Réttur - 01.11.1965, Side 68

276
RÉTTUR
Ár.ið 1920 var Galiacher sendur til Moskvu sem fulltrúi verka-
mannasamtaka í iðnaðinum. Átti hann þá mikla fundi með Lenin
og gerðist Gallacher þá stuðningsmaður þess að stofna Kommún-
istaflokk Bretlands og var það gert 1920. Árið 1921 var Gallacher
kominn í miðstjórn flokksins og var formaður hans frá 1943 til
1963 að hann sagði af sér. í allri þeirri hetjulegu baráttu, sem sá
flokkur hefur háð, jafnt fyrir hagsmunum brezka verkalýðsins sem
fyrir frelsi þeirra nýlenduþjóða, sem brezka auðvaldið hefur kúgað,
var Gallacher jafnan í fremstu röð, jafn hugrakkur til baráttunnar
sem gamansamur á skozka vísu, er honum þótti það við eiga.
Árið i.935 var Gallacher kosinn á þing fyrir Kommúnistaflokkinn
í West Fife-kjördæmi í Skotlandi og var það í 15 ár til 1950. Hann
var jafnt í þinginu sem utan þings hinn öruggi málsvari verkalýðs-
hreyfingarinnar og hinn skeleggi bardagamaður gegn fasisma Hitl-
ers og tilslökunum brezka auðvaldsins við hann. Þegar Chamberlain
gerði Miinchen-samninginn alræmda við Hitler í september 1938,
orðaði Gallacher afstöðu Kommúnistaflokksins í þinginu með þess-
um orðum: „Enginn óskar friðar heitar en ég og flokkur minn, en
friðar, sem byggist á frelsi og lýðræði en ekki á sundurlimun og
eyðileggingu smáríkis. Ég mótmæli því að Tékkóslóvakíu sé fórnað.“
Gallacher hélt áfram baráttu allt til dauðadags. Konu sína missti
hann fyrir nokkrum árum, en báðir synir hans voru í brezka hern-
um og týndu lífinu í hildarleik heimsstyrjaldarinnar síðari.
*
Ég kynntist Gallacher fyrst persónulega 1941 og bar það til með
sérstökum hætti.
Þegar við félagarnir þrír, Sigfús, Sigurður og ég, sátum í varð-
haldi Breta í „Royal Patriotic School" í London, var komið þangað
með Bandaríkjamann einn í byrjun júnímánaðar. Hét hann Cozar
og var starfsmaður bandarísku sjómannasamtakanna (National
Maritime Union). Hann var af Indíánakyni, harðgert hraustmenni
svo sem hann átti kyn til. Ég komst brátt í kunningsskap við hann
og fékk hjá honum hið leynilega heimilisfang brezka Kommúnista-
flokksins, sem þá átti erfiða aðstöðu og ekki föngum fært að hafa
opinbert samband við hann.*)
*) Cozar, — ég vona ég muni nafnið rétt, — dó 1942, fórst með einu af
skipum þeim, er þá sigldu frá Bandaríkjtinum til Murmansk, og las ég um
liann ágæta minningargrein í „New Masses“, tímariti amerísktt kommúnistanna.