Réttur - 01.01.1980, Qupperneq 55

lýðsfélaganna í Reykjavík, sem hernáms-
andstæðingar áttu enn meirihluta í, boð-
uðu til fundar í Miðbæjarskólaportinu
sunnudaginn 27. mars. Þar var samþykkt
að beina „þeirri eindregnu áskorun til
Alþingis, að það ákveði ekki þátttöku ís-
lands í því bandalagi án þess að sam-
þykkis þjóðarinnar hafi fyrst verið leitað
með almennri jrjóðaratkvæðagreiðslu.“21)
Af þessum og öðrum slíkum fundum í
Miðbæjarskólaportinu er til komið orðið
„portkommúnisti".
Fulltrúaráð verkalýðsfélaganna og
Dagsbrún héldu síðan útifund í Lækjar-
götu kl. 1 hinn 30. mars, sama daginn og
Alþingi samþykkti inngönguna í NATO.
Hann var örstuttur, en einróma var sam-
þykkt ályktun, jrar sem skorað var á Al-
þingi að taka ekki lokaákvörðun um mál-
ið án |)ess að leitað væri álits þjóðarinnar
í almennri atkvæðagreiðslu. Fundarmenn
héldu síðan þúsundum saman á Austur-
völl og tókst að koma ályktun fundarins
til eins aljringismanns, Sigurðar Guðna-
sonar formanns Dagsbrúnar, en Aljringis-
forseti sinnti henni ekki. Eftir þetta hóf-
ust hinir alræmdu atburðir á Austurvelli,
sem mikið hefur verið um skrifað og
margt villandi. En síðan hefur 30. mars
verið sérstakur baráttudagur hernáms-
andstæðinga.
28. mars höfðu farið fram útvarpsum-
ræður um Nató-sáttmálann. Sktdu hér
birtar glefsur úr ræðum eins stjórnarand-
stæðings og fimm stjórnarjringmanna:
Brynjólfur Bjarnason:
„Ef eitthvert ríki í bandalaginu, t. d.
Bandaríkin, fellir þann dóm að nú kunni
að vera hætta á ferðum fyrir öryggi ein-
hvers þátttökuríkis, þá skal gera samn-
ing um viðeigandi ráðstafanir. Að Jrví er
til íslands tekur yrði það vafalaust banda-
rísk herseta.“22)
Bjarni Benediktsson:
er Jrað svo ótvírætt sem frekast er
unnt, að þess verður aldrei óskað af ís-
lendingum, að Jreir stofni eigin her, að
Jreir vígbúist, að Jieir hafi erlendan her
hér á friðartímum eða að Jreir hafi er-
lendar herstöðvar hér á friðartímum.“23)
Eysteinn Jónsson:
,,— ef einhverra Jreirra skuldbindinga
væri krafizt í sáttmálanum, sem Islend-
ingar gætu ekki undir gengizt, hefði t.d.
verið farið fram á hersetu á friðartímum
eða erlendar herstöðvar, þá hefðu lýð-
ræðisþjóðirnar orðið að skilja, að ísland
gat ekki verið með, Jrótt Jrað vildi sam-
vinnu við þær. Engu slíku er til að
dreifa.“24)
Emil Jónsson:
„Samningsaðilar gera sér ljósa sérstöðu
íslands sem herlauss lands og að íslend-
ingar muni ekki setja upp her. Þeir gera
sér líka ljóst, að við munum ekki leyfa
erlendar herstöðvar á friðartímum né er-
lendan her hér á landi."25)
Óláfur Thors:
„Hann er sáttmáli um það, að engin
þjóð skuli nokkru sinni hafa her á ís-
landi á friðartímum. Hann er sáttmáli
um Jrað, að aldrei skuli herstöðvar vera á
íslandi á friðartímum.“26)
Stefán Jóhann Steiánsson:
„Staðreyndir málsins varðandi aðild
íslands eru óvefengjanlega Jressar: að við-
urkennt er af öllum stofnaðilum Atlantz-
hafsbandalagsins, að ísland hafi engan