Morgunblaðið - 15.02.2005, Blaðsíða 60

MORGUNBLAÐIÐ, KRINGLUNNI 1, 103 REYKJAVÍK, SÍMI 569 1100, SÍMBRÉF 569 1181, PÓSTHÓLF 3040,
ÁSKRIFT-AFGREIÐSLA 569 1122, NETFANG: RITSTJ@MBL.IS, AKUREYRI: KAUPVANGSSTRÆTI 1 ÞRIÐJUDAGUR 15. FEBRÚAR 2005 VERÐ Í LAUSASÖLU 220 KR. MEÐ VSK.
EINN Íslendingur var meðal 15 skipverja
sem bjargað var úr sökkvandi fiskiskipi úti
fyrir Sómalíu á austurströnd Afríku síðastlið-
inn miðvikudag. Frá þessu var greint í norsk-
um fjölmiðlum í gær en tveir Norðmenn voru
um borð, skipstjórinn og vélstjórinn.
Skipið var á humarveiðum og nefndist Mar-
ie. Norðmennirnir voru frá útgerðarfyrirtæk-
inu Ervik Havfiske, sem er ein stærsta línuút-
gerð Noregs. Talsmaður fyrirtækisins stað-
festi í samtali við Morgunblaðið að Íslend-
ingur hefði verið um borð og að enginn hefði
slasast. Vildi hann ekki gefa upp nafn Íslend-
ingsins en sagði hann vera búsettan í Brasilíu.
Utanríkisráðuneytið hafði engar fregnir haft
af slysinu í gær, aðrar en úr norskum fjöl-
miðlum, og hið sama var að segja um sendiráð
Íslands í Osló.
Strandgæsla í stað sjóræningja
Aðrir í áhöfn skipsins voru frá Sómalíu.
Neyðarkall barst um gervihnött til björgunar-
miðstöðvar í Sola í Noregi, sem lét nærstadda
báta vita. Var skipverjunum bjargað af bátum
strandgæslunnar í Sómalíu og siglt með þá til
bæjarins Bosasso. Talið er vonlaust að ná
skipinu upp af hafsbotni.
Haft er eftir talsmanni norsku björgunar-
miðstöðvarinnar að það hafi komið honum á
óvart að Sómalir ættu sér strandgæsluskip. Á
þessum slóðum væri algengara að smábátar
með vélbyssur og sjóræningja innanborðs
birtust ef sjófarendur væru í nauðum staddir.
Íslendingur
í sjávar-
háska við
Sómalíu
ÓVENJU mikið virðist vera af
höfrungi og hnúfubak í kringum
Grímsey og segist sjómaður með
tæplega 40 ára reynslu aldrei
hafa séð annað eins af hval á
þessu svæði. „Það er búið að vera
óvenju mikið af höfrungi, ég hef
oft séð mikið, en aldrei eins og
þetta,“ segir Gylfi Gunnarsson,
skipstjóri í Grímsey.
„Svo hefur verið mjög mikið af
hnúfubak, maður hefur verið að
sjá sex, átta eða jafnvel upp í tíu
stykki saman í einu. Ég hef aldr-
ei séð annað eins, þó maður hafi
svo sem séð einn og einn hnúfu-
bak,“ segir Gylfi. Hann segir
greinilegt að þessir hvalir sæki í
loðnuna, sem óvenju mikið er af í
kringum Grímsey. „Það er langt
síðan hefur komið svona mikil
loðna á þetta svæði.“
„Maður sér mikið af blæstri,
og það kom meira að segja einn
hnúfubakur upp rétt við bátinn
hjá okkur fyrir nokkrum dögum.
Ég hef aldrei heyrt önnur eins
og einn, en maður vill ekki fá
þetta í neinu magni.“
„Það hefur verið mikil fjölgun í
hnúfubaksstofninum á und-
anförnum áratugum og virðist
vera aukning í því að hann sé hér
við land að vetrarlagi líka, en
annars er það háttur þessara
skíðishvala að fara suður á bóg-
inn á veturna,“ segir Gísli Vík-
ingsson, hvalasérfræðingur á
Hafrannsóknastofnun. Hann seg-
ir að undanfarin ár hafi heyrst af
mikilli hnúfubaksgengd á loðnu-
miðum, og reglulega komi upp
tilvik þar sem hvalir rífi loðnu-
nætur.
Gísli segir minna vitað um
höfrungana, minna heyrist af
þeim frá sjómönnum, kannski
vegna þess að þeir þykja ekki
eins frásagnarverðir og hnúfu-
bakarnir. Höfrungar eru tann-
hvalir og éta m.a. þorsk, ýsu og
loðnu, en hnúfubakarnir eru skíð-
ishvalir og lifa á svifi og smáum
uppsjávarfiski, t.d. loðnu.
svæðinu. Enn sem komið er hef-
ur hann ekki lent í því að hvalir
rífi net, en í fyrradag komu tveir
höfrungar í netið. „Þeir fara bara
á grillið, þeir eru alveg herra-
mannsmatur. Það er bara fengur
að fá þetta öðru hvoru svona einn
hljóð, það vældi hátt í honum,
ískurhljóð einhverskonar. Við
vorum alveg gáttaðir hérna um
borð,“ segir Gylfi.
Höfrungarnir koma einnig
mikið upp að bátunum, og segir
Gylfi að þeir séu í þúsundavís á
Ekki séð meira af hval við Grímsey í 40 ár
Morgunblaðið/Kristján
Hnúfubakar festast reglulega í netum, en óvenju mikið hefur verið af
hnúfubak og höfrungi í grennd við Grímsey síðustu vikurnar.
NÆR daglega fer Sigsteinn Pálsson, fyrr-
verandi stórbóndi á Blikastöðum í Mos-
fellsbæ, í leikfimi. Í hverri viku spilar hann
líka brids. Hann hefur skoðun á flestu og
man ártöl, nöfn og atburði líkt og þeir hafi
gerst í gær. Þetta væri kannski ekki frétt til
næsta bæjar nema vegna þess að á morgun
fagnar Sigsteinn hundrað ára afmæli sínu og
heldur upp á afmælið með veislu í Hlégarði.
„Ég get ekki skýrt það öðruvísi en með
því að ég hef unnið, borðað og sofið,“ segir
Sigsteinn spurður um galdurinn að baki
háum aldri og góðri heilsu. Hann segir lang-
lífi í föðurættinni, langafi hans hafi til að
mynda átt fáa mánuði í hundrað árin er
hann lést. Það hafi þótt merkilegt á þeim
tíma, en algengara sé í dag að fólk nái svo
háum aldri.
Sigsteinn fæddist á Austfjörðum en flutti
um miðjan fjórða áratuginn til Mosfells-
sveitar, sem hefur þroskast og breyst í bæ-
inn Mosfellsbæ frá því Sigsteinn tók við bú-
skap á Blikastöðum árið 1942 ásamt
eiginkonunni Helgu Jónínu Magnúsdóttur.
„Þetta var oft erfitt en alltaf gaman,“ segir
hann um búskaparárin á Blikastöðum. Á
myndinni er Sigsteinn Pálsson og á veggn-
um hangir málverk af Blikastöðum.
Morgunblaðið/Golli
Stálminn-
ugur í
hundrað ár
 Oft erfitt/Miðopna
TALIÐ er að atvinnuleysi í jan-
úar hafi verið á bilinu 2,8–3,2%
en atvinnuástandið versnar yf-
irleitt á þessum árstíma. Að
mati Alþýðusambandsins benda
nýjustu atvinnuleysistölur þó til
að atvinnuleysi sé í raun að
minnka um þessar mundir. Hef-
ur árstíðarleiðrétt atvinnuleysi
ekki verið minna síðan í júlí
2002.
Ingunn S. Þorsteinsdóttir,
hagfræðingur ASÍ, segir að þeg-
ar búið er að leiðrétta atvinnu-
að hægja á batanum á vinnu-
markaði.
Atvinnuþátttaka ungmenna
hefur minnkað
Skv. nýju yfirliti Vinnumála-
stofnunar hefur atvinnulausum
ungmennum (15–24 ára) fækkað
verulega milli ára en atvinnu-
lausum í elsta aldursflokknum
(60 ára og eldri) fjölgað nokkuð.
Að sögn Ingunnar er líkleg-
asta skýringin á fækkun ung-
menna í hópi atvinnulausra sú
að margir úr þeim hópi hafi
snúið sér aftur að skólanámi.
„Við höfum líka séð af tölum frá
Hagstofunni að atvinnuþátttaka
þessa hóps hefur verið að
minnka töluvert,“ segir hún.
Skv. yfirliti Vinnumálastofn-
unar yfir síðast liðið ár var at-
vinnuleysi karla 2,6% og kvenna
3,8%. Hefur atvinnuleysi karla
minnkað töluvert frá 2003 þegar
það var 3%, en hefur minnkað
minna hjá konum, en það var
3,9% árið 2003.
leysistölurnar fyrir árstíða-
bundnum sveiflum komi í ljós að
dregið hafi úr atvinnuleysi á
seinustu mánuðum. „Þetta
bendir til þess að við séum að
rétta úr kútnum en samt sem
áður erum við uggandi vegna
frétta af uppsögnum starfsfólks
í fiskvinnslunni,“ segir hún.
Að mati ASÍ er styrking
krónunnar áhyggjuefni vegna
áhrifanna hjá fyrirtækjum í
samkeppnis- og útflutnings-
greinum og gæti orðið til þess
Vísbendingar eru um
bata á vinnumarkaði
HÆPIÐ er að loðnukvóti vertíðarinnar náist ef
fram heldur sem horfir. Veiðarnar hafa fram til
þessa gengið fremur illa, loðnan er dreifð og tíð-
arfarið óhagstætt. Loðnukvóti vertíðarinnar er
nærri 781 þúsund tonn en aflinn er nú orðinn um
300 þúsund tonn, samkvæmt upplýsingum af vef
Fiskistofu.
Þó talsvert af loðnu berist á land þessa dagana
láta skipstjórar illa
af veiðunum. Maron
Björnsson, skip-
stjóri á Guðmundi
Ólafi ÓF, segir tíð-
arfarið hafa verið af-
ar óhagstætt alla
vertíðina. Auk þess
sé loðnan dreifð og
því þurfi mikið að
hafa fyrir fullferm-
inu, allt upp í 10 til
12 köst.
Loðnuflotinn er
nú að veiðum á
Meðallandsbugt,
skammt vestan Ing-
ólfshöfða og segir
Maron að ekkert bóli
á svokallaðri seinni göngu, sem jafnan gengur
upp á landgrunnið þegar líða tekur á vertíðina.
Stóriðja fyrir bæjarfélagið
Sveitarstjórnarmenn segja loðnuvertíðina
skipta afar miklu máli fyrir bæjarfélögin því
auknar tekjur fáist af útsvari og hafnargjöldum
þar sem mikil vinna sé og tíðar landanir. Þá
skapist tekjur af þjónustu við skipin og af versl-
un og viðskiptum við þau. Segir Þorsteinn
Steinsson, sveitarstjóri Vopnafjarðarhrepps, að
fiskvinnslan í bænum sé eins og stóriðja fyrir
bæjarfélagið.
Óvíst að tak-
ist að veiða
kvótann
 Loðnuveiðar/8, 12
Elona frá Úkraínu við
frystingu í Ísfélaginu í
Vestmannaeyjum.
Morgunblaðið/Sigurgeir
♦♦♦