Eintak - 01.12.1993, Qupperneq 122

JÓLABÆKUR
Einar Már Guðmundsson
ENGLAR ALHEIMSINS
Almenna bókafélagiö
Söguhetja Einars er geðveikur maður sem fæðist 30. mars
1949, daginn þegar Island gekk í Nató (sem minnir óneitan-
lega á Salman Rushdie, eina hetju Einars á ritvellinum). I aðra
röndina er þetta svo ættarsaga sem er spunnin fram öldina
þangað til skuggi geðveikinnar fer að grúfa yfir. Vissulega er
þetta tilraun sem ber að virða, að freista þess að túlka lok-
aðan heim sturlunar í sögu. Hún á þó margt skylt við fyrstu
sögur Einars þar sem einatt er ekki nema naefurþunn himna
milli ímyndunar og veruleika; þetta er semsagt söguefni sem
ætti að henta honum vel til að hefja sig til flugs. Sú er þó
tæpast raunin. Einar á í mestu brösum með að ná utan um
brjálsemina, fanga hana í orð; þótt bókin sé sögð í fyrstu
persónu er hann líkt og utanveltu við söguefnið. Og þá er
varla vonlegt að lesanda finnist sér koma bókin mikið við;
ekki bætir heldur úr skák að stíllinn er flatur og einhvern
veginn skrykkjóttur, líkingamál óþarflega útúrdúrasamt.
Jóhanna Kristjónsdóttir
PERLUR OG STEINAR. ÁRIN MEÐ JÖKLI
Almenrta bókafélagið
Kornung giftist Jóhanna Kristjónsdóttir alræmdum snillingi.
Hann var goðsaga í lifanda lífi, eiginlega alveg frá því hann
var unglingur og hann er það ennþá. Um árin með snillingn-
um hefur Jóhanna skrifað ærlega bók, opinskáa, ágætlega
skrifaða; það er ekkert dregið undan um óhamið fyllerí,
kvennafar, um vonbrigði, örvæntingu og óhamingju ungrar
konu sem hafði þann innri styrk að sleppa með reisn frá
hildarleiknum. Þrátt fyrir alla bersöglina verður varla séð
heldur að goðsögnin um Jökul bíði hnekki. Raunar er hann
ekki í miklum metum sem höfundur núorðið, að minnsta
kosti eru verkin hans sárasjaldan leikin, en hann heldur
áfram að fylla flokk drykkfeldra og ógæfusamra íslenskra
skálda - og hefur þjóðinni ekki alltaf þótt vænst um þau?
En Jóhanna getur verið ánægð með sinn hlut og þess er
varla að vænta að þessa bók vanti lesendur.
Birgir Sigurðsson
HENGIFLUGIÐ
Forlagið
Svo er að sjá sem Birgir Sigurðsson hafi lagst í umfangs-
miklar rannsóknir á knæpum borgarinnar áður en hann hófst
handa við fyrstu skáldsögu sína. Að minnsta kosti eru margir
kaflar helgaðir sorabúllunni Síðasta dropanum þar sem út-
vatnaðir kúltúruppar og hæfileikalausir listamenn gjamma
hver upp í annan. Birgir færist mikið í fang. Hann hrúgar fjöl-
mörgum persónum í einn pott sem hann kryddar síðan ríku-
lega, einkum með ástarsögu og einhverju sem trúlega hefur
átt að vera nöpur ádeila á innihaldsleysi nútímans og „lífs-
uppgjöfina", eins og bókarkápan fullyrðir án þess að blikna
eða blána. Inn á milli eru svo afar, afar langar blaðagreinar
eftir Birgi Sigurðsson þar sem hann lýsir skoðunum sínum á
öllum sköpuðum hlutum. Þessi kokkteill gengur alls ekki
upp. Persónugalleríið er ýmist svart eða hvítt, en yfirleitt
voða pínlegt. Efnistök og stíll eru af ætt vaðals fremur en
skáldskapar; og erfitt að líma athyglina fasta við söguna.
Milan Kundera
BÓKIN UM HLÁTUR OG GLEYMSKU
Mál og menning
Um það verður varla þrætt að Kundera sé einn mestur gáfu-
maður í hópi rithöfunda. Og þeirrar náttúru eru líka bækur
hans; gáfulegur leikur að hugtökum, hugmyndum og per-
sónum sem hann teflir saman af ískaldri yfirvegun. Hann er
meistari þessa leiks og við iðkun hans tekst honum í senn að
vera mannhatari (mísantróp) sem er næstum óþægilega
þefvís á ístöðuleysi og flónsku mannfólksins, en um leið
fullur skilnings á að staðan í taflinu veldur því að okkur er
fæstum alveg sjálfrátt. Þessi bók kom út fyrir fimmtán árum
og inniheldur sjö smásögur sem kallast á og hafa líkt og
sama innrímið. Umfjöllunarefnin eru hláturinn - af því að með
gáleysi sínu er hann eitur í beinum mannkynsfrelsara; og
gleymskan sem er í senn meinsemd og líkn, því það er
óbærilegt að gleyma og óhugnanlegt að gleyma ekki. Helsti
galli við útgáfuna er kannski hversu seint bókin kemur út;
hún er ísmeygilegasta uppgjör Kunderas við kommúnista-
stjórnina í Tékkóslóvakíu - sem féll fyrir réttum fjórum árum.
JÓLAVÍN
EINTAKMYND: BONNl
Cavalier de France
hentar sérstaklega vel
með léttum kjötréttum
og ekki síður með osti.
gott rauðvín
í jólaveisluna
Það þarf að vanda valið á rauðvíni í matarveislur jólanna. En það vita
hinar rótgrónari vínþjóðir, eins og til dæmis Frakkar og ítalir, að ekki er
allt unnið með því að verja stórfé í að kaupa einhverja rándýra
rauðvínstegund. I slíkum löndum eru menn stoltir af því að kunna að
velja vín þar sem fara saman gæði og hóflegt verð. Eitt slíkt vín er
Cavalier de France sem ffamleitt er af hinum virta vínframleiðanda
Bouchard Ainé, en það framleiðir einnig fleiri þekkt vín, til dæmis hið
ljúffenga Dry Pouilly Fuisse hvítvín frá Macon.
Cavalier de France er einkar ljúft og þægilegt rauðvín frá því
mikla vínhéraði Búrgund. Það er framleitt úr þrúgum ýmissa vínekra og
þykir henta sérstaklega vel með léttum kjötréttum og ekki síður með osti.
Ekki ætti verðið heldur að spilla ánægjunni, því flaskan kostar aðeins 780
krónur.
122
EINTAK DESEMBER