Réttur - 01.01.1981, Blaðsíða 16

Það getur orðið örlagaspurningin um
það hvort við verðskuldum að lifa áfram
í þessu fagra landi, eiga það, ráða því. —
Og manndómur vor gæti orðið öðrum
stærri þjóðum fordæmi öllum oss til
bjargar.
Við skulum samt íhuga betur hvað
hægt er að gera hér heima, ef framan-
skráð hugmynd bregst.
Almannavarnir
og tortímingarhættan
Þegar lögin um almannavarnir voru
sett 1962 var hernaðarhættan fyrst og
fremst höfð í huga eins og 1. gr. ofl.4
bera með sér. Síðan hefur „jafnvægi ótt-
ans” haft þau áhrif að almenningur og
yfirvöld hafa ekki reiknað með mögu-
leika á stríði, er snerti ísland.
En nú þegar Bandaríkjastjórn stefnir
að stríði, er leggi Evrópu í auðn, en hlífi
Bandaríkjunum, en geri ísland hinsvegar
að mikilvægum stað, líka í slíku stríði,
þá verður aftur að taka til raunhæfrar
íhugunar hvað almannavarnir skuli gera
til að vera við þeim hörmungum og
þrengingum búin, sem slíkt stríð leiðir
yfir okkur.
Fyrsta skilyrðið er að allir ábyrgir að-
ilar geri sér alveg ljóst að slíkt stríð á
ekkert skylt við síðasta heimsstríð, hvað
okkur snertir. Við verðum að búast við
því að allir flutningar til og frá landinu
stöðvist að mestu, máske að flest raf-
orkuver og olíubirgðir eyðileggist — og
höfuðatriðið verði að sjá því fólki fyrir
mat, sem hægt væri að bjarga frá aðal-
hættustöðvunum eins og hugmyndir
16
voru settar fram um í næst síðasta kafla.
Það yrði máske oft að treysta á róðra-
báta og veiðitæki þeirra til öflunar
fiskjar, — ef olía, bensín og rafmagn
hyrfi úr sögunni, — og líklega yrði fiskur
nógur inn í fjarðarbotna, er engir væru til
að veiða hann utar. En með landbúnað-
arvörum, fiski og kartöflum má lengi
halda lífi í fólki, ef geislavirkni og
sprengjur ekki ná til þess. En þröngt
yrðu menn þá að búa og alt að spara,
einungis einbeita sér að því að halda í sér
lífinu þá mánuði eða ár, sem vitfirring
stríðsins stæði. En það er gott að horfast
í augu við þessa hættu og gera ráðstafan-
ir í samræmi þar við strax. Því það sem
hér er lýst er af fyllstu bjartsýni, bland-
inni óskhyggju. Strax kjarnorkustyrjöld
sem byrjar skyndilega getur valdið miklu
hræðilegra ástandi en hér er lýst.
En hvað sem reynt er að gera sér í hug-
arlund um hvað hægt væri að gera til
bjargar mestum hluta þjóðar vorrar, þá
hlýtur aðalvonin að vera sú að það takist
að hindra slíkt stríð: Að m.a.s. Nato-
leiðtogar Vestur-Evrópuríkja neiti að
leiða þjóðir sínar út í það sjálfsmorð,
sem herkongar Kanans heimta af þeim
— og þessir íslensku Nato-liðar, sem við
þessi mál fást hér, ættu þó að minnsta
kosti að finna til þeirrar ábyrgðar, að
láta hvorki reisa hér ný skýli né nýja
bensíntanka handa morðvörgunum
vestra.
Það, sem er þó ef til vill helsta vonin til
þess að hinir nýju herrar Bandaríkjanna,
viti sínu fjarri af ofmetnaði, yfirdrotnun-
arsýki og stríðsæði, létu af glæpsamleg-
um fyrirætlunum sínum, er að Sovétrík-
in geri þeim ljóst að reki þeir bandamenn
sína í Evrópu útí það að reisa þar kjarn-
Á