Réttur - 01.04.1976, Blaðsíða 36

til þess, að þeir sem efni höfðu, gátu birgt sig
upp af vörum, jafnvel til margra ára.
Þingsályktunin kom tvisvar til umræðu, en var
síðan svæfð í nefnd.
í upphafi þings haustið 1948 tekur Katrín mélið
upp að nýju. Þá hafði skömmtunin staðið í eitt
ár og nokkur reynsla fengist. Hún flytur ásamt Arn-
finni Jónssyni og Ásmundi Sigurðssyni þingsálykt-
unartillögu um skipan nefndar til að gera tillögur
um endurbætur á fyrirkomulagi um vöruskömmtun,
innflutning og dreifingu skömmtunarvara o. fl. (Sþ.
30/1948). Tillagan gerði ráð fyrir að nefndin yrði
skipuð fulltrúum frá Alþýðusambandi Islands, sam-
tökum kvenna og stéttarfélagi bænda. I greinar-
gerð tillögunnar kemur fram mikil gagnrýni á
skömmtunarkerfið og framkvæmd þess. Katrín hafði
framsögu fyrir tillögunni og talaði af mikilli þekk-
ingu á högum þess fólks, sem skömmtunin bitnaði
harðast á, þess fólks, sem lítið átti, þegar skömmt-
unin hófst. I ræðu sinni segir hún m.a. (Alþ.
1948/D 370): .......Það er því miður satt, að
fátæklingar eru dæmalausir klaufar við að birgja
sig upp af vörum og öðrum þessa heims gæðum
. . . margt, er siðar hefir fram komið, virðist benda
í þá átt . . . að ríkisvaldið hafi einmitt minnst
þessa lýðs og verið ósárt um, þó að þess sæist
einhver merki, hverjir eru fínir menn og hverjir
ekki. Og hafi þessi verið tilætlunin, verður ekki
annað sagt, en hún sé vel á veg komin að marki.
Það er þegar orðinn meiri mannamunur, að því er
klæðnað snertir, en verið hefir síðan á dögum
þjóðstjórnarinnar eldri, svo sáralitlar voru birgðir
margra, að þeir þoldu ekki eins árs ráðsmennsku
fyrstu stjórnar Alþýðuflokksins á islandi, án þess
að láta á sjá . . ."
Eitthvað mun viðskiptaráðherra hafa kveinkað
sér undan orðum hennar, því seinna I umræðunum
beinir hún orðum sínum til hans, hvetur hann til
þess að taka sér ferð á hendur á vit almennings
og segir:.......Hæstvirtur ráðherra mundi kom-
ast að raun um að klæðlitið fólk, sem skortir
ýmsar sínar lífsnauðsynjar, er enn kjarnyrtara og
hispurslausara en ég var I minni framsöguræðu . ..“
Málið fór til nefndar og kom þaðan ekki fyrr en
komið var fram í desember. Þá taldi Katrín, að
of seint væri að kjósa nefnd til þess að gera til-
lögur um endurbætur, þar eð reglugerðin átti að
taka gildi um áramótin.
í umræðum á Alþingi lagði Katrín ýmsum góðum
málum lið. I umræðum um fjárlög 1947 minnir hún
á listamannalaun til Gunnlaugs Blöndals, Gunnlaugs
Schevings og Nínu Tryggvadóttur. Hún mælir gegn
frumvarpi um bruggun áfengs öls og ræðir málið
frá læknisfræðilegu sjónarmiði (Alþö 1949/B 1398)
Hún vill að fæðingardeild Landsspítalans fái sér-
stakan forstöðumann, en sé ekki ,, — undir stjórn
forstöðumanns handlækningadeildar Landsspítal-
ans."
I umræðum um almannatryggingalögin 1948 vill
hún herða á heilbrigðiseftirliti og láta ríkisstjórnina
standa við gefin loforð um það, að lög um heilsu-
gæslu taki gildi þegar í stað. I ræðu sinni segir
hún m. a. (Alþ. 1948/B 1401):
...... Nú er enganvegin lítið úr því gerandi
að hjálpa sjúkum mönnum og draga úr þjáningum
þeirra, en hitt ætti að vera mikilvægara, að menn
haldi heilsunni. Lokatakmarkið ætti að vera að
skapa þau skilyrði að fólk geti verið heilbrigt, en
því verður ekki til vegar komið að fullu nema I
ríki sósíalismans. . ."
Seinna I umræðunum um þetta sama frumvarp
segir hún um gjald það, er gert var ráð fyrir að
setja á þjónustu sérfræðinga, næturlækna og helgi-
dagslækna (Alþ. 1948/B 1417): .......... En þeir
segja það hæstvirtir alþingismenn, að það (gjald-
ið) sé nauðsynlegur hemill svo fólkið sé ekki með
of mikla rellu við læknana, en fólkið á að rella
við læknana vegna þess að það eru læknarnir,
sem eiga að skera úr um það, hvort eitthvað sé
að heilsu manna, sem óttast beri . . .“
Á hinum sögufræga fundi Alþingis, 29. mars
1949, þegar allir gangar þinghússins voru þétt-
skipaðir lögreglumönnum og lögregluvörðurinn við
útidyr hússins var svo strangur, að við sjálft lá,
að þingmönnum sjálfum væri meinaður aðgangur,
þá hélt Katrín langa ræðu og talaði á móti inn-
göngu Islands i Atlantshafsbandalagið. I upphafi
ræðu sinnar sagði hún m.a. (Alþ. 1949/D 134):
......Island hefir verið, er og verður ávallt ævar-
andi eign hins íslenska ættbálks, ættaróðal, sem
ekki er hægt að farga, ekki er hægt að ráðstafa
undan íslenskum yfirráðum. íslensku valdi, í hend-
ur og umsjá annarrar kynkvíslar, annarra þjóða,
annarra ríkisstjórna, það er staðreynd, sem enginn
og ekkert fær um þokað meðan íslensk þjóð er
enn I tölu lifenda og byggir þetta land . . . .“
Siðan rekur hún aðdraganda að samningamakki
rikisstjórnarinnar við hernaðaryfirvöld Bandaríkj-
100