Réttur - 01.04.1976, Blaðsíða 41

sinnar Bandaríkjanna og þeirra þý sjá að
vanda ekkert annað en útsendara Rússa á
ferðinni, ef undirokuð þjóð eða stétt heyr
frelsisbaráttu sína. Aður en rússneska bylt-
ingin var gerð litu afturhaldsöfl heimsins á
sósíalista sem útsendara djöfulsins, — nú
hefur sá sami herra tekið sér bólfesti í
Moskvu að þeirra áliti. Sjálfir stæra þeir
sömu herrar sig af að vera útsendarar Krists
og það því ákafar sem þeir blóta Mammon
af meiri græðgi og fórna fleiri mannslífum
fyrir skefjalausa auðsöfnun sína og ásælni.
Alþýðulýðveldið Angola heldur nú inn á
leiðina til sósíalisma, — sína eigin leið, því
leiðirnar til þess „fyrirheitna lands" eru marg-
ar og ólíkar, þó andstæðingunum gangi illa
að skilja það. Marx reit strax 1850 að „kín-
verski sósíalisminn" yrði mjög frábrugðinn
þeim „evrópska", — og reynslan sýnir nú
þegar hve ólíkar leiðirnar verða, líka innan
Afríku. Angola er ríkt land með tæpum 6
miljónum íbúa, en 1.250.000 ferkílómetrar
að stærð, eða stærra en Frakkland, Stóra-Bret-
land og Spánn til samans. En ýms af þeim
afríkulöndum, sem líka hafa lagt inn á leið
til sósíalismans, eru með fátækustu löndum
heims, svo sem Tansanía.
Neto forseti er skáld og menntamaður,
prestssonur. Það er engin tilviljun að margir
foringjar frelsisbaráttunnar hafa sótt mennt-
un sína til Evrópu, jafnvel miðstöðva ný-
lendukúgaranna svo sem Baldvin Einarsson
og Jón Sigurðsson forðum. Þar kynntust þeir
hugsjónum þjóðfrelsis, lýðræðis og sósíal-
isma og fluttu þær heim sem frelsiskyndil til
kúgaðrar þjóðar sinnar. Steingrímur Thor-
steinsson, Matthías og Þorsteinn Erlingsson
kunnu sömu sögu að segja:
En prófsteinn fyrir þessa ágætu baráttu-
menn og frelsisforingja verður að kunna að
samlaga þessar fornu hugsjónir aðstæðum
lands síns. Og lönd Afríku eru flest frum-
stæð. Ættasamfélag ríkir víða enn í mörgum
þeirra, sumstaðar spillt og afskræmt af ný-
lendukúgurunum, en hugmyndin um jöfnuð
þess og samhjálp lifir í hugum fólksins og
þær hugsjónir vilja forustumenn eins og
Nyerere, forseti og leiðtogi Tansanía, leggja
til grundvallar hinu nýja „jafnaðarþjóðfélagi"
sínu: ,,Ujamaa-sósÍ3.Visminn' þýðir raunveru-
lega: sósíalismi ættasamfélagsins.
I löndurn eins og Angolu, Tansaníu, Mos-
ambik, Kongo-alþýðulýðveldinu, Guineu og
Guineu-Bissau eru þjóðfrelsisöfl alþýðu þeg-
ar við völd og reyna flest að fara sínar — oft
frumstæðu og erfiðu — leiðir til sósíalisma.
I ýmsum fleiri löndum Afrílcu eru róttæk
þjóðfrelsisöfl við völd, standa all harðvítug-
lega gegn heimsvaldástefnu Evrópulanda og
Bandaríkjanna, gera á vissum sviðum rót-
tækar þjóðfélagslegar ráðstafanir, tala að
vísu um sósíalisma eða eitthvað skylt og hafa
oft ýmiskonar samninga við sósíalistísku
löndin, sem veita þeim margskonar smðning,
slík lönd eru t.d. Alsír, Somalía og fleiri.
Um tíma töluðu og forustumenn Egypta-
lands og fleiri landa um sósíalisma og gerðu
ýmiskonar samninga um stuðning frá sósíal-
ísku löndunum, en þegar á reyndi varð nýrík
embættismannastétt ofan á þar, hélt við
gömlu alþýðukúguninni og tók í æ ríkara
mæli að snúa sér til gömlu auðvaldsland-
anna. — Leið þjóðfrelsisbaráttunnar í
Afríkulöndum verður því víða skrykkjótt, en
liggur þó til sósíalisma með sívaxandi hraða.
Old vor, tuttugasta öldin, er í æ ríkara
mæli að verða öld sigursællar uppreisnar
kúgaðra þjóða og undirokaðra stétta.
SKÝRINGAR:
Sjá í „Rétti" 1974: Isaac Deutscher: „Árið
2000", bl. 62.
2) Sjá í „Rétti" 1975: „Vonbjartasti sigur verald-
arsögunnar og við" á bls. 83—88.
105