Réttur - 01.06.1962, Blaðsíða 71

R É T T U K
183
ins, sósíalistar og kommúnistar, vopnlausir, að landamærum Goa.
Portúgalskir landamæraverðir skutu á gönguna og drápu 20 manns.
Indverska ])jóðin lét reiði sína í ljós með kröfugöngum og verkföll-
um. Indverska sambandsstjórnin lokaði þá landamærunum, sleit
stjórnmálasambandi við Portúgal, en lýsti því yfir, að hún myndi
ekki beita valdi í deilunni. Portúgalar litu á þetta sem veikleika-
merki og hertu tök sín á nýlendunum. En mótspyrnuhreyfingin hélt
áfram og snerist upp í skæruhernað, lögreglustöðvar og vopna-
birgðir voru sprengdar í loft upp.
Indverska sambandsstjórnin var á þeirri skoðun, að frelsun ný-
lendnanna myndi gerast á friðsamlegan hátt, jafnvel með stuðningi
Vesturveldanna. En ekkert gerðist, sem styrkt gæti þá trú. A sama
tíma efldust formælendur kröfunnar um vopnaða frelsun að áhrif-
um. Stofnuð var þjóðnefnd til frelsunar Goa, sem krafðist þess, að
frelsunin færi fram fyrir árslok 1961. Með frelsisbaráttunni í öðrum
nýlendum styrktist þjóðnefndin, sérlega með uppreisninni í Angola
og Mozambique, svo og með uppgangi andstöðunnar gegn einveld-
inu í Portúgal sjálfu. Sameinuðu þjóðirnar samþykktu ályktun,
sem krafðist afnáms nýlendustefnunnar, Heimsfriðarráðið for-
dæmdi portúgalska nýlenduveldið. Samt sem áður harðneitaði
stjórn Salazars að semja við indversku sambandsstjórnina, en víg-
bjóst þess í stað ákaflega á svæðunum þrem. Ilerstyrkur hennar þar
nam 15.000 manns.
18. desember 1961 réðust indverskar hersveitir inn í Goa, Daman
og Diu. 20 tímum síðar voru þessi landssvæði frelsuð undan ný-
lendukúguninni, engar nýlendur voru lengur á indverskri grund.
Mótspyrna var svo til engin, innan við 20 féllu á hvorri hlið. 3000
portúgalskir hermenn voru teknir til fanga, 12.000 Góanesar, sem
höfðu gengið í portúgalska herinn, gáfust upp mótspyrnulaust.
Almenningur fagnaði indversku hersveitunum.
Oll sósíalísku löndin fögnuðu þessum aðgerðum indversku sam-
bandsstjórnarinnar. Sömuleiðis flest Asíu- og Afríkuríki, en aðeins
3 mótmæltu: Pakistan, Tyrkland og Iran, meðlimir Cento og
SEATO. Vesturveldin höfðu aldrei sagt orð gegn nýlendukúgun
Portúgala á Indlandi. En nú mótmæltu þau endalokum kúgunar-
innar. I Öryggisráðinu reyndu þau að fá framgengt vopnahlésfyrir-
mælum, þ. e. fá óbreyttu ástandi viðhaldið, en Sovétríkin heittu
neitunarvaldi sínu. Á útifundi í Delhi 24. des., sem haldinn var af
Pjóðþingsflokknum, Praja-sósíalistum, kommúnistum, Þjóðnefnd-