Réttur - 01.06.1962, Blaðsíða 9

H E T T U K
121
Með því að hafa í frammi slíkar og þvílíkar frumstæðar aðferðir
til auðsöfnunar varð March vellríkur maður í lok stríðsins. Hann
var og orðinn mikill áhrifamaður, hafði í hendi sinni stjórnartauma
í bönkum og iðnaðarsamsteypum og lét að sér kveða í stjórnmálum.
Þó hann væri ennþá ólæs fékk hann áheyn hjá Alfons kóngi og var
kjörinn á þing. Ilann hafði náð svo góðum árangri í tóbakssmygl-
inu að einn forsætisráðherrann afhenti honum tóbakseinkasölu rík-
isins — í hreinni örvæntingu!
Hann hélt áfram að auka auðæfi sín eftir stríðið, en borgaralega
byltingin 1931 tók snögglega fyrir starfsemi hans. Hann var fang-
elsaður í júní 1932 fyrir tóbakssmygl. 1 seplember 1933 tókst hon-
um að múta fangaverði sínum og strjúka. Hann slapp yfir Pyrenea-
fjöllin til Frakklands, dulhúinn sem prestur.
Eftir þetta dvaldi hann mörg ár í Frakklandi og Sviss og skipu-
lagði gagnbyltingarhreyfingu gegn lýðveldinu.
Þegar Primo de Rivera dó misstu afturhaldsöflin leiðtoga sinn.
March leitaði að hæíum eftirmanni hans. Hann fann „óþekktan
generái“ að nafni Francisco Franco, sem þá var í útlegð á Kanarí-
eyjum og ráðgerði vopnaða árás á Spán.
Newsweek segir: „Það var einkaflugvél March sem flutti Franco
úr útlegðinni til spánska Marocco, til þess að veita forystu uppreisn-
inni gegn spánska lýðveldinu 1936. Fyrsta fjármagnið sem Franco
fékk — 5 milljónir dollara í hanka í New York — kom frá March.
Auðjöfurinn setti öll sín auðæfi í borgarastríðið . . . .“
Þrátt fyrir þetta gátu gagnbyltingaröflin ckki brotið á bak aftur
lýðveldið án utanaðkomandi hjálpar. March færði sér í nyt sam-
bönd sín í Þýzkalandi og Italíu frá fyrri heimsstyrjöldinni til þess
að skipuleggja hernaðarlega innrás. Það er óþarfi að taka það
fram, að þetta var gert undir því yfirskini að herjast gegn kommún-
ismanum.
Tlie Times í London — þetta virðulega málgagn brezkra stór-
atvinnurekenda — segir í eftirmælum sínum:
„Það er almennt álitið að þessi athyglisverði maður hafi séð um
flesta af fyrstu hergagnaskipsförmunum til Majorca og síðan megin-
landsins, er Hitler og Mussolini létu Franco í té í borgarastríðinu.“
Lýðveldið tapaði fyrir milljónunum frá March og vopnum og
liersveitum frá Hitler-Þýzkalandi og hinni fasísku Italíu. Drepnir
voru í þúsundatali verjendur lýðveldisins eða varpað í fangelsi.
March dró sig í hlé frá stjórnmálum og tók upp gróðabrallsstarfsemi.