Morgunblaðið - 16.04.2005, Blaðsíða 8

8 LAUGARDAGUR 16. APRÍL 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Og hér er svo bóndinn, hann Jón í Grasholti, ásamt nautinu, pabba steikurinnar.
Samkvæmt mælinguHagstofu Íslandshefur verð á inn-
fluttri mat- og drykkjar-
vöru lækkað um 10% frá
áramótum. Veruleg lækk-
un kom fram í mars, en
verðstríð á matvörumark-
aði hófst í lok febrúar.
Verðið virðist hafa haldið
áfram að lækka því að
veruleg lækkun kom fram
í mælingu sem Hagstofan
birti í vikunni.
Í síðasta mánuði gagn-
rýndu Neytendasamtökin
innflytjendur og verslanir
fyrir að lækka ekki verð á innflutt-
um vörum í takt við hækkun á
gengi krónunnar. Samtökin sögðu
flest benda til að þessir aðilar
hefðu nýtt sér gengisbreytingar
til að hækka álagningu sína.
Nýta sér svigrúm vegna
gengisbreytinga
Rósmundur Guðnason, deildar-
stjóri vísitöludeildar Hagstofu Ís-
lands, sagðist ekki útiloka að eitt-
hvað hefði verið til í þessari
gagnrýni, en eftir þær verðlækk-
anir sem orðið hafi á innfluttum
mat- og drykkjarvörum á síðustu
tveimur mánuðum ætti hún ekki
lengur við hvað varðar þær vörur.
„Það er ljóst að þessi sam-
keppni er að skila sér. Kannski er
einmitt svigrúm fyrir hendi vegna
þessarar gífurlega sterku stöðu
krónunnar. Það kann að vera að
gagnrýni Neytendasamtakanna
hafi staðist fram að þessu verð-
stríði en varla eftir það,“ sagði
Rósmundur.
Á síðasta ári lækkuðu innfluttar
mat- og drykkjarvörur lítillega,
fyrst og fremst á fyrstu mánuðum
ársins. Frá apríl 2004 til febrúar
2005 breyttist verðið hins vegar
ekki neitt, en verðbólga á þessum
tíma var 3,3%. Á þessu tímabili
hækkaði gengi krónunnar aftur á
móti um 10% sem gefur verslun-
um svigrúm til að lækka verð á
innfluttum vörum. Athyglisvert er
að á síðustu tveimur mánuðum
hefur verð á innfluttum mat- og
drykkjarvörum lækkað um ná-
kvæmlega 10%. Það er því
kannski ekki óeðlilegt að spurt sé
hvort innflytjendur og verslanir
hafi verið sein að lækka.
En það eru ekki bara innfluttar
vörur sem hafa verið að lækka að
undanförnu. Mikil lækkun hefur
orðið á mjólkurvörum á síðustu
tveimur mánuðum. Frá áramót-
um hefur verð á mjólk lækkað um
19,4% og verð á smjöri hefur
lækkað um 14,1%. Veruleg verð-
lækkun hefur einnig orðið á ostum
og jógúrti. Rósmundur sagði
þessa verðlækkun athyglisverða,
sérstaklega í ljósi þess að mjólk-
urvörur væru ekki innfluttar.
Engin önnur skýring væri á þess-
ari verðlækkun en hörð sam-
keppni á matvörumarkaði.
Engin verðlækkun hefur hins
vegar orðið á kjöti. Þvert á móti
hefur það heldur verið að hækka á
síðustu mánuðum. Grænmeti hef-
ur aftur á móti lækkað um 11,7%
frá áramótum, en þar er bæði um
innflutta og innlenda framleiðslu
að ræða.
Baldur Jónsson, markaðsstjóri
hjá Mjólkursamsölunni, sagði að
mjólkurvörur hefðu ekki hækkað í
verði í þrjú ár. Hann tók fram að
Samsalan hefði ekki verið að veita
verslunum aukinn afslátt að und-
anförnu. Verðlækkunin skýrðist
því af verðstríði á matvörumark-
aði. Hann sagði hins vegar að
verðlækkun á mjólkurvörum hefði
ekki leitt til aukningar á sölu á
vörunum. Salan færðist hins veg-
ar til milli verslana og vöruteg-
unda.
Rósmundur vill ekki ganga svo
langt að fullyrða að um varanlega
lækkun á matvöruverði sé að
ræða. Það sé þó líklegra en ekki,
sérstaklega eftir að verðið hélt
áfram að lækka í síðasta mánuði.
Ýmsar aðrar innfluttar vörur
hafa lækkað mun minna en mat-
varan. Þannig hafa bílar og vara-
hlutir aðeins lækkað um 2,6% frá
áramótum og lækkunin er raunar
enn minni ef horft er heilt ár aftur
í tímann. Mjög lítil lækkun hefur
orðið á verði áfengis og tóbaks.
Hlutur lágvöruverslana
stöðugt að stækka
Um síðustu mánaðamót breytti
Hagstofan útgjaldagrunni vísitöl-
unnar. Vegna aukinnar hlutdeild-
ar verslana með lægra vöruverð
leiddi þetta endurmat til lækkun-
ar vísitölunnar um 0,03% í apríl.
Rósmundur hefur rannsakað
hvernig innkaup heimilanna hér á
landi hafa verið að breytast síð-
ustu ár, en hann á sæti í Ottawa-
hópnum um verðvísitölur og í
stjórnarnefnd Efnahagsnefndar
Evrópu um vísitölu neysluverðs.
Niðurstöður hans eru að sífellt
fleiri geri innkaup sín í lágvöru-
verðsverslunum og taka þurfi tillit
til þess við útreikninga á vísitöl-
unni. Árið 2000 voru lágvöru-
verðsverslanir með um 25% hlut-
deild í innkaupum hjóna með
börn. Þetta hlutfall er hins vegar
komið upp fyrir 45% í dag. Hlut-
fallið er mun lægra hjá einhleyp-
ingum eða innan við 30%.
Rósmundur segir greinilegt að
neytendur hafi breytt innkaupa-
mynstri sínu á skömmum tíma og
fært innkaup sín þangað sem
verðið sé lægra.
Fréttaskýring | Verð á innfluttri mat- og
drykkjarvöru heldur áfram að lækka
10% lækkun
frá áramótum
Mjólk hefur lækkað í verði um 19,4%
frá áramótum og smjör um 14,1%
Mjólkurvörur hafa lækkað að undanförnu.
Verðlækkun á innfluttri
vöru hélt áfram í apríl

Verð á innfluttri mat- og
drykkjarvöru lækkaði umtals-
vert í fyrstu mælingu Hagstof-
unnar eftir að verðstríð hófst á
matvörumarkaði. Lækkunin
gekk ekki til baka í síðustu mæl-
ingu heldur hélt verðið áfram að
lækka. Verðlækkunin frá ára-
mótum er 10%. Á sama tíma hef-
ur vísitala neysluverðs hækkað
um 1,2%. Athygli vekur að verð á
mjólkurvörum hefur lækkað
mikið á síðustu vikum.
Eftir Egil Ólafsson
egol@mbl.is
ARÍUR, dúettar, kvartettar, kórar og snarpir söngs-
prettir eru meðal þess sem verður á dagskrá í Hafn-
arborg í Hafnarfirði annað kvöld þegar Óperukór
Hafnarfjarðar og gestasöngvarar þenja þar radd-
böndin. Meðal þess sem er á efnisskránni eru atriði úr
Macbeth eftir Verdi og hinn frægi páskakór úr
Cavalleria Rusticana.
Kórinn er fimm ára um þessar mundir og heldur
upp á afmælið með tvennum vortónleikum. Þeir fyrri
eru í Hafnarborg og seinni tónleikarnir verða haldnir
síðasta vetrardag, miðvikudaginn 20. apríl.
Tónleikarnir á morgun verða með hefðbundnu
sniði, fluttir verða óperukórar úr ýmsum óperum og
nokkrir sönglærðir kórfélagar koma fram með kórn-
um. Að venju mun Elín Ósk Óskarsdóttir óperusöngv-
ari og stjórnandi kórsins syngja með kórnum og
munu hún og Ólafur Kjartan Sigurðarson m.a. flytja
atriði úr Macbeth. Auk þess verður boðið upp á Vín-
arsveiflu og sönghópurinn Sópranós mun koma fram.
Aðalpíanisti á tónleikunum er Peter Maté sem er
„hljómsveit kórsins“ að sögn Elínar Óskar. Tónleik-
arnir hefjast klukkan 20.
Seinni tónleikarnir, síðasta vetrardag, verða haldn-
ir á hátíðlegu „galakvöldi“ þar sem prúðbúnum gest-
um verður boðið upp á hátíðarmatseðil og fá að hlýða
á leikandi léttar óperettur og Vínartónlist milli rétta.
Salon-hljómsveit Sigurðar Ingva Snorrasonar leikur
undir í sumum atriðanna og auk Elínar Óskar munu
Sigrún Hjálmtýsdóttir, Diddú, og Snorri Wium hefja
upp raust sína. Veislustjóri verður Þorgeir J. Andr-
ésson. Galakvöldið verður haldið í Gullhömrum í
Grafarholti.
Morgunblaðið/Þorkell
Óperukórinn á æfingunni í vikunni. Annað kvöld verða þau öll í sparifötunum.
Fagna afmæli með tónleikum
Fimm ár frá stofnun Óperukórs Hafnarfjarðar
Reyðarfjörður | Verktakafyrirtækið
Bechtel, sem er að reisa álver Al-
coa, býður í dag öllum þeim í heim-
sókn sem vilja skoða starfsmanna-
þorpið við Reyðarfjörð og kynnast
framkvæmdinni. Milli kl. 13 og 15
verður hægt að taka þátt í skoð-
unarferðum og kynningu.
Á næstu dögum kemur svo út
fréttabréf sem borið verður í hvert
hús í Fjarðabyggð og mun liggja
frammi víða á Austurlandi, þar
sem greint er frá helstu áföngum í
álversframkvæmdinni.
Um 300 manns starfa nú við
byggingu álversins, þar af eru um
83 prósent íslensk. Framkvæmd-
irnar hafa gengið mjög vel og eru á
áætlun. Næstu daga mun það
markmið nást að fimm hundruð
þúsund vinnustundir hafa verið
unnar hjá Bechtel á Reyðarfirði án
þess að ein einasta hafi tapast
vegna slysa eða atvika sem leitt
hafa til þess að starfsmenn hafa
verið frá vinnu. Er þetta þakkað
ströngum öryggiskröfum og vand-
lega úthugsuðum verkferlum á
vinnusvæðinu.
Þriggja mánaða áætlun Bechtel
gerir ráð fyrir að taka eigi nýja
skolphreinsistöð neðan við starfs-
mannaþorp Fjarðaáls, FTV, í notk-
un síðari hluta júní en hún er nú í
byggingu. Byggingu 1. áfanga
skrifstofu á álverssvæðinu á að
ljúka seint í maí og sprengingum
og grófjöfnun á svæði 2. kerskála
lýkur í þessum mánuði. Þá er einn-
ig hafin vinna við drenlagnir og
holræsalagnir á álverslóðinni.
Fyrsta skipið með burðarvirkja-
stál innanborðs er væntanlegt að
stóriðjuhöfninni á Reyðarfirði í júlí
nk., en þá verður lokið við að
ganga frá vestari hluta hennar. Sú
framkvæmd er á vegum Hafnar-
sjóðs Fjarðabyggðar. Höfnin verð-
ur alls um 400 metra löng, en
reiknað er með að ljúka 100 metr-
um á þessu ári.
Opið hús hjá Bechtel á Reyðarfirði