Réttur - 01.03.1962, Blaðsíða 43

K E T T U R
107
Iðnrekendurnir hafa ákveðna afstöðu gegn heimsvaldastefnunni.
Heildsalastéttin, en hennar hagsmunir eru mestu ráðandi um utan-
ríkisstefnu Kassem-stjórnarinnar, er hægri sinnuð, vegna þess að
gróði hennar byggist mest á verzlun við auðvaldsríkin. Hinir smærri
kaupsýslumenn, sem þó eru mjög háðir hinum stærri verzlunarfyrir-
tækjum, hallast að verzlunarsamningum við sósíalistísku löndin.
Þessar andstæður hafa leitt til klofnings innan hins borgaralega
Þjóðlega lýðræðisflokks.
Ýmsir kommúnistar og jafnvel flokksfélög hafa ekki getað skilið
þessa stefnu. Sumir litu á borgarastéttina án aðgreiningar og kröfð-
ust harðari baráttu gegn henni, þar sem hún væri afturhaldssinnuð
og þý heimsvaldasinna. En slík afstaða hefði leitt til einangrunar.
Aðrir voru andvígir baráttu gegn afturhaldsaðgerðum ríkisstjórn-
arinnar, þar sem þetta væru aðgerðir stjórnar, sem væri andstæð
heimsvaldastefnunni. Sú afstaða hefði leitt til uppgjafar og henti-
slefnu. Flokkurinn tók ákveðna afstöðu gegn báðum þessum til-
hneigingum.
Barát-tan um olíugróðann.
Gott dæmi um baráttu flokksins er afstaða hans til olíumálsins.
Olían er aðalauðsuppspretta íraks. En þessar auðlindir eru í
höndum hinna erlendu olíuhringa, sem hafa rænt þær allt síðan
1927. Ríkistekjurnar frá olíuvinnslunni eru nú að nafninu til 100
millj. dínara (1 dínari er jafn sterlingspundi) eða þriðjungur þjóð-
arteknanna. I rauninni er þetta minna.
Eftir byltinguna tók Kassem-stjórnin upp samninga við olíufélög-
in um auknar tekjur Iraks af olíuvinnslunni. En olíufélögin þvæld-
ust fyrir, töldu að „ástandið væri ekki hagstætt til gagnkvæms skiln-
ing vegna hættu á kommúnisma í Irak.“ En með „hættu á kommún-
isma“ áttu þau við þá lýðræðisstefnu, sem fylgt var fyrsta árið.
Olíuhringarnir gripu svo til alls konar þvingana og undirróðurs.
Þau voru viðriðin Mósúl-uppreisnina í marz 1959, þau stóðu að
samsæri í Kirkuk í júlí sama ár. Þeim tókst að fó Kassem-stjórnina
til að flytja þjóðholla liðsforingja burt af olíusvæðunum og banna
nokkur framfarasinnuð blöð, þar á meðal Ittihad al-Shaab, mál-
gagn Kommúnistaflokksins. Vegna þvingana olíuhringanna voru
nokkrir ráðherrar sviptir embættum.
A árinu 1960 var Kassem að því kominn að undirrita samning
við olíuhringana, sem hefði verið óhagstæður fyrir írak, en mót-