Fréttablaðið - 15.02.2006, Blaðsíða 37

MARKAÐURINN
tryggingamála; fjármálaráðuneyti, sem tæki
að auki yfir Hagstofuna og viðskiptaráðu-
neyti; atvinnuvegaráðuneyti, sem saman-
stæði af ráðuneytum landbúnaðar, sjávar-
útvegs, samgangna, umhverfis og iðnaðar;
menntamálaráðuneyti og utanríkisráðuneyti.
Þá gagnrýndi Viðskiptaráð þá útgjaldaaukn-
ingu sem skipulags- og nafnabreytingar opin-
berra stofnana virtust hafa haft í för með
sér, en í skýrslu framtíðarhópsins er bent
á að Landspítali - háskólasjúkrahús kosti
sex prósentum meira en spítalarnir tveir
gerðu áður, að 60 prósentum dýrara sé að
hafa Lyfjastofnun, í stað Lyfjaeftirlits og
Lyfjanefndar áður, að kostnaður hafi meira
en sjöfaldast þegar Tölvunefnd varð að
Persónuvernd og helmingi dýrara sé að reka
Umferðarstofu en bæði Umferðarráð og
Skráningarstofu áður. Þá er talinn til fjöldi
annarra dæma. Samtals eru sameiningar og
nafnabreytingar sagðar hafa kostað skatt-
greiðendur 1,8 milljarða króna, en opinberar
stofnanir séu ríflega þúsund talsins.
MÖGULEIKAR MEÐ FJÁRMÁLAMIÐSTÖÐ
Í skýrslu framtíðarhóps Viðskiptaráðs segir
að á fundum hans hafi komið fram vilji til að
nýta þann meðbyr sem íslenskt viðskiptalíf
nýtur og markaðssetja landið sem alþjóðlega
miðstöð fjármála og þjónustu. „Mikill virðis-
auki fylgir fjármálaþjónustu af hvers kyns
tagi, sama hvort rætt er um ráðgjöf, trygg-
ingastarfsemi, fjármögnun, lífeyrissjóði,
rekstur eignarhaldsfélaga eða aðra þjónustu
á þessu sviði.
Mikill virðisauki í atvinnugrein hefur
jákvæð áhrif á þjóðarbúið í heild enda er
fjármagn hagkerfis nýtt á skilvirkan máta
í arðbærum fjárfestingum,“ segir í skýrsl-
unni. Bent er á að Ísland sé með sjöundu
hæstu landsframleiðslu á mann mælda í
Bandaríkjadölum og sagt að athygli veki að
flestar þjóðirnar í sætunum fyrir ofan landið
eigi það sameiginlegt að hafa gert gangskör
að endurbótum í skattamálum og megi flokka
sem alþjóðlegar fjármálamiðstöðvar. „Menn
geta svo spurt sig hvort tilviljun ein ráði því
að lífsgæði þar séu meiri en meðal annarra
þjóða.“ Löndin sex sem eru fyrir ofan Ísland
eru Lúxemborg, efst á blaði, en þar fyrir
neðan í réttri röð, Noregur, Frakkland, Sviss,
Írland og Danmörk. Það er sagt mikilvægt að
fylgjast með alþjóðlegri þróun og koma í veg
fyrir tæknilegar hindranir á fjárfestingum
erlendra aðila.
Umbætur í skattkerfinu sem laða eiga
hingað fjárfesta og fjármálastarfsemi eru
sagðar líklegar til að styðja enn frekar við
önnur fyrirtæki á sviði sérfræðiþjónustu,
enda krefjist fjármála- og eignaumsýsla
þátttöku lögfræðinga, endurskoðenda, mark-
aðsfyrirtækja, tæknifyrirtækja og annarrar
sérhæfðrar þjónustu. „Að mörgu leyti má
draga lærdóm af útrás íslenskra fyrirtækja
sem hefur haft mikil áhrif á vöxt stoðþjón-
ustu sérfræðinga af ýmsum toga. Að sama
skapi átti svipuð þróun sér stað í Finnlandi
og Svíþjóð þegar fjarskiptarisarnir Nokia
og Ericsson stækkuðu ört og vöxtur þeirra
studdi við vöxt smærri þjónustufyrirtækja,“
segir í framtíðarskýrslunni.
„Uppbygging landsins sem miðstöðvar
fjármála og þjónustu krefst þess að löggjöf
um rekstur fyrirtækja verði eins og best
verður á kosið og í skattamálum dugar ekkert
hálfkák. Íslensk fyrirtæki verða að standa
að minnsta kosti jafnvígis eða betur okkar
helstu erlendu samkeppnisaðilum á sem flest-
um sviðum,“ sagði Jón Karl Ólafsson í ræðu
sinni á viðskiptaþinginu.
HEIMURINN ER AÐ MINNKA
Í skýrslu framtíðarhópsins er lögð áhersla
á að hingað til lands fáist hæfasta fólkið. Bent
er á að heimurinn sé að minnka og landið því
að færast nær öðrum. „Þekking á erlendum
tungumálum fer vaxandi um allan heim, sem
auðveldar fólki að ferðast um önnur lönd
og jafnvel setjast þar að. Íslendingar hafa
ekki farið varhluta af þessari þróun og eru
í síauknum mæli að sækja sér menntun og
störf erlendis,“ segir í skýrslunni og þróunin
talin auka bæði þekkingu og víðsýni landans.
Um leið er bent á að þessi þróun sé ekki
einhliða heldur sæki útlendingar að sama
skapi í auknum mæli í störf og menntun hér
á landi. Er það að sama skapi talið jákvætt
og ýta undir þekkingu og víðsýni, þótt til
séu efasemdaraddir í þeim efnum. „Horfa
menn til annarra Evrópulanda og segja hættu
á að útlendingavandamál skapist hérlendis.
Staðreyndin er hins vegar sú að heimavanda-
mál eru jafnalgeng og útlendingavandamál.
Stór hluti slíkra vandamála er til dæmis oft
að sumir heimamenn eru ekki nægjanlega
víðsýnir til að taka vel á móti útlendingum
og líta á þá sem jafningja.“ Varað er við
því að ofvaxin velferðarkerfi geti orsakað
vandamál og sagt að í Danmörku sé hægt að
lifa á bótum sem fólk fær fyrir að eiga börn
og hunda. „Á meðan Íslendingar taka útlend-
ingum vel og hafa gott velferðarkerfi sem er
ekki vinnuletjandi er óþarfi að hafa áhyggjur
af vandamálum á þessu sviði.“
Fram kemur að í Reykjavík búi fólk
af 120 þjóðernum, en af níu fjölmenn-
ustu þjóðernunum búa 2.750 í Reykjavík,
þar af 1.580 Evrópumenn, 870 frá Asíu og
300 Bandaríkjamenn. Fjölmennastir eru
Pólverjar, um 430 talsins, en þar á eftir koma
Filippseyingar og svo Danir í þriðja sæti. Á
viðskiptaþingi voru áberandi umræður um
menntakerfið og annmarka þess. Viðraðar
voru hugmyndir um að ættu Íslendingar að
standa sig í samkeppni þjóða þá þyrftu þeir
helst að vera tvítyngdir og af þeim sökum
ætti að byrja hér tungumálakennslu mun fyrr
en nú er gert. „Það leikur enginn vafi á því
að útrás íslensks atvinnulífs byggist öðrum
þræði á vitundarvakningu um efnahagslíf
annarra landa. Það sem kallað hefur verið
menningarlæsi, þekking okkar á siðum og
venjum í öðrum löndum, er og undirstaðan að
góðum árangri útrásar. Tungumálakunnátta
er forsenda þess að vel gangi. Það er liðinn
sá tími er einföld enskukunnátta í bland við
þokkalega skandínavísku dugi í flestum sam-
skiptum íslenskra athafnamanna við útlönd.
Til framtíðar þarf að horfa til stærri mál-
svæða,“ segir í skýrslu framtíðarhópsins.
Þá hafði Jón Karl Ólafsson orð á mikilvægi
þess að hér væru alþjóðlegir skólar. „Allar
hugmyndir sem miða að því að fá erlenda
sérfræðinga til starfa á Íslandi hvíla á þeirri
forsendu að börn þeirra geti stundað nám í
alþjóðlegum skólum á öllum menntastigum.
Það er til lítils að ræða um alþjóðavæðingu
íslensks viðskiptalífs ef aðstæður á landinu
koma í veg fyrir að fagfólk geti komið til
landsins með fjölskyldur sínar,“ sagði hann.
Framtíðarhópurinn segir jafnframt að reglu-
legar fréttir af starfsskilyrðum og þjónustu
í skólakerfinu bendi til megnrar óánægju
manna með hvernig að málum sé staðið. „Æ
oftar ber á erfiðleikum við að manna stöður
í leikskólum og verkföll grunnskólakennara
undanfarin ár hafa haft áhrif langt út fyrir
hefðbundið skólastarf,“ segir þar og um leið
gagnrýndur ósveigjanleiki í skólakerfinu og
vandi á vel flestum skólastigum.
Ágúst Guðmundsson, stjórnarformaður
Bakkavarar Group, gerði menntakerfið að
umtalsefni í ræðu sem hann hélt á viðskipta-
þingi. Hann segir þjóðir mynda sér forskot í
samkeppni með menntun og að almenn velferð
þjóða hljóti að velta á gæðum þeirrar formlegu
skólagöngu sem til boða stendur. „Hafi ríkið
einhvers staðar hlutverki að gegna í atvinnu-
lífinu þá er það einna helst í menntamálum.
Fjárfesting í menntun og þekkingu er einhver
arðsamasta fjárfesting sem við getum ráðist
í,“ segir hann og telur fólk þurfa að spyrja
sig þeirrar spurningar hvort skólakerfið skili
börnum nú besta undirbúningi sem völ sé á.
„Við ættum að setja okkur það markmið að
vera í fararbroddi allra þjóða hvað þetta varð-
ar árið 2015. Hver eru markmiðin hjá íslensku
háskólunum? Ættum við ekki að stefna að því
að eiga háskóla sem geta komist á lista yfir
bestu háskóla í heimi? Í dag kemst enginn
íslenskur háskóli í hóp þeirra 500 bestu í heim-
inum. Er það ásættanlegt? Ættum við ekki að
setja okkur hærri markmið í þessum efnum?“
spyr hann og bendir á að fyrir áratug hefðu
fáir búist við að í dag ætti landið fjöldann allan
af alþjóðlega samkeppnishæfum fyrirtækjum.
„Af hverju getum við ekki átt alþjóðlega sam-
keppnishæfa háskóla? Af hverju ættum við
sætta okkur við minni metnað í menntamálum
en við gerum annars staðar?”
13MIÐVIKUDAGUR 15. FEBRÚAR 2006
Ú T T E K T
KALKOFNSVEGUR Óvíst er að á næsta áratug breytist útsýnið upp Kalkofnsveg í Reykjavík mikið, en gangi þær áætlanir eftir sem settar voru fram á síðasta Viðskiptaþingi
Viðskiptaráðs má gera ráð fyrir að þjóðlífið taki nokkrum breytingum. MARKAÐURINN/VALLI
Ísland framtíðarinnar verði í fararbroddi
Á næsta áratug sér framtíðarhópur Viðskiptaráðs fyrir sér að Ísland verði samkeppnishæfasta land í heimi. Til að af
þessu geti orðið þarf að gera ákveðnar breytingar, meðal annars skal þjóðin verða tvítyngd. Óli Kristján Ármannsson kynnti
sér framtíðarsýn Viðskiptaráðs. Þröskuldarnir á leiðinni eru sagðir dýrtíð og lágt hlutfall útflutnings í alþjóðaviðskiptum.
Aðgerðaáætlun framtíðarhóps
Viðskiptaráðs til ársins 2015:
■ gera Ísland að samkeppnishæfasta
landi heims
■ tryggja að landið verði þekkt sem
frelsisland
■ stórauka enskukennslu á fyrstu
skólaárum svo þjóðin verði jafnvíg á
bæði málin
■ styrkja í sessi gott siðferði í við-
skiptalífinu
■ gera hagkerfið skapandi
■ fjölga tvísköttunarsamningum,
fjárfestingarsamningum og loftferða-
samningum
■ afnema hindranir á fjárfestingar
erlendra aðila hér
■ gera landið að einföldum og ákjósan-
legum vinnustað fyrir nýja Íslendinga
■ leggjast á eitt um að gera Ísland ein-
faldara
■ ganga aldrei skemur er samkeppnis-
þjóðirnar í umbótum á skattkerfinu
■ gera landið að miðstöð fjármála og
þjónustu
L E I Ð I N M Ö R K U Ð