Réttur - 01.06.1962, Síða 49

R E T T U R
161
verkfall hjá sjálfum sér. Þetta er ekki svo slæmt svar, þótt máliö
sé varla alveg svona einfalt.
Við vitum að kjör verkafólks eru alls staöar háð því á hve háu
stigi framleiðsla landsins stendur, hve þróuð tækni þess er, hve
miklu hver verkamaður afkastar. En í kapítalístísku þjóðfélagi eru
kjör verkamanna, vinnulaun þeirra alls ekki liáð framleiðslunni
einungis. Kjör þeirra eru líka háð því hver styrktarhlutföllin eru
milli verkalýðshreyfingarinnar og auðmagnsins, hve sterk samtök
verkamanna eru og hve mildu af framleiðsluágóðanum þeim tekst
að veita í vasa vinnandi manna. íslenzkir verkamenn vita að þeir
geta ekki búizt við sömu launum og amerískir iðnverkamenn hafa
einfaldlega sakir þess að amerískur verkamaður framleiðir miklu
meira en sá íslenzki. En íslenzkir verkamenn vita lika, að þeirra
eigin kjör hreytast ekki að sama skapi og íslenzk þjóðarframleiðsla
vex; þeir þekkja mætavel tímabil þegar raunverulegt kaup lækkar
þrátt fyrir framfarir og framleiðsluaukningu. Þess vegna eru verk-
föll eðlileg í kapítalístísku þjóðfélagi: verkamenn hafa ekki í önnur
hús að venda til að hafa áhrif á lífskjör sín.
I sósíalistísku þjóðfélagi skapast önnur viðhorf. Þar breytast
kjör verkamanna til batnaðar eftir því sem framleiðslan vex —
þetta er ekki fræðikenning, þetta er lögmál sem reynsla sósíalistísks
þjóðfélags hefur þegar staðfest. Það er einmitt þess vegna sem
verkalýðsfélög í sósíalistískum löndum hafa afskipti af sjálfri fram-
leiðslunni: sú er öruggust leið til að hafa áhrif á batnandi afkomu
almennings. Auðvitað er þar með ekki sagt að öll vandamál kaups
og kjara leysist þannig sjálfkrafa. Nei, í sósíalistísku þjóðfélagi búa
menn við mismunandi launakjör og endurbætur á því launakerfi
sem ríkir á hverjum tíma hljóta alltaf að vera á dagskrá — að
minnsta kosti þar til allsnægtum er náð. Að þessum málum verður
vikið síðar. En þelta haggar ekki þeirri staðreynd að lífskjör al-
mennings eru svo órjúfanlega tengd framförum í hiuni sósíalistísku
framleiðslu, að verkalýðsfélög hljóta að láta þessi mál til sín taka.
Nefnum dæmi: sjöáraáætlun Sovétríkjanna gerir ráð fyrir mikilli
framleiðsluaukningu, — og hún gerir b'ka ráð fyrir því að vinnu-
laun aukist um 26% (Iaun þeirra tekjuminnslu um 70—80%) og
raunverulegar tekjur almennings vaxi um 40% á tímabilinu.
í hverju eru þá þessi afskipti af ftamleiðslunni fólgin?
Verkalýðsfélögin taka ])átt í samningu framleiðsluáætlana, bæði
aætlana fyrir allt landið og einstök svæði, einstök fyrirtæki. Þau