
Vegagerðina og ráðgjöf við bændur
vegna girðinga meðfram þjóð-
vegum. Umsjón og samræming á
eyðingu á ref og mink er einnig á
hans starfssviði, eftirlit með hunda-
haldi, garnaveikibólusetning og ann-
að sem honum er falið af bæj-
arstjóra eða nefndum
sveitarfélagsins. Lengst af hafði
hann einnig umsjón með forðagæslu
en nú hefur fyrirkomulagi hennar
verið breytt og heyrir hún nú undir
Búnaðarsamtök Vesturlands.
Fjölbreytt starf sem fer vel
með sauðfjárbúskapnum
„Ég hef viðveru á bæjarskrifstof-
unni einu sinni viku og eftir sam-
komulagi,“ segir Sigurjón. „Fólk
hefur svo auðvitað getað hringt
heim í mig og gerir það mikið, en
starfshlutfallið er 50%.“ Sigurjón er
sjálfur með sauðfjárbúskap á Val-
bjarnarvöllum sem tilheyrir gamla
Borgarhreppi, og segir hann þetta
fara ágætlega saman. „Ég býst við
að hafa verið ráðinn vegna afskipta
minna af sveitarstjórnarmálum og
að ég er kunnugur í sveitinni, þekki
bæði landið og fólkið vel.“
Hann segir mestan tíma fara í af-
réttarmálin og eyðingu refa og
minka. „Það koma miklir álagstímar
í sambandi við afréttarmálin seint á
haustin eftir að lög-
boðinni smala-
mennsku lýkur. Í
haust hefur til dæm-
is verið tilkynnt um
nokkra fjárhópa sem
fólk hefur séð inni á
afrétti. Það þarf að
bregðast við þessu
og sækja féð.“
Mest er þó samt
að gera í sambandi
við refa- og minka-
eyðingu.
„Þessi málaflokk-
ur er í raun heil-
mikið vandamál því
mikið er um ref og
mink á svæðinu og þessum veiðum
þarf að sinna vel en alltaf er verið að
skera niður fjárveitingar til hans.
Ríkið endurgreiddi allt að 50% af
kostnaði sveitarfélagsins, en nú hef-
ur þessu verið breytt þannig að ríkið
endurgreiðir aðeins 30%. Kostnaður
sem fylgir grenjaleit er heilmikill og
samtals er kostnaður þessa sveitar-
félags frá 1. september 2003 til 31.
ágúst 2004 yfir 3,3 milljónir króna.
Alls voru unnin 30 fullorðin dýr á
þessu tímabili, 72 hlaupadýr og 81
yrðlingur eða 183 samtals, og 213
minkar.
Veiðarnar eru því orðnar stór
baggi á sveitarfélögunum en á sama
tíma styrkir ríkið með fjár-
framlögum rannsóknir á mink sem
ég veit satt að segja ekki hverju
skila. Eins og endurgreiðslunni er
háttað núna tekur því ekki að nefna
þær. Minkurinn eyðir ekki bara
fuglalífi því hann gerir einnig mik-
inn usla í veiðiánum. Enda féll það
ekki í góðan jarðveg þegar ég lagði
til að ráðnum minkaveiðimönnum
yrði sagt upp. Bæjarstjórnin lagði
því meira fjármagn í veiðarnar en
hætt er við að þær fari fram úr áætl-
un því aldrei er fyrirfram hægt að
segja til um hversu mörg dýr veið-
ast.“
Lausaganga búfjár vandamál
Lausaganga búfjár við vegi er
víða mikið vandamál og er Sigurjón
tengiliður milli Vegagerðarinnar og
bænda vegna girðinga við þjóðvegi.
„Vegagerðin sér um að girða vegina
af og halda girðingum við þjóðveg-
ina við en bændur sem búa við safn-
og tengivegi þurfa að sjá um viðhald
þeirra girðinga. Ég sé um að taka
girðingarnar út, en víða er pottur
brotinn. Bændur eiga að fá 2% af
stofnkostnaði girðingarinnar til við-
halds en ég held að þetta dugi rétt
fyrir 2 góðum hornstaurum svo
kostnaðurinn getur verið þó nokkur
fyrir bændur og að mörgu leyti
ósanngjarn þegar þeir eru svo
óheppnir að vegur liggur í gegnum
landið þeirra.“
Erindi bænda við Sigurjón er því
margvíslegt. Hann skipuleggur í
samráði við Vegagerðina og verk-
taka snjómokstur. Samkomulag er
um að mokað er fimm daga vikunnar
ef á þarf að halda til að börnin kom-
ist örugglega í skólann, svo fram-
arlega sem veður leyfir. Svo þarf
líka að hefla sveitavegina og er hann
einnig milligöngumaður um það.
Eftir að farið var að rúlla heyi og
pakka í plast safnast mikið plast upp
hjá bændum og nú býður sveitarfé-
lagið upp á að komið sé nokkrum
sinnum á vetri heim á bæi og rúllu-
plastið tekið. Ennþá er rúlluplastið
urðað en sífellt er reynt að finna not
fyrir plastið. Bannað er að brenna
það og ekki má heldur setja það í
ruslagáma. Strangari reglur eru líka
komnar um rotþrær og sér sveitar-
félagið um að þær séu losaðar reglu-
lega og hefur fengið verktaka til
þess. Sigurjón segir heilmikið stúss í
kring um það og mun kostn-
aðarsamara en gert var ráð fyrir í
upphafi.
Ekki einfalt mál að sameina
þéttbýli og dreifbýli
Sigurjón segir starfið fjölbreytt
og honum líkar það ágætlega. „Ég
vildi þó geta haft meiri áhrif á ým-
islegt svo sem hvernig fjárveitingum
er skipt á málaflokkana. Ég er til
dæmis ósáttur við og skil ekki alveg
hvers vegna refa- og minnkaveiðar
voru færðar úr málaflokknum land-
búnaðarmál yfir í almenningsgarðar
og útivist! Það er ekki einfalt mál að
sameina dreifbýli og þéttbýli. Oft
finnst mér ekki nóg tillit tekið til
þess að sveitirnar eru komnar inn.
En það er ekki bara hægt að sakast
við sveitarfélagið. Það er staðreynd
að þetta fer oft illa saman.“
Tímafrekt að skipuleggja
refa- og minkaveiðar
asdish@mbl.is
Sigurjón Jóhannsson
Borgarfjörður | Lagt er til að komið
verði upp einföldu og skilvirku
stjórnkerfi í nýju sveitarfélagi sem
verður til í Borgarfirði, norðan
Skarðsheiðar, ef sameining verður
samþykkt. Þannig er lagt til að á
skrifstofu sveitarfélagsins verði tvö
fagsvið, það er að segja fjölskyldu-
svið og umhverfis- og skipulagssvið,
auk fjármála- og stjórnsýslusviðs
sem yrði eins konar stoðsvið við hin
tvö.
Sameiningarnefnd skipuð fulltrú-
um Borgarbyggðar, Borgarfjarðar-
sveitar, Hvítársíðuhrepps, Skorra-
dalshrepps og Kolbeinsstaðahrepps
hefur unnið að undirbúningi at-
kvæðagreiðslu um sameiningu sem
áætlað er að fari fram í apríl. Vinnu-
hópar hafa skilað sameiningarnefnd
tillögum um skipan fjölskyldumála,
stjórnsýslu og fjármála og skipu-
lags-, umhverfis- og samgöngumála.
Sameiningarnefndin hefur kosið
þrjá fulltrúa í sínum hópi til að fara
yfir málin og gera tillögur að næstu
skrefum, það er að segja viljayfir-
lýsingu sveitarstjórna í lok samein-
ingarferils.
Í tillögum vinnuhópanna sem
birtar eru á vef sameiningarnefnd-
arinnar, www.sameining.is, kemur
meðal annars fram að í bæjarstjórn
verði níu fulltrúar og þrír úr þeirra
hópi verði í byggðaráði. Miðað er við
að sex meginnefndir verði starfandi,
atvinnu- og markaðsnefnd, félags-
málanefnd, fræðslunefnd, lands-
nefnd, skipulags- og byggingar-
nefnd og tómstunda- og
menningarnefnd.
Lagt er til að höfuðstöðvar stjórn-
sýslunnar verði í Borgarnesi en að
skrifstofa verði í Reykholti með skil-
greindum verkefnum.
Yfirstjórn skólans sameinuð
Í skýrslu sem Rannsóknarstofnun
Háskólans á Akureyri vann fyrir
sameiningarnefndina kemur fram
það álit að margt bendi til þess að
þrír skólar verði á svæðinu í næstu
framtíð, í stað fimm nú, það er að
segja Grunnskólinn í Borgarnesi,
Kleppjárnsreykjaskóli og Varma-
landsskóli. Skólasel frá Varmalands-
skóla verði í Laugargerðisskóla en
börn frá Hvanneyri sem nú sækja
Andakílsskóla myndu fara í Borg-
arnes. Telja höfundur að með þessu
yrði hægt að spara sem nemur öll-
um kennslukostnaði við Andakíls-
skóla enda myndi breytingin ekki
hafa í för með sér fjölgun deilda í
hinum skólunum. Þá er þeirri hug-
mynd velt upp að sameina rekstur
Varmalands-, Kleppjárnsreykja- og
Laugargerðisskóla með einum
skólastjóra.
Hugmyndir um fækkun skóla eru
ekki teknar upp í vinnuhópi sem
fjallaði um fjölskyldumál. Í tillögum
hópsins er gert er ráð fyrir að ein
fræðslunefnd verði í nýju sveitarfé-
lagi og lögð áhersla á að sameina yf-
irstjórn skólanna eins og unnt er.
Ekki er gert ráð fyrir að skólunum
verði fækkað en rætt um að Laug-
argerðisskóli og Andakílsskóli verði
gerðir að útibúum frá einhverjum
hinna skólanna.
Ekki gert ráð fyrir
fækkun grunnskóla
Vinnuhópar hafa skilað tillögum til sameiningarnefndar
Birgir Dýrfjörð í grein í Morgunblaðinu 4. desember