Réttur - 01.07.1978, Blaðsíða 27

l)ar sem þeir hinir, en varð samferða
Hallgrími heim.
Aðalsteinn var eftir að lieim kom mik-
til sjós, svo við ýmsa aðra vinnu. Hann
andaðist 4. maí 1961.
En sjálfboðaliðarnir þrír voru ekki
emu Islendingarnir sem fóru til Spánar á
þessurn árum lil þess að sýna samúð með
íýðræðisbaráttu spönsku þjóðarinnar,
Pótt ekki færu til að berjast með vopn-
Uln. — Það var haldið rithöfundaþing
1 Valencia árið 1937 og ])að sóttu róttæk-
lr rithöfundar og skáld livaðanæva að til
þess að ræða um verndun menningarinn-
ar fyrir fasismanum. Af íslendingum
’nætti þar Björn Franzson og skrilaði um
þingið greinina „Spánarför" í „Rauða
penna“ 1937. Á þessu þingi var og auk
niargra frægra skálda Nordahl Grieg, sem
reit um það „Spansk Sommer", 1937, sem
er í 7. bindi af heildarútgáfu rita hans lrá
1947.
Alþjóðahyggja og vopnavald
Svik frönsku og ensku auðmannastétt-
:>nna við lýðræðið á Spáni báru sinn
'ívöxt: í febrúar 1939 viðurkenndu ríkis-
stjórnir þeirra Franco, í mars 1939 var
•ýðræðisstjórnin að lokum brotin á bak
aftur, sumpart með svikum innan frá.
Erakkland var nú að austan og sunnan
tnnkringt fasistaríkjunum — og að rúmu
ari liðnu sveik franska auðmannastéttin
Irakkland líka í hendur Hitlers: í júní
1940. Pað munaði einu atkvæði í fimm
úianna ,,innri“ stjórn Bretlands, að
Itresku auðmannastéttinni tækist líka að
svíkja Bretland í hendur Hitlers. Auð-
’riannastéttir Vestur-Evrópu sönnuðu á
þessum árum hvað þær meina með kjaft-
•eði sínu um föðurland og lýðræði. Það
voru arðránsvöldin ein, sem þær báru
fyrir brjósti. Fyrir þau völd skyldi öllu
fórnað: föðurlandi, frelsi og lýðræði.
Hin stríðandi alþjóðahyggja sósíalis-
mans, hin virka samúð 35000 verka-
manna og menntamanna, sem voru reiðu-
búnir að fórna lífinu fyrir lýðræðið í bar-
áttunni við fasismann, hefur unnið sinn
stærsta siðferðilega sigur á Spáni, drýgt
þá hetjudáð sem ekki mun fyrnast. Eitt
sinn mótaði byltingarkennd kristni, á
meðan kirkja hennar enn var stríðandi
afl hinna undirokuðu, vígorðið: „Blóð
píslarvottanna er útsæði kirkjunnar“.
(Það var áður en kirkjan gerðist sjálf
drottnandi arðraeningi eða þerna yfir-
stétta).
Alþjóðahyggja sósíalista og annarra
171